ویتامین د؛ نقش های زیادی در سلامت دارد، از رشد استخوان ها گرفته تا تقویت سیستم ایمنی بدن. حتی شواهد نوظهوری وجود دارند که نشان می دهند این ویتامین در برابر ویروس کرونا نیز محافظت ایجاد می کند. اما اگر پیدا کردن منابع غذایی خوب ویتامین د اینقدر سخت است، پس ویتامین د موجود در مکمل ها از کجا می آید؟

به گزارش عصر ایران؛ مدت هاست که می دانیم ویتامین د با کلسیم همکاری می کند تا استخوان ها را سالم نگه دارد و از ناهنجاری هایی مانند راشیتیسم در کودکان و استئومالاسی در بزرگسالان جلوگیری کند. اما به طور فزاینده ای مشخص شده است که این ویتامین در سیستم ایمنی بدن ما نیز نقشی حیاتی دارد و به مبارزه با مهاجمان باکتریایی، ویروسی و قارچی کمک می کند.

ویتامین د از چندین راه به تقویت ایمنی کمک می کند، مانند کمک به عملکرد صحیح سلول های ایمنی و کاهش پاسخ التهابی. حتی شواهدی وجود دارند که نشان می دهند این ویتامین از ما در برابر ویروس کرونا محافظت می کند، زیرا سطح پایین ویتامین د با تعداد بیشتری از مرگ و میرها و موارد ابتلا به کرونا در کشورهای اروپایی و پیامدهای شدیدتر برای افراد مبتلا به این بیماری مرتبط بوده است.

ویتامین د تنها ویتامینی است که بدن ما می تواند در حضور نور خورشید آن را تولید کند. در ماه های آفتابی سال، بیشتر افراد به این روش ویتامین د کافی برای نیازهای خود را به دست می آورند. اما در طول زمستان، حفظ سطح کافی ویتامین د تنها از طریق روش های طبیعی بسیار دشوار است.

در نتیجه، کمبود ویتامین د گسترده است و تخمین زده می شود که یک میلیارد کودک و بزرگسال در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار می دهد. دلیل اصلی آن این است که به جز نور خورشید، منابع کمی از این ماده مغذی حیاتی وجود دارند.

در اینجا، باید به این نکته مهم اشاره کرد که دو نوع اصلی ویتامین د وجود دارد: ویتامین د2 و د3. هر دو اساساً به یک روش توسط بدن ما به شکل فعال خود تبدیل می شوند. ویتامین د3 همان نوعی است که زیر نور خورشید می سازیم و همچنین در تعداد محدودی از غذاهای حیوانی مانند ماهی های چرب و روغن کبد ماهی کاد یافت می شود. ویتامین د2 نیز از گیاهان و قارچ ها، از جمله قارچ هایی که زیر نور فرابنفش رشد می کنند، به دست می آید.

از آنجایی که تعداد منابع غذایی حاوی ویتامین د محدود است، بسیاری از کشورها به شهروندان خود توصیه می کنند که در طول زمستان روزانه از مکمل ویتامین د استفاده کنند. در برخی کشورها نیز، غذاهایی مانند شیر، ماست و نان با ویتامین د (از هر دو نوع) غنی سازی می شوند تا اطمینان حاصل شود که مردم به اندازه کافی از این ویتامین در رژیم غذایی خود دارند.

اما اگر به دست آوردن ویتامین د تا این حد دشوار است، این مکمل های ویتامین د چگونه ساخته می شوند؟ آنها به طور قطع از کوهی از کبد ماهی کاد یا قارچ ها به دست نمی آیند.

مکمل های ویتامین د از نوع د2 یا د3 ساخته می شوند؛ اگر برچسب محصول را بررسی کنید، باید نوعی که استفاده شده را به شما بگوید. ممکن است به شکل قرص شبیه هم به نظر برسند، اما از منابع مختلفی به دست می آیند.

برای تهیه مکمل های ویتامین د3، این فرآیند در واقع با لانولین آغاز می شود. لانولین یک ماده چرب است که توسط غدد پوستی گوسفند برای نرم کردن پشم آنها ترشح می شود. این ماده هزاران سال است که به اشکال مختلف توسط فرهنگ های انسانی مورد استفاده قرار گرفته و امروزه به دلیل خاصیت ضدآب و محافظتی اش، در بسیاری از کرم های پوستی، محصولات زیبایی و بالم لب به کار می رود. اما این ماده همچنین پیش سازهای شیمیایی لازم برای ساخت ویتامین د3 را فراهم می کند.

برای تولید ویتامین د3، ابتدا پشم گوسفند شسته می شود تا ناخالصی ها، از جمله گرد و خاک، کاه، فضولات و انگل هایی مانند مگس، از آن زدوده شود. سپس یک ماده شوینده برای استخراج لانولین خام به آن اضافه می شود. در مرحله بعد، لانولین صابونی می شود؛ فرآیندی که جزء چرب آن را به موادی شیمیایی تبدیل می کند که می توان با سانتریفیوژ آنها را جدا کرد.

لانولین با شستن پشم در آب گرم همراه با یک ماده شوینده مخصوص پشم به دست می آید تا کثیفی ها، چربی پشم (لانولین خام)، نمک های عرق و هر چیز دیگری که به پشم چسبیده است، از بین برود. سپس موم با استفاده از جداسازی گریز از مرکز یا استخراج با حلال بازیابی می شود.

الکل های باقی مانده از لانولین با استفاده از شست و شو با حلال و/یا کروماتوگرافی تصفیه می شوند. این فرآیند، کلسترول خام را که ماده پایه برای یک سری واکنش های شیمیایی است، استخراج می کند. این واکنش ها ترکیبی به نام 7-دهیدروکلسترول یا همان پیش ساز ویتامین د3 را تولید می کنند. این ماده سپس در معرض نور فرابنفش قرار می گیرد تا ویتامین د3 تشکیل شود، که این واکنش، همان واکنشی است که در پوست ما رخ می دهد.

برخی افراد، مانند وگان ها، ممکن است از استفاده از محصولی که از گوسفند به دست می آید، احساس خوبی نداشته باشند. افزون بر این، لانولین می تواند باعث واکنش های آلرژیک شود (و می تواند پایه برخی حساسیت های ظاهری به پشم باشد). در این موارد، مکمل های ویتامین د2 می توانند یک گزینه مناسب باشند، زیرا آنها با فرآیندی متفاوت و با تاباندن اشعه فرابنفش به ارگوسترول ، ترکیبی که از مخمر به دست می آید، تولید می شوند.

اما یک نکته وجود دارد: مطالعات اخیر نشان می دهند که مکمل های ویتامین د3 در بالا بردن سطح ویتامین د در بدن به طور قابل توجهی موثرتر از ویتامین د2 هستند.

جای شگفتی نیست که کارآفرینان فرصت را غنیمت شمرده و یک نسخه وگان از ویتامین د3 تولید کرده اند. برخی شرکت ها ادعا می کنند که ویتامین د3 را از منبعی وگان تولید می کنند که از گلسنگ ها استخراج می شود. گلسنگ ها، نوعی هم زیستی بین دو یا چند ارگانیسم هستند: یک قارچ و جلبک و/یا سیانوباکتری. ویتامین د3 با استفاده از روش هایی مشابه صنعت داروسازی، با آب و اتانول گیاهی و با اعمال فشار، از این گلسنگ ها استخراج می شود.