سرمایه گذاری شرکت ها بر روی هوش مصنوعی به شدت در حال افزایش است؛ چرا که مدیران انتظار دارند که بهره وری به شکل چشمگیری رشد کند. با این حال تاکنون تاثیر چندانی روی سود خالص گزارش نشده است. حدود چهار دهه پیش در میانه رونق کامپیوترهای شخصی پدیده ای ظاهر شد که به پارادوکس بهره وری معروف شد. این پدیده نشان می داد که چگونه علی رغم سرمایه گذاری های کلان در فناوری های جدید، شرکت ها شاهد افزایش بهره وری کارکنانشان نیستند. این پارادوکس امروز در هوش مصنوعی مولد مشاهده می شود. بر اساس مطالعه اخیر موسسه مشاوره مک کینزی اند کمپانی، از هر 10 شرکت حدود هشت شرکت از هوش مصنوعی مولد استفاده می کنند، اما براساس اعلام آن ها این مساله تاثیر قابل توجهی بر روی سود خالص نداشته است.

به گزارش اعتماد به نقل از نیویورک تایمز، هوش مصنوعی شاهد پیشرفت فزاینده ای از طریق چت بات هایی مانند چت جی پی تی است، این رشد به علت رقابت شدید بین شرکت های بزرگ فناوری و استارت آپ های بسیار ثروتمند است و انتظار می رود که همه چیز از حسابداری داخلی یک شرکت تا خدمات مشتریان تغییر کند. اما کسب وکارهایی که در حوزه فناوری نیستند هنوز نتایج زیادی از هوش مصنوعی نمی بینند و این به خاطر مشکلاتی مانند جریان چت بات ها است که گاهی اطلاعات نادرست ارایه می دهند. این بدین معنا است که کسب وکارها باید به سرمایه گذاری میلیاردها دلار در این بخش ادامه دهند تا از دیگران عقب نمانند. البته ممکن است سال ها زمان ببرد تا این فناوری به تولید سود در سطح کل اقتصاد برسد.

موسسه مک کینزی این پدیده را پارادوکس هوش مصنوعی مولد نامیده است. براساس گزارش آی دی سی- یک موسسه تحقیقات فناوری- انتظار می رود که امسال سرمایه گذاری کسب و کارها در هوش مصنوعی مولد به 94درصد افزایش پیدا کند تا به رقم 61.9 میلیارد دلار برسد. بر اساس پژوهشی که موسسه اس اندپی گلوبال، موسسه ای در زمینه داده و تحلیل، از بیش از هزار مدیر بازرگانی و فناوری انجام داده است، درصد شرکت هایی که بیشتر پروژه های آزمایشی خود را در حوزه هوش مصنوعی کنار گذاشته اند، برخلاف 17درصد سال 2023، به 42 درصد در پایان 2024 رسیده است.

الکساندر جانستون یکی از تحلیلگران ارشد اس اندپی گلوبال می گوید که شکست در این پروژه ها تنها به دلیل موانع فنی نبوده است، بلکه عوامل انسانی مانند مقاومت کارمندان و مشتریان یا کمبود مهارت نیز در این امر دخیل بوده است. موسسه پژوهشی و مشاوره گارتنر که چرخه های هیجان و ناامیدی فناوری ها را دنبال می کند، می گوید: هوش مصنوعی در حال ورود به مرحله ای است که آن را دره سرخوردگی می نامد.

انتظار می رود، این مرحله در سال آینده به پایین ترین سطح خود برسد، پیش از آنکه این فناوری در نهایت به یک ابزار بهره وری اثبات شده، تبدیل شود. این همان الگوی فناوری هایی مانند کامپیوترهای شخصی و اینترنت در گذشته بوده است: اشتیاق اولیه، تلاش برای تسلط به فناوری و در نهایت تحول صنایع و مشاغل. تا اینجا برندگان اصلی، تامین کنندگان و مشاوران هوش مصنوعی بوده اند؛ مایکروسافت، آمازون و گوگل که نرم افزارهای هوش مصنوعی عرضه می کنند و در سوی دیگر ان ویدیا که رهبر بی رقیب تراشه های هوش مصنوعی است.

مدیران این شرکت ها بارها از تحولاتی که هوش مصنوعی به دنبال داشته سخن گفته اند: از دگرگونی در نیروی کار خودشان گرفته تا حذف کدنویسی های ابتدایی و افزایش کارایی دیگر کارمندان. بسیاری می گویند که هوش مصنوعی به تدریج جایگزین بخشی از نیروی انسانی خواهد شد، تصوری که در دنیای تجارت هم جا افتاده است. در جریان جشنواره ایده های آسپن که در ماه ژوئن برگزار شد، جیم فارلی، مدیرعامل فورد موتور، اعلام کرد که هوش مصنوعی جایگزین نیمی از کارمندان ادارات در امریکا خواهد شد.

اینکه آیا چنین تغییر بنیادینی رخ خواهد داد و در چه زمانی به میدان آزمایش واقعی بسیاری از کسب و کارها بستگی دارد. اندرو مک کافی پژوهشگر ارشد ام آی تی می گوید که قدرت هوش مصنوعی شگفت انگیز است؛ اما این به تنهایی تعیین کننده سرعت دگرگونی اقتصاد نخواهد بود. با این حال برخی از کسب و کارها به دنبال یافتن راه هایی برای جایگزین کردن هوش مصنوعی هستند؛ گرچه در بیشتر موارد تا جایگزینی کامل کارمندان، راه طولانی وجود دارد.

شرکت یواس ای ای، که خدمات بیمه و بانکی به اعضای نظامی و خانواده آن ها می دهد، یکی از نمونه هایی است که می تواند نقاط ضعف و قوت هوش مصنوعی را نشان دهد. این شرکت پس از پروژه های آزمایشی بسیاری که برخی از آن ها متوقف شدند، یک دستیار هوش مصنوعی برای کمک به 16 هزار کارمند بخش خدمات مشتریان معرفی کرد تا آن ها بتوانند پاسخ های درست به سوالات پیچیده بدهند. با اینکه یواس ای ای هنوز نتایج استفاده از نرم افزار مراکز تماس را اعلام نکرده است؛ اما به سرمایه گذاری در حوزه هوش مصنوعی ادامه می دهد.

با وجود اپلیکیشن ها برای پاسخگویی آنلاین، مراکز تماس تلفنی شرکت روزانه به طور میانگین 200 هزار تماس تلفنی دریافت می کنند. یک تحلیلگر ارشد داده های شرکت می گوید که این تماس ها شامل مواردی است که برای مشتریان اهمیت زیادی دارند. بنابراین آن ها می خواهند صدای انسانی را در آن سوی خط بشنوند. نرم افزار ذکر شده، شبیه به اپلیکیشن توسعه یافته ای است که بیش از یک سال پیش برای کارگران شرکت جانسون کنترلز، تامین کننده تجهیزات ساختمانی، طراحی شد.

شرکت، راهنمای استفاده و نگهداری از ماشین های خود را وارد یک برنامه هوش مصنوعی کرد تا در نهایت این اپلیکیشن خلاصه مشکلات و پیشنهادات تعمیرات را تولید و به تبلت تکنیسین ارسال کند. آزمایش ها نشان داد که این برنامه مدت زمان تعمیر یک ساعته را به میزان 10 تا 15 دقیقه کاهش داده است. گرچه این مساله نشان از افزایش کارایی دارد، اما از آنچه آن را تحول کامل محیط کار می نامیم، بسیار فاصله دارد. زیرا کمتر از 2000 نفر از 25000 تکنسین شرکت این دستیار هوش مصنوعی را در اختیار دادند.

مدیر فناوری اطلاعات شرکت می گوید: قرار است که به مرور زمان تمام کارکنان به این برنامه دسترسی داشته باشند. او می گوید: شرکت ها در بلندمدت از هوش مصنوعی برای بهبود بخش های مختلفی استفاده خواهند کرد که شامل: خرید، فروش، تولید، خدمات مشتریان و امور مالی خواهد بود. این همان چیزی است که تغییر واقعی را ایجاد می کند، تغییری که به گفته او حداقل 5 سال طول خواهد کشید.

دو سال پیش جی پی مورگان چیس، بزرگ ترین بانک امریکا، دسترسی کامپیوترهای کارمندان خود را به چت جی پی تی به دلیل خطرات امنیتی احتمالی مسدود کرد؛ تنها چند صد متخصص داده و مهندس اجازه داشتند تا با هوش مصنوعی کار کنند. امروزه حدود 200 هزار کارمند بانک به یک دستیار هوش مصنوعی چند منظوره، یک چت بات کاری، از طریق کامپیوترهایشان دسترسی دارند. بازیابی اطلاعات، پاسخ به سوالات تجاری و گزارش نویسی از جمله کارهایی است که آن ها به کمک این دستیار انجام می دهند. این دستیار، که مخصوص بانک جی پی مورگان طراحی شده است، با حفظ امنیت داده های بانک و مشتریان از چت جی پی تی و دیگر ابزارهای هوش مصنوعی استفاده می کند.

تقریبا نیمی از کارمندان به طور منظم از این برنامه استفاده می کنند، و بیشتر از چهار ساعت در هفته در انجام کارهای اداری روزمره صرفه جویی می کنند. مشاوران مالی بانک همچنین از یک دستیار هوش مصنوعی تخصصی تر استفاده می کنند. دستیاری که از داده های مشتریان، بازار و بانک برای ارایه تحلیل ها و پیشنهادات سرمایه گذاری به مشتریان ثروتمند استفاده می کند.

بانک می گوید: این برنامه اطلاعات را بازیابی و به مشاوران کمک می کند که پیشنهادات سرمایه گذاری خود را دو برابر سریع تر از گذشته ارایه دهند؛ این امر در نهایت منجر به افزایش فروش می شود. مدیر ارشد فناوری اطلاعات جی پی مورگان با 60 هزار کارمند در بخش فناوری در سراسر جهان می گوید: تا به حال چند صد پروژه هوش مصنوعی را متوقف کرده است. او می گوید: این نمونه های کنار گذاشته شده به توسعه مفاهیم و کدهای پروژه های در حال اجرا کمک می کنند.

به عقیده او کنار گذاشتن برخی پروژه ها تصمیمی هوشمندانه است که او و شرکتش هیچ ترسی از انجام آن ندارند. اندرو مک کافی پژوهشگر ام آی تی می گوید که با این رویکرد موافق است. او می گوید: تعجب برانگیز نیست که تلاش های اولیه در حوزه هوش مصنوعی به ثمر نرسیدند؛ زیرا نوآوری فرآیندی است که در آن شکست ها به طور منظم رخ می دهند.