داروهای مهارکننده ACE و ARB، دیورتیک ها، برخی آنتی بیوتیک ها، PPIs، NSAIDs، لیتیوم، داروهای HIV و مهارکننده های کلسینورین می توانند برای کلیه ها مضر باشند. همواره برای اطلاعات دقیق و توصیه های پزشکی درباره سلامت کلیه و داروها با پزشک خود مشورت کنید.

برخی داروها خاصیت نفروتوکسیک دارند؛ یعنی ممکن است به کلیه ها آسیب برسانند. داروهایی مثل برخی آنتی بیوتیک ها، داروی تثبیت کننده خلق لیتیوم و داروهای ضدالتهابی غیر استروییدی (NSAIDs) می توانند در شرایط خاص باعث آسیب کلیوی شوند.

1. مهارکننده های ACE و مسدودکننده های گیرنده آنژیوتانسین (ARBs)

این داروها معمولاً برای کنترل فشار خون و بیماری های قلبی تجویز می شوند.

داروهای مهارکننده ACE اغلب با پسوند -پریل مانند لیزینوپریل (Zestril) و رامپریل (Altace) شناخته می شوند.

داروهای ARB با پسوند -سارتان مانند لوزارتان (Diovan) و اولمسارتان (Benicar) هستند.

این داروها معمولاً برای بیماران کلیوی مفیدند، اما در ترکیب با داروهای دیگر مانند NSAIDها یا برخی ادرارآورها (دیورتیک های لوپ)، یا در شرایط کم آبی، ممکن است ریسک آسیب حاد کلیه (AKI) افزایش یابد.

AKI به معنای از دست دادن ناگهانی توان کلیه ها در تصفیه خون است و می تواند در عرض چند ساعت تا چند روز رخ دهد.

2. ادرارآورها (دیورتیک ها)

ادرارآورها برای درمان نارسایی قلبی، فشار خون بالا و احتباس مایعات تجویز می شوند. این داروها می توانند باعث کاهش جریان خون به کلیه ها شوند و به آن ها آسیب بزنند.

دیورتیک های لوپ مانند فوروزماید (Lasix) نسبت به دیورتیک های تیازیدی (مثل هیدروکلروتیازید) خطر بیشتری برای AKI دارند. این خطر در همراهی با داروهای دیگر یا بیماری هایی مثل فشار خون بالا، کم خونی، نارسایی قلبی یا پنومونی بیشتر است.

3. برخی آنتی بیوتیک ها

آنتی بیوتیک ها از رایج ترین علل آسیب دارویی به کلیه ها هستند. آن ها می توانند به ساختارهای کوچک کلیه آسیب برسانند یا باعث التهاب کلیه (نفرونفریت حاد بینابینی) شوند.

نمونه ها شامل:

آمینوگلیکوزیدها (مثل جنتامایسین)

بکتریم (تریمتوپریم/سولفامتوکسازول)

بتالاکتام ها (مانند پنی سیلین)

فلوروکینولون ها (مثل سیپروفلوکساسین)

تتراسایکلین ها (مثل داکسی سایکلین)

وانکومایسین

4. مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs)

داروهایی مثل اومپرازول (Prilosec) و اسومپرازول (Nexium) که برای درمان بیماری های گوارشی مثل سوزش معده استفاده می شوند، ممکن است خطر AKI، نفرونفریت بینابینی و بیماری مزمن کلیه را افزایش دهند.

5. داروهای ضدالتهاب غیر استروییدی (NSAIDs)

مانند ایبوپروفن (Advil)، ناپروکسن (Aleve)، آسپرین و ملوکسیکام (Mobic) که برای کاهش درد و التهاب مصرف می شوند، می توانند باعث آسیب کلیوی شوند، به ویژه اگر به صورت روزانه یا همراه با داروهای دیگر مصرف شوند.

6. لیتیوم

لیتیوم که برای درمان برخی اختلالات روانی مثل اختلال دو قطبی استفاده می شود، می تواند باعث بیماری حاد یا مزمن کلیه و حتی کیست کلیوی شود. همچنین ممکن است باعث دیابت بی مزه نفروژنیک شود، که در آن کلیه ها به درستی به هورمون های کنترل تعادل مایعات پاسخ نمی دهند.

7. برخی داروهای ضد ویروس HIV

داروهایی مانند تنوفوویر دیسوپروکسیل فومارات (Viread) می توانند باعث نفروتوکسیکیتی شوند. اما شکل جدیدتر آن یعنی تنوفوویر آلافنامید (Vemlidy) برای کلیه ها امن تر است.

8. مهارکننده های کلسینورین

داروهایی مثل سیکلوسپورین و تاکرولیموس که برای پیشگیری از رد پیوند عضو استفاده می شوند، می توانند باعث تنگی عروق کلیه و کاهش جریان خون شوند و در طولانی مدت به کلیه آسیب بزنند.

داروهای آسیب زا ممکن است:

جریان خون کلیه را تغییر دهند

به سلول های کلیه آسیب برسانند

باعث التهاب شوند

مجاری کلیه را مسدود کنند

باعث تجزیه عضلات و ایجاد لخته های ریز شوند

عوامل افزایش دهنده خطر:

کم آبی بدن

دوز و مدت مصرف دارو

اختلالات الکترولیتی

دیابت

سن بالا

سابقه مشکلات کلیوی

پزشک خود را از تمام بیماری ها، داروها (نسخه ای و بدون نسخه)، مکمل ها و آلرژی هایتان مطلع کنید.

قبل از شروع داروی جدید حتماً با پزشک مشورت کنید.

داروهای خود را در یک داروخانه یا زنجیره مشخص تهیه کنید تا داروساز بتواند تداخلات احتمالی را بررسی کند.

لیست داروهای خود را به روز نگه دارید و در مراجعه به پزشک همراه داشته باشید.

در مواقع بیماری که احتمال کم آبی وجود دارد، مانند تب، اسهال یا استفراغ، با پزشک درباره مصرف داروها و مایعات مشورت کنید

بعضی مشکلات کلیوی ممکن است بدون علامت باشند، اما علائم هشدار دهنده عبارتند از:

درد کمر یا پهلو

خون در ادرار

درد قفسه سینه

سردرگمی

خستگی

تب یا لرز

کاهش اشت ها

تهوع

ورم پا یا ساق

مشکل تنفس

درد یا مشکل در ادرار کردن

تغییر رنگ ادرار

منبع: بهداشت نیوز