دانشمندان طی یک مطالعه جدید گزارش کردند که یک طوفان فضایی نادر که در سال 2014 بر فراز قطب شمال زمین کشف شده بود، با وجود شرایط غیر عادی آرام خورشید، اثرات آب و هوایی فضایی شدیدی ایجاد کرده است. این طوفان نادر که در سال 2014 در ارتفاعات بالای قطب شمال زمین در حال طغیان بود، اثری غافلگیرکننده داشت و ممکن است حتی عجیب تر از آن چیزی باشد که دانشمندان در ابتدا فکر می کردند.

به گزارش ایسنا به نقل از لایوساینس، دانشمندان در این مطالعه نشان دادند که این پدیده اثرات آب و هوایی فضایی شدیدی را آزاد کرده است که معمولاً تنها در طول طوفان های بزرگ خورشیدی دیده می شود، با وجود اینکه خورشید در آن روز به طور غیرعادی آرام بود. این گزارش اولین تحلیل دقیق از این طوفان تقریباً هشت ساعته را ارائه می دهد که برای اولین بار در 20 اوت 2014 (29 مرداد 1393) رخ داده است. آن ها دریافتند که این طوفان سیگنال های جی پی اس (GPS) را مختل کرده، میدان مغناطیسی زمین را لرزانده و اتمسفر فوقانی را با الکترون های اضافی پر کرده است.

شنگ لو (Sheng Lu) دانشمند مؤسسه علوم فضایی در دانشگاه شاندونگ (Shandong) در چین و همکارانش گفتند: مطالعه ما نشان می دهد که طوفان های فضایی می توانند اثرات آب و هوایی فضایی قابل توجهی را حتی در دوره هایی که به طور کلی بسیار آرام تلقی می شوند، ایجاد کنند.

طوفان فضایی سال 2014 که برای اولین بار به طور رسمی در سال 2021 توصیف شد، ابتدا توسط ماهواره DMSP F17 ارتش آمریکا که شرایط آب و هوایی فضایی را نظارت می کند، شناسایی شد. بر اساس این مطالعه جدید، دقایقی بعد، ماهواره Swarm B آژانس فضایی اروپا از منطقه ای نزدیک وقوع این طوفان عبور کرد و داده های کلیدی را جمع آوری کرد که ساختار و اندازه آن را تأیید می کرد.

این پدیده بیش از 1000 کیلومتر قطر داشت و بر فراز کلاهک قطبی می چرخید. در این منطقه عرض جغرافیایی بالاست و میدان مغناطیسی زمین، ذرات خورشیدی و کیهانی را به درون جو هدایت می کند. این طوفان دارای یک مرکز آرام با چشم و بازوهای مارپیچی چرخان بود که به وضوح در مشاهدات ماهواره ای قابل مشاهده بود، اما به جای بادهای شدید و باران سیل آسا، جریان هایی از الکترون های پرانرژی را به جو فوقانی پرتاب می کرد.

اگرچه طوفان های فضایی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند، اما به لطف شفق های قطبی درخشان و مارپیچی شکل که این طوفان ها تولید می کنند، می توانند توسط ماهواره ها و ابزارهای حساس روی زمین شناسایی شوند. داده های چندین فضاپیما و ایستگاه های ژئومغناطیسی در گرینلند و قطب شمال کانادا اختلالات سیگنال جی پی اس ، نوسانات میدان مغناطیسی و چگالی الکترون بالا را نشان دادند که همه این عوامل می توانند در ناوبری ماهواره ای، ارتباطات و سامانه های انتقال رادیویی اختلال ایجاد کنند.

فراوانی اندازه گیری ها به دانشمندان امکان داد تا این پدیده را با جزییاتی بی سابقه بازسازی کنند، چیزی که در دهه های قبل امکان پذیر نبود. آن ها از اواخر دهه 1960، گمان می کردند که طوفان های فضایی ممکن است وجود داشته باشند، اما تاکنون ابزارهای لازم برای تأیید این طوفان ها را نداشتند.

جان فاستر (John Foster) دانشمند رصدخانه هِیستَک (Haystack) در موسسه فناوری ماساچوست (MIT) گفت: در زمان گذشته، اگرچه فضاپیماهای زیادی در فضا وجود داشتند، اما آن ها ابزارهایی را که مورد نیاز بود، نداشتند. آنچه این رویداد را واقعاً خاص می کند، تنوع گسترده ابزارآلاتی است که در فضا برای بررسی ویژگی های این پدیده در دسترس بود.

طوفان فضایی سال 2014 که در ابتدا یک ناهنجاری نادر تلقی می شد، از آن زمان به بعد راه را برای کشفیات بیشتر باز کرده است. مطالعات پیگیری اخیر نشان داده اند که این طوفان ها نه تنها بیشتر از آنچه قبلاً تصور می شد رخ می دهند، بلکه در هر دو نیم کره، معمولاً در ماه های تابستان و احتمالاً تا 10 بار در سال نیز اتفاق می افتند.

دانشمندان می گویند این رویدادها با وجود اختلالات احتمالی در ماهواره ها و وجود زباله های فضایی در مدار، خطری برای زندگی روی زمین ایجاد نمی کنند.

این مطالعه در مجله Space Weather منتشر شده است.