روز گذشته تابلوی معاملاتی در شرایطی به رنگ سرخ درآمد که امیدها برای بازگشت بازار به ریل صعودی همچنان در هاله ای از ابهام قرار دارد. در شرایطی که انتظار می رفت کانال حمایتی 2 میلیون و 500 هزار واحدی حفظ شود و بازار نوسان موقتی را به ثبت برساند، اما افزایش حجم عرضه ها همچنان مانع بزرگی برای پایان اصلاح بازار در نظر گرفته می شود. از سوی دیگر سردرگمی در خصوص روابط بین المللی همچنان سایه سنگینی بر سر بازار انداخته است.

به گزارش دنیای اقتصاد، درواقع یکی از مهم ترین ریسک هایی که بازار در شرایط فعلی با آن دست وپنجه نرم می کند ریسک مربوط به سیاست های بین المللی در کنار احتمال فعال سازی مکانیسم ماشه است. از این رو سرمایه گذاران ترجیح می دهند در دارایی های با ریسک پایین تر سرمایه گذاری کنند و بازار سرمایه را در تلاطم نوسانات رها کنند.

از سوی دیگر ریسک های داخلی مانند سیاست های ضد و نقیض در خصوص صنعت خودرو خود به معضلی برای کاهش توان بازار برای بهبود تبدیل شده است. از سوی دیگر اظهارات اخیر وزیر اقتصاد پیرامون تک نرخی شدن نرخ ارز در صورتی که عملیاتی شود می تواند تغییرات اساسی در وضعیت بازار ایجاد کند.

دماسنج اصلی بازار سرمایه پس از دو روز صعود متوالی و بازپس گیری محدوده حمایتی 2 میلیون و 500 هزار واحدی روز گذشته با عقب نشینی 0.77 درصدی روبه رو شد و با از دست دادن این کانال حمایتی به محدوده 2 میلیون و 494 هزار واحدی ریزش کرد. از سوی دیگر نماگر هموزن نیز همگام با سایر نماگرهای اصلی کاهش ارتفاع 0.17 درصدی را تجربه کرد و در محدوده 769هزار و 561 واحدی قرار گرفت.

شاخص کل فرابورس نیز که معیار مناسبی برای بررسی وضعیت سهام مختلف فرابورسی است، حدود 0.1 درصد سرخ پوش بود و روز گذشته در سطح 23 هزار و 275 واحدی کار خود را به اتمام رساند. ارزش معاملات خرد بازار سرمایه روز گذشته که شامل سهام، حق تقدم و صندوق های سهامی بازار می شود مقدار 3 هزار و 468 میلیارد تومانی را ثبت کرده است که نسبت به روز گذشته حدود 26 درصد افت داشته است. از طرفی روز سه شنبه حدود 605 میلیارد تومان نقدینگی از بازار خارج شده است.

پیام الیاس کردی، کارشناس بازار سرمایه در خصوص وضعیت منفی روز گذشته بازار عنوان کرد: بازار سهام در روزهای اخیر شاهد نوسانات متعددی بوده است که به عوامل مختلفی از جمله حضور یا غیبت فروشندگان، تغییرات در حجم معاملات و اظهارات مقامات اقتصادی مرتبط است. بررسی های اخیر نشان می دهد که مثبت بودن بازار در روزهای گذشته به طور عمده از مسیر کاهش حضور فروشندگان می گذرد.

در روزهایی که ارزش معاملات به شدت پایین بوده، بازار به دلیل کمبود عرضه سهام، روند صعودی محدودی را تجربه کرده است. اما با بازگشت فروشندگان به بازار و افزایش تعداد آنها، که از حجم معاملات نیز قابل مشاهده بوده، اتمسفر بازار تغییر کرده و فشار فروش افزایش یافته است. این موضوع را می توان در داده های ورود و خروج نقدینگی و همچنین ارزش معاملات روزانه مشاهده کرد.

به عبارت دیگر، افزایش حضور فروشندگان نه تنها به کاهش قیمت ها منجر شده، بلکه نشانه ای از تغییر در اساس عرضه و تقاضای بازار است. الیاس کردی پیرامون اظهارات اخیر وزیر اقتصاد نیز ادامه داد: از سوی دیگر سیدعلی مدنی زاده، وزیر امور اقتصادی و دارایی در اظهارات اخیر خود به چند نکته کلیدی اشاره کرد که توجه فعالان بازار را به خود جلب کرده است.

نخست، تاکید بر تک نرخی کردن نرخ ارز، هدفی که وزرای پیشین نیز بارها آن را مطرح اما در عمل به نتیجه خاصی نرسیدند. از سوی دیگر تلاش برای حرکت به سوی مدیریت کسری بودجه های مزمن که از چالش های اصلی اقتصاد ایران به شمار می رود. این اظهارات، هرچند از منظر فعالان اقتصادی منطقی و قابل دفاع به نظر می رسد، اما بازار واکنش مثبتی به آن نشان نداده است.

دلیل این عدم واکنش را می توان در تجربه های گذشته جست وجو کرد. وزرای پیشین که از توان اجرایی بیشتری برخوردار بودند، نتوانستند این وعده ها را عملی کنند. در نتیجه، فعالان بازار به توانایی وزیر اقتصاد برای اجرای این اصلاحات اقتصادی تردید دارند و به همین دلیل، اظهارات وی تاثیر چندانی بر بازار نداشته است. الیاس کردی در خصوص کشمکش های اخیر در صنعت خودرو نیز گفت: صنعت خودرو در ایران به تازگی شاهد دو تغییر مهم کاهش بوروکراسی قیمت گذاری و حذف شورای رقابت از فرآیند تعیین قیمت بوده است.

با این حال، سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان همچنان نقش نظارتی خود را حفظ کرده و می تواند مانع از آزادسازی کامل قیمت ها شود. این موضوع نشان می دهد که برخلاف تصور برخی، صنعت خودرو همچنان از قیدوبندهای قیمت گذاری رها نشده است. سایه سازمان حمایت و امکان بازگشت به محدودیت های قیمتی، جذابیت این صنعت را برای سرمایه گذاران کاهش داده است. از سوی دیگر در شرایط فعلی صنایع مختلف در ایران با مشکلات زیادی دست وپنجه نرم می کنند. به طوری که تاب آوری صنایع در برابر ناترازی های حوزه انرژی مانند قطعی برق و گاز یا افزایش نرخ بهره در کنار ریسک های سیستماتیک، مانند نااطمینانی و عدم اعتماد در بازارها وضعیت نامطلوبی را برای سرمایه گذاری رقم زده است.

این نااطمینانی که ریشه در عوامل کلان اقتصادی و سیاسی دارد، مانع از وقوع تحولات مثبت در صنایع مختلف می شود. به نظر می رسد تا زمانی که این فضای ناامنی و بی اعتمادی برطرف نشود، صنایع نمی توانند به طور کامل از پتانسیل های خود بهره مند شوند. الیاس کردی در خصوص اخبار مذاکراتی نیز گفت: مهم ترین عاملی که می تواند شرایط بازار را بهبود بخشد، اخبار مربوط به مذاکرات بین المللی است.

در گذشته، حتی انتشار اخبار مثبت در این زمینه می توانست جو بازار را بهبود بخشد. اما در شرایط کنونی، صرف انتشار اخبار بدون نتایج ملموس کافی نخواهد بود. بازار به تحولات واقعی و پایدار نیاز دارد تا اعتماد سرمایه گذاران بازگردد. با توجه به روند منفی اخیر، در صورت تداوم شرایط کنونی، به نظر نمی رسد بازار سهام در کوتاه مدت به سمت بهبود حرکت کند. افزایش ارزش معاملات و کاهش ریسک های سیستماتیک می تواند به بهبود روند معاملات کمک کند.

از این رو با توجه به شرایط کنونی، انتظار می رود که بازار سهام در روزهای آینده، به ویژه در روز چهارشنبه، همچنان با چالش هایی مواجه باشد. احتمال می رود هفته آینده نیز مشابه هفته جاری سپری شود؛ به این معنا که در ابتدای هفته، به دلیل نبود اخبار جدید و آرامش نسبی، بازار شرایط بهتری داشته باشد، اما در ادامه هفته و افزایش فشار فروش، شرایط دشوارتر شود.

عرفان کاظم زاده کارشناس بازار سرمایه روند منفی بازار روز سه شنبه را این گونه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد: بازار سرمایه در هفته های گذشته وارد مرحله ای تعادلی شده که در مقایسه با دوره های پیشین، از هیجان کمتری برخوردار است.

مشاهدات نشان می دهد طی یک هفته تا 10 روز گذشته، بازار در شرایطی باثبات تر قرار گرفته و نوسانات آن کاهش یافته است. برخی روزها تقاضا بر عرضه پیشی می گیرد و برخی روزها عرضه غالب است، اما تعداد روزهایی که عرضه بر تقاضا غلبه کرده، بیشتر بوده است.

این وضعیت به ابهامات موجود در فضای اقتصادی نسبت داده می شود که سرمایه گذاران را در تردید نگه داشته و مانع بازگشت قاطع آنها به بازار شده است. سرمایه گذاران که میان گزینه های مختلف سرمایه گذاری مردد هستند، ترجیح می دهند تا روشن شدن روابط بین المللی، معاملات خود را به تعویق بیندازند.

به نظر می رسد در صورت نبود رویدادهای خاص سیاسی یا اقتصادی، این روند تعادلی ادامه یابد و زمینه ای برای بازگشت بازار به شرایط عادی تر فراهم کند. این بازگشت می تواند اعتماد سرمایه گذاران را تقویت کند.

کاظم زاده در خصوص اظهارات اخیر وزیر اقتصاد گفت: بازار سرمایه همچنان با مشکلات متعددی مواجه است که دولت پیش تر وعده بهبود آنها را داده بود، اما همچنان به طور کامل رفع نشده اند. تک نرخی شدن ارز که وزیر اقتصاد به آن اشاره کرد، از جمله این مسائل است. اجرای صحیح این سیاست می تواند تاثیرات مثبتی بر اقتصاد داشته باشد، اما تاخیر در عملیاتی کردن آن، ابهامات را افزایش داده است.

همچنین صنعت خودرو، به ویژه شرکت ایران خودرو، یکی از نقاط حساس اقتصاد ایران است. واگذاری مدیریت این شرکت به بخش خصوصی، گامی نوآورانه تلقی می شود که می تواند الگویی برای دیگر شرکت ها باشد. این رویکرد که ابتدا مدیریت را به بخش خصوصی منتقل می کند و سپس سهام را واگذار می نماید، برای نخستین مرتبه در مقیاس بزرگ اجرا می شود.

با این حال، چالش هایی مانند مشکلات نرخ گذاری فروش و مسائل مالیاتی همچنان پابرجا است. این واگذاری برای فرآیند خصوصی سازی در ایران اهمیت زیادی دارد و نحوه تعامل حاکمیت با بخش خصوصی، مسیر آینده را تعیین خواهد کرد.

در صورت موفقیت، این روند به نفع بخش خصوصی، تولیدکنندگان و مصرف کنندگان خواهد بود. فشارهای موجود بر قیمت گذاری دستوری باید در برابر اصول اقتصادی عقب نشینی کنند، زیرا تجربه سال های گذشته نشان داده این سیستم نه تنها موثر نبوده، بلکه زیان های هنگفتی به خودروسازان وارد کرده است. تغییر این روش برای خروج صنعت خودرو از رکود ضروری است.