فرارو- صدرا بکتاش؛ مدیرعامل ایرانسل، علی رضا رفیعی رسما کاربران را تهدید کرده که یا قیمت اینترنت 70 درصد گران می شود یا مثل برق با قطعی های موقت و کلافه کننده روبرو می شوید.

به گزارش فرارو؛ ماجرا از یک نشست خبری آغاز شد. جایی که آقای مدیر کاملا غافلگیرکننده و با صراحتی عجیب اعلام کرد اگر تعرفه های 70 درصد گران نشود کاربران باید خود را برای قطع شدن اینترنت در ساعاتی از روز آماده کنند. کاربران عصبانی می گویند این سخنان بیشتر به یک اولتیماتوم شباهت دارد تا یک درخواست.

بیایید برای درک بهتر ادعای تهدیدآمیز مدیرعامل ایرانسل، نگاهی به پشت صحنه شبکه عظیم و پیچیده ای که هر روز از آن استفاده می کنیم، بیندازیم.

بخش عمده ای از تجهیزات حیاتی شبکه موبایل، از دکل های مخابراتی (BTS) و آنتن ها گرفته تا سوییچ ها، روترهای مرکزی و سرورها، وارداتی هستند و با دلار و یورو خریداری می شوند. آن هم در شرایطی که نرخ ارز در چند سال اخیر جهش چند 100درصدی را تجربه کرده و هزینه نگهداری، تعمیر و به روزرسانی تجهیزات سر به فلک می کشد.

مهم ترین توجیه اپراتورها برای افزایش قیمت اینترنت، نرخ ارز است. آنها می گویند وقتی درآمد یک اپراتور ریالی است اما هزینه های اصلی توسعه و نگهداری آن به شکل دلاری انجام می شود، توازن به هم می خورد.

اپراتورها همچنین مدعی هستند درآمدهای حاصل از فروش بسته اینترنت با تعرفه های فعلی، دیگر کفاف این هزینه های سنگین را نمی دهد و عملاً توسعه شبکه متوقف یا بسیار کند شده است.

در این مورد هم می توان حرفشان را تا حدودی پذیرفت؛ پس از همه گیری کرونا، با رواج دورکاری، آموزش آنلاین و افزایش استفاده از پلتفرم های ویدیویی، شاهد رشد انفجاری مصرف اینترنت در ایران هستیم. حجم ترافیک داده در کشور چندبرابر شده و هر کاربر امروز نسبت به پنج سال پیش، حجم بیشتری از اینترنت مصرف می کند و فشار شدیدی بر زیرساخت های موجود وارد می شود.

شبکه اینترنت مانند یک بزرگراه است. وقتی تعداد خودروها (کاربران و حجم داده) چند برابر می شود، بزرگراه باید تعریض شود وگرنه شاهد ایجاد ترافیک سنگین و قفل شدن جاده خواهیم بود.

مدیرعامل ایرانسل قصد داشته بگوید برای جلوگیری از این اتفاق، اپراتورها باید دائماً در حال سرمایه گذاری روی افزایش ظرفیت شبکه، نصب دکل های جدید و ارتقای فناوری باشند اما ظاهرا زبانش به شکل دیگری چرخیده.

اجازه بدهید این پرسش کلیدی را از علی رضا رفیعی مطرح کنیم که آیا تحمیل یک شوک 70 درصدی به قیمت بسته اینترنت تنها راه حل ممکن است؟ صادقانه بگویم نه! ولی قبل از پرداختن به جواب سوال باید بدانید این معادله، متغیرهای دیگری دارد که احتمالا او مایل نیست درباره شان صحبت کنیم.

اولین و مهم ترین خواسته عمومی از شرکت هایی مانند ایرانسل، شفافیت مالی است. یک اپراتور موبایل میلیون ها مشترک دارد و از محل مکالمه، پیامک، خدمات ارزش افزوده و فروش اینترنت، درآمدهای هزاران میلیاردی کسب می کند. با این حال برای مردم مشخص نیست این درآمدها چگونه هزینه می شود. سهم هزینه های توسعه، نگهداری، نیروی انسانی، تبلیغات و سود سهامداران دقیقا چقدر است؟

تا زمانی که صورت های مالی و ساختار هزینه های این شرکت ها به صورت شفاف برای افکار عمومی و کارشناسان مستقل منتشر نشود، هرگونه ادعا مبنی بر زیان ده بودن یا کافی نبودن درآمدها، صرفاً یک ادعای یک طرفه باقی می ماند.

مردم حق دارند بدانند پولی که برای خرید بسته اینترنت می پردازند، دقیقاً کجا خرج می شود و آیا مدیریت بهینه هزینه ها در این شرکت ها جدی گرفته می شود یا خیر.

قیمت اینترنت موبایل در ایران، نسبت به متوسط درآمد مردم چندان پایین نیست حتی با اینکه آن را به صورت دلاری محاسبه می کنند

بخش بزرگی از مشکل فعلی به سیاست های دولت و نهاد رگولاتور یعنی سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی بازمی گردد. اینترنت موبایل در ایران از نعمت بازار کاملاً آزاد محروم است و سقف تعرفه ها توسط رگولاتوری تعیین می شود.

اپراتورها سال هاست از ثابت ماندن این سقف تعرفه ها گلایه دارند و آن را متناسب با تورم و نرخ ارز نمی دانند. با این حال تقریبا هر سال با توسل به این موضوع قیمت بسته اینترنت و دیگر خدمات را گران کرده اند.

باید دید دولت برای توسعه زیرساخت ها چه حمایتی از اپراتورها انجام داده است؟ آیا ارز با نرخ ترجیحی برای واردات تجهیزات استراتژیک به آن ها تخصیص داده شده است؟ یا آن ها مجبورند تمام نیازهای خود را از بازار آزاد تأمین کنند؟

ظاهرا یک ناهماهنگی بزرگ میان سیاست گذار و مجری وجود دارد که دود آتش آن قرار است در نهایت در قالب افزایش قیمت یا قطعی اینترنت، به چشم مصرف کننده نهایی برود!

اظهارات مدیرعامل ایرانسل را می توان فراتر از یک خبر ساده دید؛ آیا با یک زنگ خطر برای وضعیت زیرساخت های ارتباطی کشور روبرو هستیم؟ نمی توان این حقیقت را پنهان کرد که اپراتورها با چالش های جدی اقتصادی مواجه هستند اما راه حل این مشکل صرفاً اولتیماتوم دادن به مردم و ایجاد دوگانه گرانی اینترنت یا قطع اینترنت نیست.

شاید برای برون رفت از این وضعیت، بتوان انجام یک گفتگوی سه جانبه و شفاف میان مردم، اپراتورها و دولت را پیشنهاد داد تا اپراتورها فرصت کنند با شفاف سازی صورت های مالی خود، دوباره اعتماد عمومی را جلب کنند. شاید! چون در یکی دو سال اخیر هرگز توفیق عمل به وعده افزایش کیفیت پس از گران شدن اینترنت نصیبشان نشده است.

دولت و رگولاتوری نیز می توانند با بازنگری در سیاست های قیمت گذاری و ارائه حمایت های هوشمندانه (مانند تسهیل واردات تجهیزات)، زمینه را برای سرمایه گذاری پایدار فراهم کنند. در نهایت، اگر قرار شد تغییری در قیمت اینترنت انجام شود، انتظار داریم به شکل تدریجی ، منطقی و متناسب با افزایش کیفیت محسوس برای کاربر نهایی رخ دهد.

قیمت اینترنت موبایل در ایران، نسبت به متوسط درآمد مردم چندان پایین نیست. معمولا شیطنت به خرج می دهند و آن را به صورت دلاری محاسبه می کنند تا در قیاس با بسیاری از کشورها ارزان تر به نظر برسد اما مشکل اصلی کاربران، کیفیت خدمات است.

سرعت پایین، قطعی های مکرر و محدودیت های دسترسی و کیفیت پایین پهنای باند باعث شده بسیاری از مردم احساس کنند در برابر پولی که بابت بسته اینترنت می پردازند، خدمات باارزشی دریافت نمی کنند.

نباید فراموش کرد که اینترنت دیگر یک کالای لوکس نیست، بلکه یک ابزار ضروری برای زندگی، آموزش، کسب وکار و ارتباطات است. افزایش 70 درصدی قیمت بسته اینترنت، پیامدهای جدی برای اقشار مختلف جامعه خواهد داشت.

این افزایش، فشار مضاعفی بر سبد هزینه خانوارها، به ویژه دهک های پایین و متوسط، وارد می کند و برای بسیاری از دانشجویان، دانش آموزان و فریلنسرها که درآمد محدودی دارند، فاجعه به بار می آورد. این اقدام همچنین می تواند ضربه ای به اقتصاد دیجیتال نوپای کشور باشد. داریم درباره هزاران کسب وکار کوچک آنلاین، از فروشندگان اینستاگرامی تا توسعه دهندگان اپلیکیشن، حرف می زنیم که برای رشد و بازاریابی به اینترنت موبایل وابسته هستند.