سرگیی شیپولین، یک مقام مؤسسه تحقیقات شیلات و اقیانوس شناسی روسیه، در نشست بوم شناسی و انرژی در دهمین مجمع رسانه ای خزر در آستراخان روسیه گفت: در طول 30 سال گذشته، بالاترین تراز آب دریای خزر در سال 1994 ثبت شده است و از آن زمان تاکنون این شاخص در حال کاهش بوده است.

به گزارش ایرنا به نقل از تاس، وی افزود: بیشترین افت تراز آب دریای خزر در پنج سال گذشته و پس از سال 2020 رخ داده است و امسال کمتر از هر سال دیگری خواهد بود.

معاون بخش ولگا-خزر موسسه تحقیقات شیلات و اقیانوس شناسی روسیه گفت: در سال 2025 (سال جاری میلادی)، تراز آب دریای خزر بین 20 تا 30 سانتیمتر کاهش خواهد یافت.

وی خاطرنشان کرد: اگر این روند با وضعیت کنونی بارندگی ها ادامه یابد، بعید نیست که تراز آب دریای خزر تا سال 2030، یک متر پایین تر برود.

شیپولین گفت: هم اکنون، کم عمق ترین بخش دریای خزر در شمال این دریا و پرآب ترین منطقه، بخش جنوبی این دریا نزدیک ایران است.

رییس منطقه ای سرویس مدیریت طبیعت و حفاظت از محیط زیست روسیه در آستراخان نیز در این نشست گفت: کشورهای حاشیه دریای خزر باید تمهیداتی را انجام دهند که با شرایطی که سطح آب دریا کاهش می یابد، سازگار شوند.

رومیل یونسوف افزود: کشورهای حاشیه خزر باید مناطق بندری، مسیرهای ماهیگیری و کشتیرانی را برای چنین شرایطی آماده کنند و علاوه بر آن، کشورها باید برای کار مشترک برای حفظ منابع آبی خزر توافق و اقدامات را در این زمینه آغاز کنند.

بنا بر این گزارش، سطح آب دریای خزر هم اینک کمتر از منفی 29 متر (بر اساس سیستم ارتفاع سنجی دریای بالتیک) است.

این رسانه در ادامه افزود: سطح آب دریای خزر از اواسط دهه 1990 رو به کاهش بوده و این اتفاق به دنبال کاهش ورودی آب از رودخانه ولگا که منبع اصلی تأمین آب این دریا است، رخ داده است.

دهمین مجمع رسانه ای خزر جمعه 31 مرداد 1404 در آستراخان با دستور کار اصلی تاریخ خزر: از گذشته تا آینده گشایش یافت. ایده برگزاری این مجمع نخستین بار سال 2014 در اجلاس پنج کشور دریای خزر (ایران، روسیه، قزاقستان، جمهوری آذربایجان و ترکمنستان) شکل گرفت. نخستین مجمع رسانه ای خزر در سال 2015 در آستراخان برگزار شد.

دریای خزر بزرگترین حوضه آبی محصور در خشکی است، در واقع خزر یک دریاچه است که به دلیل گستردگی اش به عنوان دریا نامیده می شود. اکنون اتصال آبی دریای خزر با دریاهای آزاد، از طریق دو کانال کشتیرانی از رودخانه ولگا به دریای آزوف (سپس دریای سیاه) و از ولگا به دریای بالتیک، برقرار است، اما به معنی ورود آب از این دریاها به دریای خزر نیست.

دریای خزر به طول حدود 1200 کیلومتر، عرض حدود 200-450 کیلومتر، عمق متوسط حدود 208 متر، مساحت 376 هزار کیلومتر مربع و حجم 78 هزار کیلومتر مکعب، گسترده شده است. طول خط ساحلی دریای خزر حدود 7500 کیلومتر و حداکثر عمق آن هزار و 25 متر است. حوضه آبریز دریای خزر، سرزمینی که بارندگی روی آن در نهایت به دریای خزر سرازیر می شود، دارای مساحتی حدود 3.500، 000 کیلومتر مربع است. حوضه آبریز خزر در کشورهای ساحلی خزر شامل ایران، روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و جمهوری آذربایجان و بخش کمی نیز در ترکیه، ارمنستان و گرجستان قرار دارد.

حدود 130 رودخانه به دریای خزر می ریزد که از بین آن ها ولگا، اورال، ترک، سولاک، سفیدرود، کورا و سمور در زمره رودخانه های بزرگ محسوب می شوند. ولگا به تنهایی حدود 85 درصد آبدهی رودخانه را تامین می کند.

ابعاد دریای خزر (طول، عرض، عمق، مساحت، حجم آب و طول خط ساحلی) وابسته به تراز آب است.

دریای خزر با مسائل زیست محیطی مختلفی روبروست، اما چند سالی است که کاهش تراز آب دریای خزر یا همانطور که مردم عادی می گویند پایین رفتن یا پسروی سطح آب دریا بیش از بقیه مسائل ذهن مردم را درگیر کرده است. در حالیکه طی دهه های 60 و 70 خورشیدی بالاآمدن آب دریا نیز موجب خسارت ها و نگرانی های شده بود این بار عقب رفتن آب دریا همان نگرانی ها را پدید آورده است.

سازمان فضایی ایران پیش از این با استفاده از تصاویر ماهواره ای، وضعیت سطح آب دریای خزر به عنوان بزرگترین دریاچه جهان را بررسی و کاهش سطح آب این دریا را تایید کرد.

پیش از این، شینا انصاری معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست اول خرداد 1404 در سخنانی در نشست های یازدهمین اجلاس بین المللی اکولوژی نوسکی در سن پترزبورگ روسیه با اشاره به روند کاهش سطح آب دریای خزر، تشکیل کارگروه ویژه منطقه ای با مشارکت تمام کشورهای ساحلی را خواستار شد تا برنامه ای عملی برای حل این مشکل تدوین شود.

انصاری در این اجلاس هشدار داد: آمارها نشان می دهد که سطح آب خزر با سرعتی هشداردهنده در حال کاهش است، به طوری که پیش بینی می شود تا سال 2050 ممکن است تا 18 متر دیگر از عمق آن کاسته شود.

الکساندر کوزلوف وزیر منابع طبیعی و محیط زیست روسیه نیز پیش از این گفته بود: سطح آب دریای خزر طی 20 سال 2.4 متر کاهش یافته و همچنان رو به کاهش است.