حدود یک سوم جمعیت ایران به یکی از انواع دیابت مبتلا هستند و موضوع نگران کننده تر این است که به دلیل رواج سبک غلط زندگی، سن دیابت در کشور رو به کاهش است و اکنون به گروه سنی دانش آموزان رسیده است.

به گزارش همشهری آنلاین، سالانه حداقل 500 هزار نفر به جمعیت دیابتی های کشور اضافه می شود و حدود 50 هزار مورد مرگ ناشی از دیابت هم هر سال در کشور رخ می دهد. این در حالی است که به گفته کارشناسان حوزه سلامت، حدود 70 درصد دیابتی ها از بیماری خود خبر ندارند و دلیلش هم این است که دیابت، علائم بالینیِ مشخصی ندارد.

به گفته کارشناسان، دیابت حتی در افرادی که از بیماری خود خبر دارند، تنها در یک سوم آن ها قابل کنترل است. بنابراین پیشگیری توصیه می شود تا کیفیت زندگی پایین نیاید. چراکه با ابتلا به دیابت، اندام های مهم دیگرمان مثل قلب، کلیه و چشم ها هم آسیب خواهند دید.

شکور امیدی، متخصص ایمنی شناسی بالینی و رییس انجمن حمایت از بیماران دیابتی کشور در این زمینه می گوید: عوامل متعددی مثل ژنتیک، چاقی، تغذیه، عدم تحرک و سبک زندگی در ابتلا به دیابت موثرند اما در دیابت نوع 2 مهم ترین عامل، استرس و تنش است که تا 70 درصد در ابتلا به این بیماری نقش دارد.

آمار ابتلا به دیابت در کشور هر سال به طرز چشمگیری در حال افزایش است و در حال حاضر حدود 30 درصد ایرانی ها به یکی از انواع دیابت مبتلا هستند.

رییس انجمن دیابت ایران می گوید: حتی سن ابتلا به دیابت در کشور ما کاهش پیدا کرده و به دانش آموزان متوسطه دوم و اول رسیده است. دراقع هرچقدر فشار روی مردم بیشتر شود، آمار ابتلا به دیابت هم بالاتر می رود.

به گفته این پزشک، دیابت از جمله بیماری هایی است که ارتباط مستقیم با سبک زندگی مدرن دارد. زندگی مدرن با کاهش آرامش و افزایش استرس، تعادل هورمونی بدن را بر هم می زند و زمینه بروز بیماری های مختلف از جمله دیابت را فراهم می کند.

امیدی این نکته مهم را هم اضافه می کند که علاوه بر این، مرغ های مصرفی ما حاوی کورتون هستند و کورتون باعث افزایش قند خون می شود. همچنین بخش زیادی از میوه ها و گندم های وارداتی کشور تراریخته اند و نانی که از گندم تراریخته تهیه شود، می تواند قند خون را بالا ببرد و عوارض دیگری هم به همراه داشته باشد.

آمارها و گزارش های موجود حاکی است که در طول 30 سال گذشته، شیوع دیابت در اکثر استان های کشورمان روند افزایشی داشته و در بعضی از استان ها 2 برابر هم شده است. در منطقه هم کشورهای پاکستان، مصر، ایران، عربستان صعودی و سودان پنج کشور با رتبه بالا از نظر شیوع و تعداد مبتلایان به دیابت هستند که رتبه سوم به ایران اختصاص دارد.

افشین استوار، رییس مرکز تحقیقات استئوپروز پژوهشگاه علوم غدد و متابولیسم دانشگاه علوم پزشکی تهران پیش از این درباره علت بالا بودن آمار دیابت در کشور گفته بود: علت شیوع بیماری های غیرواگیر در دنیا و به تبع آن در کشور ما، تغییر سبک زندگی و نتایج ناشی از صنعتی شدن جهان است. در حال حاضر 14 درصد بزرگسالان 25ساله و بالاتر در ایران به دیابت نوع 2 مبتلا هستند. آماری که از میزان میانگین جهانی بالاتر است.

طبق اعلام مسئولان، بیش از 30 درصد جمعیت ایران مبتلا به دیابت یا پیش دیابت هستند. پیش دیابت، حالتی است که قند خون بالاتر از حد طبیعی اما پایین تر از محدوده دیابت است. تخمین زده می شود که حدود 14 میلیون ایرانی در مرحله پیش دیابت باشند؛ یعنی لب مرز ابتلا به دیابت. اگر پیش دیابت کنترل و درمان نشود، می تواند به دیابت نوع 2 تبدیل شود. بیماری ای که اگر به آن مبتلا شوید، دیگر درمان نخواهد شد و فقط با مصرف دارو قابل کنترل خواهد بود. برای همین پزشکان توصیه اکید دارند که با اصلاح سبک زندگی خود اجازه ندهید که به مرحله دیابتی شدن برسید.

با توجه به این که دیابت نوع 2 یک بیماری خاموش است و علائم بالینیِ مشخصی ندارد که از قبل متوجه در خطر بودن خود شوید، تنها راه برای پی بردن به این که در آستانه ابتلا به دیابت هستیم یا نه، انجام سالانه یا هر 6 ماه یک بار آزمایش خون و تلاش برای کنترل وزن است. به گفته متخصصان غدد، انجام این دو کار به خصوص برای افرادی که سابقه خانوادگی دیابت نوع 2 را دارند، یک ضرورت است.

اگر عدد قند خون شما پایین تر از 100 باشد، به معنی نداشتن دیابت است، عدد بین 100 تا 126 نشانه پیش دیابت است و عدد بالاتر از 126 نشان می دهد که به دیابت مبتلا شده اید. پزشکان همیشه می گویند اگر قند خون ناشتای فردی 2 بار پیاپی بالای 126 باشد، او به دیابت مبتلا شده است. پس نیاز است که همه افراد سالانه یا هر 6 ماه یک بار برای انجام آزمایش خون مراجعه کنند.

برای آن که از مرحله پیش دیابت دور شویم و خود را از دست دیابت نوع 2 نجات دهیم، انجام چند کار الزامی است:

اصلاح تغذیه: شما نمی توانید هم دچار اضافه وزن یا چاقی باشید و هم انتظار داشته باشید که از دیابت در امان بمانید. برای پیشگیری از دیابت باید مصرف قند، شکر و چربی را محدود و غذاهای کم کالری، کم چرب و پرفیبر (سبزیجات، میوه، غلات کامل) مصرف کنید. نوشیدنی های شیرین را هم حذف کنید.

کاهش و کنترل وزن: چاقی مهم ترین عامل خطر دیابت نوع 2 است، به ویژه در افراد با سابقه خانوادگی. و کم کردن 5 تا 7 درصد وزن، خطر دیابت را تا حدود 60 درصد کاهش می دهد. همچنین باید همیشه تلاش کنید تا وزن تان روی عدد مشخصی بماند و کنترل شود.

فعالیت بدنی منظم: حداقل 150 دقیقه ورزش هوازی متوسط در هفته (پیاده روی سریع، شنا، دوچرخه سواری و…) یا 2 جلسه در هفته تمرین قدرتی انجام دهید.

نوشیدن آب کافی: نوشیدن آب کافی در طور روز، از کم آبی بدن جلوگیری می کند. کم آبی باعث افزایش هورمون وازوپرسین می شود که در طولانی مدت می تواند قند خون را بالا برده و خطر دیابت نوع 2 را افزایش دهد.

خواب کافی: هر شب 6 تا 8 ساعت خواب منظم و باکیفیت داشته باشید تا هم استرس و هم خطر دیابت کاهش یابد. درضمن هر شب در ساعت مشخصی بخوابید و ساعت مشخص و ثابتی هم بیدارشوید.

مدیریت استرس: استرس مزمن احتمال دیابت را بالا می برد. پس روش های کاهش و کنترل آن را به کار بگیرید.

کنترل فشار و چربی خون: فشار و چربی خون بالا باعث التهاب، آسیب عروقی و مقاومت به انسولین می شوند و باید کنترل شوند.

ترک سیگار و الکل: الکل و سیگار با افزایش چربی شکمی و اختلال عملکرد کبد، خطر دیابت را بالا می برند.

چکاپ سالانه: آزمایش خون سالانه یا هر 6 ماه، برای تشخیص زودهنگام دیابت و پیشگیری، یک ضرورت است. پس آن را پشت گوش نیندازید.

مطالعات نشان داده که با اصلاح سبک زندگی - حتی در افرادِ با سابقه خانوادگی دیابت - می توان خطر ابتلا به این بیماری را تا 50 تا 80 درصد کاهش داد. اگرچه احتمال ابتلا به دیابت در افراد با سابقه خانوادگی به دلیل ژنتیک هیچ وقت به صفر نمی رسد، اما سبک زندگی سالم می تواند شروع دیابت را سال ها به تأخیر بیندازد. پس از همین امروز دست به کار شوید.