در حافظه راهبردی نظام جمهوری اسلامی ایران و سپهر دفاع مقدس نام پرآوازه سردار سرلشکر پاسدار شهید غلامرضا محرابی همچو مهر تابان می درخشد؛ فرماندهی که در سطوح اطلاعات، امنیت و نظریه پردازی دفاعی، نقش بی بدیلی ایفا کرد و میراث او همچنان راهنمای نسل جدید است. او نه تنها در میدان نبرد حضوری مؤثر داشت، بلکه از پایه گذاران تحول در ادبیات نظامی و اطلاعاتی ایران بود. محرابی در سال1340 در شهرستان رامهرمز متولد و هم زمان با آغاز جنگ تحمیلی، در سال1359 به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پیوست.

به گزارش هم میهن، در دوران دفاع مقدس، مسئولیت هایی چون معاون اطلاعات عملیاتی در قرارگاه های کربلا، بدر و نجف، فرماندهی تیپ16 امام حسن عسگری(ع) و مسئول اطلاعات تیپ43 بیت المقدس را برعهده داشت. شجاعت و اثرگذاری او در عملیات های مختلف موجب شد دو نشان فتح از فرمانده معظم کل قوا دریافت کند. سردار شهید محرابی از نخستین فرماندهانی بود که مدل های سنتی تحلیل جنگ را به چالش کشیده و مفاهیم مدرن تری چون ارزیابی چندبعدی اطلاعات رزمی، تحلیل لحظه ای دشمن و بهره گیری از منابع متنوع اطلاعاتی (از شنود و رصد گرفته تا تحلیل های محیطی) را وارد ساختار رزمی سپاه کرد. او همواره بر این نکته تأکید داشت که عملیات موفق نیازمند داده های دقیق و تحلیل ترکیبی از میدان، محیط و زمان است.

پس از پایان جنگ، سردار محرابی مسیر خود را در ساختار اطلاعاتی سپاه ادامه داد. ابتدا ریاست اداره امنیت در معاونت اطلاعات ستاد کل را برعهده گرفت و سپس به جانشینی و نهایتاً معاونت اطلاعات و امنیت ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران رسید. این جایگاه او را در موقعیت طراحی و هدایت ساختارهای کلان اطلاعاتی کشور قرار داد. در این دوره، محرابی به تلفیق مؤلفه های اطلاعات راهبردی، عملیات شناختی، تحلیل سایبری، و مدیریت منابع امنیتی روی آورد. وی معماری نوینی از امنیت ملی ارائه داد که مبتنی بر امنیت منعطف و ترکیبی بود؛ رویکردی که توان پاسخ گویی به تهدیدات فیزیکی، اطلاعاتی و شناختی را به صورت هم افزا ایجاد می کرد.

یکی از مهم ترین دستاوردهای نظری سردار شهید محرابی، تعریف و تبیین سطح عملیات میان تاکتیک و استراتژی بود. او در سخنرانی ها و همایش های علمی بر این نکته مهم تأکید و تمرکز داشت که تا پیش از دفاع مقدس، نظریه های نظامی عمدتاً در دو سطح تاکتیکی و راهبردی مطرح بودند، اما در میدان های ایران، واقعیت های جنگ موجب زایش سطحی نوین شد که بعدها توسط دانشگاه های نظامی غربی نیز به رسمیت شناخته شد.

در طراحی عملیات والفجر 8، سردار محرابی با بهره گیری از داده های جزر و مد، تحلیل های آماری، مدل سازی شرایط محیطی و تلفیق اطلاعات چندمنبعی، توانست موفق ترین عملیات آبی-خاکی جنگ را به ثمر برساند. پس از این عملیات و همچنین در رسانه های داخلی، نقل قول های متعددی از ایشان در همایش ها و جلسات تخصصی منتشر شده که یکی از برجسته ترین آن ها این جمله است: ما در دوران دفاع مقدس، یک سطح جدید به دانش جنگ جهان افزودیم. این جمله که در خبرگزاری هایی چون تسنیم، خبرفارس، و رسا انعکاس یافته، مورد استناد اندیشکده های دفاعی نیز قرار گرفته و به عنوان یکی از آموزه های کلیدی مکتب محرابی شناخته می شود.

سردار غلامرضا محرابی را باید یکی از مؤثرترین چهره های نظامی-امنیتی جمهوری اسلامی دانست که هم در میدان، هم درعرصه تئوریک، و هم در سازمان دهی قدرت ملی، نقشی تاریخی ایفا کرد. به جرأت می توان گفت آن شهید والامقام حلقه اتصال میان ایمان ، دانش و جهاد بود و شهادتش نه پایان، بلکه استمرار مکتب اندیشه ساز و نخبه پرور انقلاب اسلامی است که امنیت ملی را بر پایه اندیشه و مسئولیت استوار ساخته است. وی عمیقاً باور داشت که ترکیب ایمان، محاسبه، و تصمیم درلحظه بر پایه داده، عامل برتری ایران در بسیاری از عملیات ها بوده است.

در همین راستا، یکی از نمونه های مستند فعالیت علمی سردار محرابی، مشارکت او در نگارش مقاله ای با عنوان واکاوی الگوهای حاکم بر جنگ آینده و مقایسه آن با جنگ هشت ساله و جنگ های اخیر است که در نشریه راهبرد دفاعی منتشر شد. این مقاله که با همکاری سرداران شهید غلامعلی رشید، فتح الله کلانتری و دیگران نگاشته شده، بر تحلیل تطبیقی جنگ های نسل چهارم، شناختی و آینده محور تمرکز دارد. حضور علمی سردارشهید در چنین پروژه هایی نشان می دهد که اندیشه نظامی او، هم در میدان و هم در محافل پژوهشی، جریان ساز و راهبردی بوده است.

بیش از آنکه وی یک فرمانده عملیاتی باشد، نماد یک فرمانده اندیشه ورز و تئوریسین راهبردی بود. بسیاری از ساختارهای فعلی امنیت اطلاعات کشور، از خطوط فکری و نهادسازی های او نشأت گرفته اند. او با تعریف سطح عملیات، نقش بی بدیلی در تحول ادبیات نظامی ایران داشت و توجه و تاکید زیادی به توسعه علوم داده محور، تحلیل آماری، و فناوری اطلاعات در عملیات ها داشت،و الگویی تازه در مدیریت نبردهای آینده ایجاد کرد. از آن شهید بزرگوار نقل است که: جهاد علمی یعنی تولید الگویی برای برتری، نه صرفاً برای تولید سلاح. مکتب او مبتنی بر ترکیب داده، بصیرت و مسئولیت پذیری بود؛ الگویی که امروز در شاکله فرماندهی امنیت ملی ایران جایگاهی ویژه و نهادینه یافته است.

در بامداد 23خرداد 1404، سردار محرابی به همراه سردار مهدی ربانی، معاون عملیات ستاد کل نیروهای مسلح، در حمله هوایی رژیم ددمنش صهیونیستی در تهران به درجه شهادت رسیده وبه آرزوی دیرینه خود نائل آمدند. این ترور دقیق و هدفمند، با هدف حذف عناصر کلیدی تصمیم ساز امنیتی ایران صورت گرفت. منابع خبری گزارش دادند که عملیات با استفاده از فناوری بسیار پیشرفته و دقت اطلاعاتی بالا انجام شده بود.

خبرگزاری ایسنا از زبان مقامات ارشد نظامی، ایشان را یکی از چهره های اصلی طراحی اطلاعات کلان ملی و منبع تصمیم سازی برای سطوح عالی کشور دانست. همچنین سردار محمدباقر ذوالقدر، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، در دیداری با خانواده این شهید، او را مرجع مشورت برای فرماندهان و از ارکان معماری امنیتی نظام توصیف کرد.

مراسم تشییع پیکر سردار محرابی در هفتم تیرماه 1404 و پس از مراسم بدرقه پیکر مطهر وی در زادگاهش شهر رامهرمز و اهواز و تهران با حضور گسترده مقامات لشکری و کشوری، فرماندهان ارشد نظامی وحضور پرشور آحاد مردم و در قطعه24 گلزار شهدای بهشت زهرای تهران مطابق وصیتش در کنار همرزمانش آرام گرفت. رضوان الله تعالی علیه.