در سوپرجام سال 1404 فوتبال ایران، استقلال ریکاردو سا پینتو با نتیجه 2-1، از تراکتور آماده دراگان اسکوچیچ شکست خورد. آبی ها تا دقایق پایانی از حریف سرسخت خود پیش بودند اما دو اشتباه شرایط را عوض کرد. مهم ترین نکته مسابقه اما به بی خطرتر بودن استقلال در خط حمله برمی گردد. جایی که سرمربی پرتغالی تصمیم گرفت تا از سیستم 3 دفاعه استفاده کند تا به خوبی ستارگانی چون ترابی، حسین زاده و هاشم نژاد را خنثی کند.

اتفاقی که تا حدی هم موثر بود اما نکته اصلی وقتی بود که سا پینتو انتقال توپ خود را در این سیستم به کناره ها می فرستاد. نبود وینگر تخصصی و تمرکز احمدی و کوشکی بر خط هافبک، باعث می شد تا استقلال موفق به عبور از سد محکم تراکتوری ها نشود. پرس دقیق تراکتور در گوشه زمین به همراه درخشش ایگور پوستونسکی در میانه میدان، تمامی راه ها برای حضور آبی ها در یک سوم تهاجمی قرمزها بسته بود.

هماهنگی عناصر تهاجمی در بستن روزنه ها

4 عنصر تهاجمی تراکتور، وابسته به توپ می چرخند. به اصطلاح آن ها تیم خود را متمایل به منطقه ای که توپ هست، "شیفت" می کنند. خط هافبک استقلال پشت سر این عناصر حضور دارند تا در فضاها توپ را بگیرند و به جلو ببرند اما دو هافبک تراکتور به همراه خط دفاع بالا آمده تیم، فضاها را بین خطوط برای آبی ها تنگ و تنگ تر می کنند. این اتفاق موجب می شود که استقلال توپ را به گوشه ببرد.

توپ به سامان فلاح به عنوان مدافع مرکزی سمت راست می رسد و با پنج بازیکن، تراکتور به سمت راست استقلال فشار وارد می کند. مهران احمدی قصد داشت که از فاصله بین دروژدک و ترابی فرار کند اما آزادی عمل پوستونسکی که در نبود ریکاردو آلوز تبدیل به همه کاره میدان شده است، باعث شد تا 88 استقلال از مدار بازی خارج شود. مهدی هاشم نژاد نیز به عنوان بازیکن پوششی، پشت سر تجمع تراکتوری ها است تا از تغییر منطقه بازی جلوگیری کند.

نبود بال تخصصی و سرعتی در سیستم سا پینتو، در تصویر زیر مشخص می شود. جایی که با فشاری سنگین در سمت راست، رامین رضاییان تنها می شود. محمد نادری هم یک خط جلو می آید و به رضاییان فشار وارد می کند. چرا که مهران احمدی در عرض بازی می کند و با خط هافبک و مدافعان وسط تیم در نبرد است. حسین زاده نیز با روزبه چشمی به گوشه می آید و عادل جان خامروبکوف به همراه مهدی هاشم نژاد، آماده رسیدن توپ به دیدیه اندونگ هستند.

این سیستم و فشردگی در مرکز و کناره ها، اندونگ را یک خط عقب تر می برد تا دفاع سه نفره استقلال در گوشه ها باز شوند و پیستون ها کمک کنند. از طرفی هافبک خوش نقش آبی ها، از یک خط عقب تر و با آزادی عمل بیشتر به بازی سازی می پردازد.

نسخه جدید پوستونسکی پس از آلوز؛ همه کاره میدان

ایگور پوستونسکی دائما قصد دارد فضای بین بال و مهاجم را پر کند؛ وقتی این اتفاق دائماً تکرار شود، او نقش هافبک پوششی یا غربالگر (Screening Midfielder) را می گیرد. پوستونسکی با جای گیری دقیق، فضای بین چشمی و احمدی را پر می کند و یک خط عقب می ایستد تا فرصت حرکت با چشمی را داشته باشد. با این حال با دست به دروژدک اشاره می کند تا با احمدی حرکت کند.

وقتی استقلال مجبور می شود دوباره توپ را به عقب و مرکز بیاورد، دروژدک با احمدی حرکت می کند و امیرحسین حسین زاده، جلوی اندونگ قرار می گیرد تا پازل پرس را تکمیل کند. پوستونسکی هم به راحتی مهار روزبه چشمی را در دستور کار خود قرار می دهد.

در تمام لحظات بازی و حتی وقتی استقلال با 1 گل پیش بود، اسکوچیچ دست از تصمیم خود برای حرکت آزادانه پوستونسکی نکشید. دوندگی بالای او در تمامی نواحی زمین، تبدیل به بزرگ ترین نقشه اسکوچیچ برای باز پس گیری سریع توپ بود.

پاس های سریع برای خروج از پرس سنگین

در لحظاتی که تراکتور توپ را در یک سوم دفاعی استقلال از دست می داد، استقلال قصد داشت با پاس های سریع از پرس در لحظه تراکتور پس از دست دادن توپ (Counter-Press)، عبور کند. این نقشه اغلب با شکست مواجه می شد اما لحظاتی و با توجه به متمایل شدن تراکتور به یک منطقه از زمین، استقلال با تغییر منطقه بازی فوراً وارد فاز حمله می شد.

بدین ترتیب جای مهدی ترابی در نبرد با رضاییان خالی می شود و نادری مجبور است بی مهابا به جلو بیاید و پرس کند. رضاییان به مرکز می رفت و احمدی با کار تک ضرب، سریع توپ را به 10 استقلالی ها می رساند.

حضور کلیدی پوستونسکی در سمت چپ، سرعت حمله استقلال را کمتر می کرد. از طرفی حضور خامروبکوف، بازگشت ترابی به عقب به همراه حرکت اسماعیلی فر به مرکز، مانع حرکت رضاییان می شد. با این سیستم، تراکتوری ها به خوبی حملات استقلال را مدیریت می کردند.

به نظر می رسد که سا پینتو هنوز مهره های تهاجمی و سریع خود را برای ارائه سیستم همیشگی در اختیار ندارد. او نیاز به بال های سریع با قابلیت دریبل زنی دارد و از طرفی شرایط در میانه زمین نیز برای آبی ها جالب به نظر نمی رسد. تراکتور هم نشان داد که هنوز انگیزه ای مثل فصل گذشته را دارد و با حفظ ستاره های خود به دنبال درخشش مجدد است. آن ها تا لحظه آخر تسلیم نشدند و با ارائه یک بازی برتر به همراه پیش بینی دقیق از لحظات دیدار، موفق به فتح سوپرجام شدند.