در سال های اخیر، تصویر جوانان و نوجوانانی که در پارک ها، کافه ها یا حتی محوطه دانشگاه سیگار به دست نشسته اند، تصویر عجیبی نیست. آنچه زمانی در جامعه ایران رفتاری مردانه و پنهان شناخته می شد، امروز با عبور از مرزهای سن و جنسیت، به عادتی رایج میان بخشی از نسل جدید بدل شده است.

به گزارش برنا، نکته ای که باید به آن توجه شود غیرقانونی بودن فروش سیگار به افراد زیر 18 سال است که نه به آن توجه می شود و نه عدم رعایت آن پیگیری می شود. با وجود قوانین خاص برای فروش سیگار، همچنان در دسترس بودن آن باعث شده است مصرف دخانیات در نوجوانان و جوانان به درستی کنترل نشود.

مصرف سیگار با تصاویر هشداردهنده روی پاکت ها و قوانین محدودکننده نه تنها کاهش نمی یابد، بلکه در میان نوجوانان و به خصوص دختران، روندی صعودی دارد. این واقعیت، بیش از هر چیز نشان دهنده شکاف عمیق میان سیاست گذاری رسمی و واقعیت اجتماعی است؛ شکافی که پر کردن آن تنها با بروشور و شعار ممکن نیست.

در نتیجه ی اینکه سن اولین بار امتحان کردن سیگار بسیار پایین آمده است، سن شروع به مصرف آن هم تا 13 الی 15 سالگی کاهش پیدا کرده و زنگ خطر سلامت در جامعه را به صدا درآورده است.

زهرا محسنی فرد، جامعه شناس و پژوهشگر مسائل نوجوانان، ضمن اشاره به تغییرات حوزه زنان گفت: علاوه بر اینکه سن مصرف دخانیات پایین آمده، این امر از بیش از پیش به امر زنانه ای تبدیل شده است.

وی در خصوص نقش سیگار برای پذیرش در گروه های دوستی نوجوانان می گوید: استعمال دخانیات همراه با خودش نماد و تعریفی برای فرد می آورد که باعث می شود فرد در جمعی پذیرفته شود وگرنه تاثیر جسمانی که بر بدن دارد مد نظر نیست.

وی متعقد است: اگر نوجوان این کار را در جمع انجام ندهد و مصرف دخانیات و سیگار باشد، اما او شرکت نکند، این طرد شدن و پذیرفته نشدن برای نوجوانان دردناک است پس میل بیشتری به مصرف آن دارند.

وی افزود: یکی از مهمترین دلایلش پذیرفته شدن در جمع هست، اما به نظرم اگر این سوال را از خود بچه ها بپرسید ممکن است دلایل شان متفاوت باشد.

وی ضمن اشاره به مهم ترین مسئله ای که در خانواده و جامعه باعث بروز این مسائل می شود گفت: یکی از مسائلی که دامن می زندعدم پذیرش و دریافت محبت عمیق و غیر مشروط است. مورد دیگری که می تواند تاثیرگذار باشد نبود احساس امنیت و روابط امن در خانواده و جامعه است.

این جامعه شناس در توصیه راهکارهای موجود می گوید: باید ببینیم انواع عللی که بچه ها به دخانیات گرایش پیدا می کنند چیست و بر مبنای آن سراغ راهکار برویم. اگرچه راهکارها متفاوت خواهد بود به نسبت انواع نوجوان ها ولی یکی از راه ها این است که اجازه دهیم این رفتارها حتی اگر زمانی بروز کرد در گام اول در لایه آشکار و در درون خانواده اتفاق بیوفتد؛ یعنی نوجوان مجبور نباشد این رفتار را پنهان کند. فضا امن باشد تا بتواند با خانواده در میون بگذارد و درباره آن صحبت کند.

وی ضمن بیان اینکه ترک کردن نوجوان کاملاً باید متفاوت از نحوه ترک کردن بزرگسال باشد افزود: من فکر می کنم شاید یکی از موثرترین راه ها این است که ببینیم نوجوان به دنبال ایجاد کدام احساس سراغ سیگار می رود. آیا نیاز به هیجان بیشتر یا پذیرفته شدن در جمع دارد؟ و آن نیاز به طریق دیگری تامین شود تا جایگزین سیگار شود.

وی ضمن اشاره به پیش فرض بالاتر بودن مصرف دخانیات در دخترها خاطر نشان کرد: اینطور نیست که مصرف دخانیات در دختران بیشتر باشد و در عقبه تاریخی و پیش زمینه ذهنی جامعه ما هر آسیبی که در جنسیت ضرب می شود دردناک تر است. نه فقط در مورد سیگار کشیدن بلکه مثلاً دزدی هم اتفاق بیوفتد برای زنان سخت تر است تا مردان. هر هر آسیب و مسئله اجتماعی و جرمی نه فقط در ایران بلکه در تمامی جوامع چنانچه در جنسیت ضرب بشود تابوی بیشتری دارد و این مسئله به قدمت تاریخ است.