احیای خانه الفت، تجربه ایست در بازگرداندن حیات اجتماعی ـ کالبدی به اثری از دوره معماری مدرن ایران، دوره ای در حال فراموشی که امروزه بسیاری از بناهای مسکونی آن، به منظور ساخت آپارتمان ها و برج های نو، از میان می روند. این خانه، به صورت دو واحد مسکونی مجزا و یک دفتر معماری (نقش فیروزه)، به جریان زندگی خود در میان بناهای اطراف ادامه می دهد.

صاحب پروژه در زمان بازسازی، پس از سال ها زندگی آپارتمان نشینی، در سال 1391، تصمیم به تجربه زندگی به دور از دغدغه های روزمره ساختمان های چندواحدی را گرفت و به دنبال آن، اقدام به خرید خانه ای با قدمت بیش از 60 سال، در شرق آرامستان ظهیرالدوله کرد.

در این راستا، اصلی ترین هدف طراحان از بازسازی، تأکید بر مفهوم “خانه یا محلی برای آسایش”، در عوض “مسکن یا مکانی برای گذران زندگی” بود؛ به عبارت دیگر، فراهم آوردن شرایط یک زندگی باکیفیت برای کاربر معاصر، در کالبد قدیمی. علاوه بر این، مالک بر استفاده حداکثری از فضاها و حفظ ساختار کلی بنا در صورت الحاق بخش های نو، تأکید دوچندان داشت.

احیای خانه الفت در طول یازده ماه، طی سه مرحله به انجام رسید: استحکام بخشی سازه و تغییر فضاهای داخلی، الحاق عناصر جدید به نما، ساماندهی حیاط و فضاهای وابسته.

شامل اجرای یک شبکه سازه فلزی، منطبق بر سازه پیشین و فضاهای داخلی جدید بود. به موازات این عمل، سبک سازی بام طبقات در دستور کار قرار گرفت، چرا که به فراخور گسترش بنا، در هر دوره، لایه ای جدید به بام طبقات اضافه شده بود و بار اضافی بر ستون ها و دیوارها وارد می آمد.

در این پروژه سعی شده است تا به منظور کاهش هزینه تخریب و دیوارکشی مجدد، چینش فضاهای جدید بر مبنای محور برخی دیوارهای داخلی پیشین صورت پذیرد. بر اساس نقشه جدید، هر طبقه به دو عرصه خصوصی و عمومی تقسیم شده است و دسترسی طبقات به یکدیگر، توسط یک دستگاه پله و آسانسور شیشه ای الحاق شده به نما صورت می گیرد.

برای تامین نور مناسب در عرصه خصوصی، با امتداد نورگیر بام تا طبقه اول، روشنایی به صورت طبیعی از داخل خانه تأمین شده و از اشراف واحدهای همسایگی مجاور به اتاق ها جلوگیری به عمل آمده است. به منظور دفع رطوبت سرویس های بهداشتی و تنظیم سرمایش و گرمایش هر طبقه در طول سال، در سطح بام، بازشوهایی بر نورگیر تعبیه شده است تا گردش هوا از طریق آن میسر شود.

طراحان با این ایده که نه تنها ساکنین، بلکه رهگذران از کیفیت بصری دل نشین تراس های خانه برخوردار شوند، بخش هایی از جان پناه تراس ها را حذف و با ورقه های فلزی برش خورده، حاوی خطوط نستعلیق و مضمون “دلپذیری خانه” جایگزین کردند.

با الحاق بخش های موردنیاز به نما، از جمله یک دستگاه آسانسور هیدرولیکی و پله معلق پیش برده شد. به منظور رعایت قوانین شهرداری مبنی بر “عدم پیشروی از ارتفاع بنا” و نیز “احداث ساختار نوین در محدوده بخش های مسقف بنا”، یک دستگاه آسانسور جایگزین حجم پیش آمده جبهه شرقی نما شد، به گونه ای که در محدوده راهروی ورودی مسقف طبقه اول قرار گرفت. پله تراس طبقه اول از آن جهت که با حجم عظیم خود، میزان قابل توجهی از نور ورودی را مخدوش می کرد، حذف شد و به جای آن، یک دستگاه پله معلق به سازه اصلی بنا الحاق شد.

به ساماندهی حیاط و سایر فضاها اختصاص یافت. دسترسی دشوار موتورخانه که از دریچه ای در سطح حیاط، به صورت عمودی امکان پذیر بود، سبب شد تا دسترسی فضای نیم طبقه حیاط گسترش یابد و با حرکتی چرخشی به موتورخانه امتداد پیدا کند. این اقدام به گسترش نورگیری دفتر کار و کاهش قابل توجه رطوبت آن، کمک شایانی کرد.

قرارگیری خانه الفت در میان آپارتمان هایی که خود روزی خانه های ویلایی دوره مدرن معماری ایران بوده اند، سبب شده است تا عابران ناگاه با فضای خالی میان بناهای مرتفع اطراف ارتباط بصری پیدا کنند. مسلما قطع نکردن چنار چند ده ساله خشک شده مجاور ورودی خانه، در این اتفاق بی تاثیر نبوده است.

موقعیت : ایران، تهران
وضعیت : بازسازی شده
مساحت: 212 مترمربع
زیربنا: 260 متر مربع
تاریخ ساخت :1392-1393
کاربری: مسکونی
همکار طراحی: محسن گل کار
اجرا: حسین غفاری
سازه: نوید صالحی
تأسیسات الکتریکی: احمد رجبی
تأسیسات مکانیکی: حمید صمیمی
اجرای قطعات فلزی و الحاقی: جواد درویش
طراحی سیاه مشق: مجید قره زاده
عکس: پدرام جعفربیگی و نوید صالحی

آرکاو