دونالد ترامپ، رییس جمهور امریکا و ولادیمیر پوتین، رییس جمهور روسیه، در نشست جنجالی جمعه در آلاسکا نتوانستند به توافقی برای پایان دادن به جنگ اوکراین دست یابند؛ هر چند گزارش هایی از پیشرفت های نامشخص در این دیدار دوستانه منتشر شد. ترامپ که امید داشت بتواند آتش بس فوری را تضمین کند، پس از ساعت ها مذاکره در پایگاه نظامی امریکا اعلام کرد: ما هنوز به هدف نرسیده ایم اما پیشرفت هایی حاصل شده است.

به گزارش اعتماد، فضای دیدار اما بی سابقه بود؛ ترامپ با پهن کردن فرش قرمز و استقبال گرم از پوتین که تحت تحریم های امریکا و حکم بازداشت بین المللی قرار دارد، او را مورد تحسین قرار داد. دو رهبر با خنده و صمیمیت قدم زدند و ترامپ، پوتین را به همراهی در لیموزین زرهی ریاست جمهوری بدون همراهان دعوت کرد. در نشست خبری مشترک در پایگاه مشترک المندورف-ریچاردسون، ترامپ و پوتین یکدیگر را مجددا تحسین کردند. ترامپ نیز در این کنفرانس خبری گفت: همیشه رابطه فوق العاده ای با پوتین داشته ام.

پوتین نیز ترامپ را همسایه ای عزیز خواند و به زبان روسی گفت: ارتباط کاری و قابل اعتمادی برقرار کرده ایم. او حتی دعوت کرد ترامپ دفعه بعد به مسکو سفر کند که ترامپ با شوخی گفت: ممکن است اتفاق بیفتد. با این حال، پایان نشست در هاله ای از ابهام بود. ترامپ به توافقات نامشخص اشاره کرد و پوتین از رسیدن به درک سخن گفت؛ اما هیچ کدام توضیح بیشتری نداده و به سوالات خبرنگاران نیز پاسخ ندادند. ترامپ اما اشاره کرد که محتوای ملاقاتش با پوتین را با رهبران ناتو و زلنسکی، رییس جمهور اوکراین، در میان می گذارد.

در همین راستا نشریه نیویورک تایمز با انتشار گزارشی این دیدار را ریسکی بزرگ برای ترامپ و پیروزی دیپلماتیک برای پوتین توصیف کرد که سال ها ازسوی غرب طرد شده و اکنون از انزوای دیپلماتیک خارج شده است، چراکه ترامپ نیز طی این دیدار از پوتین بابت آغاز جنگ انتقادی نکرد و بدون اشاره به تهدیدهای تحریمی که چند ساعت قبل به آن اشاره کرده بود، جلسه را ترک کرد.

تصاویر منتشر شده از این دیدار اما در نوع خود بی سابقه است؛ پوتین که از سال 2007 جز برای شرکت در نشست سازمان ملل به امریکا سفر نکرده و از 2022 تحت تحریم است، به پایگاهی نظامی در خط مقدم امریکا دعوت شد. هنگام ورود پوتین، بمب افکن B-2 که کلید بازدارندگی هسته ای امریکا است، در آسمان پرواز می کرد و جنگنده هایی که برای رهگیری هواپیماهای روسی مستقر شده اند، آن را همراهی می کردند.

ترامپ نیز با استقبال گرم، دست پوتین را فشرد و با نوازش بازوی او، رفتار صمیمانه ای نشان داد. پوتین با لبخندی گسترده پاسخ داد و مانند دوستان قدیمی با ترامپ گفت وگو کرد. دعوت ترامپ از پوتین برای همراهی در لیموزین زرهی بدون همراهان، حرکتی نادر بود که پوتین را خندان نشان داد. این نشست که قرار بود خصوصی و دونفره باشد، در آخرین لحظات دامنه اش گسترده شد و مارکو روبیو، وزیر خارجه امریکا و استیو ویتکاف، نماینده ویژه ترامپ نیز در آن حضور یافتند. پوتین با وزیر خارجه اش، سرگیی لاوروف، که پیراهنی با نماد CCCP (شوروی سابق) به تن داشت، حاضر شد. دموکرات ها اما این میزبانی را حاوی پیامی خطرناکی دانستند.

سناتور کریس مورفی در این رابطه گفت: این عکس یادگاری عملا حمله روسیه را مشروعیت می بخشد و به دنیا پیام می دهد که می توانند به کشتار غیرنظامیان ادامه دهند و با رییس جمهور امریکا عکس بگیرند! اما فارغ از آن جهان منتظر بود تا ببیند آیا ترامپ می تواند با پوتین به توافق برسد و آیا منافع اوکراین نمایندگی می شود یا قربانی. ترامپ پیش از سفر گفت که امیدوار است دست کم پایان موقتی درگیری ها حاصل شود و هشدار داد در صورت امتناع روسیه از توقف جنگ، این گزاره عواقب شدیدی برای روسیه خواهد داشت، هر چند جزییات را اعلام نکرد. او قول داد که اوکراین را در تصمیمات مربوط به واگذاری اراضی دخیل کند.

ولودیمیر زلنسکی، که به این نشست دعوت نشد، در ویدیویی پیش از آغاز جلسه گفت: اوکراین آماده است تا برای پایان جنگ با حداکثر تلاش کار کند. او تاکید کرد: ما روی حمایت قوی امریکا حساب می کنیم. زلنسکی اما بعد از پایان نشست گفت که پوتین با سه هدف مشخص به این دیدار آمد و هر سه را به دست آورد: عکس یادگاری با ترامپ، خروج از انزوا و تعویق تحریم ها.

ترامپ پیش از دیدار گفته بود این جلسه صرفا برای ارزیابی امکان صلح است و در صورت تصمیم مثبت، زلنسکی را برای مذاکره مستقیم با پوتین دعوت خواهد کرد، اما پس از نشست این وعده به فراموشی سپرده شد. دو رهبر کمتر از زمان برنامه ریزی شده یعنی بیش از دو ساعت کنار هم بودند و کنفرانس خبری نیز لغو شد. آن ها فقط بیانیه های کوتاهی در برابر دوربین ارایه دادند و به سوالات پاسخ ندادند. در این کنفرانس که پوتین در اقدامی نادر اجازه یافته بود زودتر از همتای امریکایی خود سخن بگوید، گفت که اگر ترامپ رییس جمهور بود، روسیه هرگز به اوکراین حمله نمی کرد.

پوتین همچنین تاکید کرد که هر راه حلی باید به علل ریشه ای جنگ بپردازد، عبارتی که به سابقه مطرح کردن شرایطی نظیر عقب نشینی ناتو و بی طرفی اوکراین اشاره دارد. ترامپ نیز در پاسخی مبهم مدعی شد: جلسه ای بسیار سازنده داشتیم و بر سر بسیاری از نکات توافق شد. فقط چند نکته باقی مانده که هنوز به هدف نرسیده ایم اما شانس خوبی برای رسیدن به آن داریم. او پس از دیدارش با پوتین و در گفت وگو با شبکه فاکس نیوز گفت: پوتین می خواهد مساله را حل کند و حالا این زلنسکی است که باید همراهی کند.

ترامپ همچنین مدعی شد که انتظار دارد واگذاری اراضی بخشی از توافق صلح پایدارتر باشد که پس از آتش بس موقتی حاصل می شود، اما پذیرفت که کی یف باید موافقت کند. امکان دارد تضمین های امنیتی برای اوکراین ازسوی امریکا همراه با اروپا به عنوان بخشی از چنین توافق صلحی ارایه شود، اما نه به شکل عضویت در ناتو که یکی از نقاط کلیدی اختلاف میان مسکو و کی یف است.

به گزارش نیویورک تایمز ترامپ که سال ها به پوتین علاقه نشان داده، در بازگشتش به کاخ سفید برای دومین بار، امیدوار بود رابطه دوستانه شان به پیشرفت عملی در روند صلح منجر شود، اما پس از وعده پایان جنگ ظرف 24 ساعت در کمپین، به این درک رسید که پوتین تمایلی به صلح ندارد، حداقل نه با شرایط مورد قبول اوکراین.

همزمان نشریه فایننشال تایمز با انتشار یادداشتی با اشاره به تحولات آلاسکا نوشت: ترامپ به صورتی جدی از تحریم های سخت گیرانه علیه روسیه عقب نشینی کرده و از به تعویق انداختن تحریم واردکنندگان نفت روسیه، ازجمله چین، سخن گفت.

با این همه اما شواهد حاکی از آن است که ناکامی ترامپ در گرفتن امتیاز از پوتین، باعث ناامیدی بسیاری از کارشناسان شده است. در همین راستا ویلیام تیلور، سفیر پیشین امریکا در کی یف، با اشاره به اجلاس های تاریخی مانند یالتا و مونیخ گفت: خب، آلاسکا نه یالتا بود، نه مونیخ؛ اما بدتر این است که آتش بس حاصل نشد. برخی تحلیلگران معتقدند آنچه بیش از همه مشهود است آن است که مراسمی این چنین پررزق و برق پایان سردی داشت.

از همین رو آندریا کندال-تیلور، عضو مرکز امنیت امریکا و تحلیلگر سابق سازمان سیا در گفت وگویی با فایننشال تایمز این دیدار را پیروزی بزرگی برای پوتین دانست و گفت: او در بازگرداندن اهرم های فشار بسیار ماهر است. همچنین اریک گرین، از اعضای سابق شورای امنیت ملی امریکا و مسوول سازمان دهی دیدار بایدن و پوتین در سال 2021، این نشست را نشانه ای از تغییر سیاست امریکا درقبال اوکراین در دوران ترامپ توصیف کرد.

او همچنین تاکید کرد: شاهد فرسایش موقعیت اوکراین هستیم؛ جایی که امریکا اهرم های فشار خود را از دست می دهد، انزوای پوتین پایان می یابد و سوالاتی بنیادی درباره نگاه ترامپ به امنیت اروپا و جایگاه اوکراین مطرح می شود. همزمان، یک دستیار رییس جمهور اوکراین این نشست را بسیار عجیب توصیف کرد و برخی اعضای تیم زلنسکی آن را هیچ بود و نبود خواندند.