روزنامه خراسان در گزارشی با عنوان طنز ثبت نام رایگان در مدارس! موضوع پول نگرفتن از اولیا برای ثبت نام دانش اموزان را طنزآمیز خوانده است. این روزنامه در این زمینه نوشت: با وضعیتی که اکنون بخشی از مدارس دولتی و هیئت امنایی کشور با دریافت پول از خانواده ها هنگام ثبت نام در پیش گرفته اند، احتمالا می توان این فرضیه را ملاک قرار داد که اگر زمانی خانواده ها تصمیم بگیرند پولی پرداخت نکنند یا به هر دلیل دیگری، مدارس نتوانند از خانواده ها کمک مالی دریافت کنند، شاید که مدرسه و آموزش تعطیل شود! بی شک آموزش و پرورش از فرضیه آغازین این گزارش ناراحت و شاید عصبانی شود، اما چرا این آموزش و پرورش از سال ها فریاد خانواده ها از پرداخت اجباری پول هنگام ثبت نام، عصبانی نمی شود؟ نه آموزش و پرورش که قطعا مقصر وضعیت کنونی کمبود بودجه نیست، چرا نهادهای فرادستی اش همچون دولت، شورای عالی انقلاب فرهنگی و در جایگاه بودجه گذاری کشور، مجلس شورای اسلامی عصبانی نمی شوند؟ این یک واقعیت است در شرایطی که مدرسه توان مالی و بودجه لازم برای اداره خود را ندارد، چه تفاوتی می کند که مقام مسئول در وزارتخانه (مثل تمامی سال ها در ایام ثبت نام) در تریبون و در رسانه ها و در ابلاغیه ها اعلام کند که مدارس نباید از خانواده ها پول بگیرند، از این جهت می توان این چرخه را همچون یک طنز قلمداد کرد. مدیر مدرسه حق دارد! ما دست کم با 5 مدیر مدرسه چالش های اداره یک مدرسه در شرایط بی پولی را بررسی کرده ایم، اغلب مدیران مدارس به معنای واقعی حق دارند که برای داشتن حداقل امکانات تحصیل دانش آموزان مدرسه از والدین طلب کمک کنند. البته که این موارد را مسئولان آموزش و پرورش بهتر از من و شما می دانند که بودجه و سرانه دانش آموزان و مدارس در چه وضعیت اسفناکی قرار دارد! 98 درصد بودجه آموزش و پرورش صرف حقوق می شود نمونه ای از این وضعیت بغرنج بودجه ای را می توان در اظهارات سال های متمادی مسئولان آموزش و پرورش جست وجو کرد که بارها و سال هاست تصریح کرده اند و می کنند، 98 درصد بودجه آموزش و پرورش صرف حقوق پرسنل می شود. یکی از این موارد بررسی های مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی است: طی سال 1390 در حالی سهم حقوق و دستمزد از کل بودجه آموزش وپرورش در ایران حدود 92 درصد و سهم هزینه های آموزشی و پرورشی حدود 8 درصد بوده، اما از سال 1393 تاکنون به طور میانگین 98 درصد از بودجه این نهاد صرف حقوق و دستمزد می شود. در همین گزارش تصریح شده که به گفته کارشناسان، سهم ناچیز هزینه های غیرپرسنلی از بودجه آموزش و پرورش سبب شده کیفیت آموزش دولتی در ایران به طور قابل توجهی کاهش یابد؛ چراکه این اتفاق، باعث کاهش هزینه کرد در بخش فعالیت های فرهنگی، پرورش استعدادها، تجهیز زیرساخت های کمک آموزشی مدارس و… می شود. آموزش و پرورش باز هم می گوید… با همه این تفاسیر و تفاصیل، آموزش و پرورش که در این بخش، صف اول مواجهه با بی پولی و درد اداره مدرسه است اما باز هم در ایام ثبت نام مدارس که می شود، اعلام می کند که دریافت پول توسط مدارس ممنوع است. در این باره، مدارس هیئت امنایی که پول بگیران جدی تری هستند، محل چالش بیشتری هستند. اگرچه به نظر می رسد، هیئت امنایی سازی مدارس خود یک پوشش ظاهری برای توجیه و قانونی سازی دریافت پول از خانواده ها است، با اصل آموزش رایگان مصرح در قانون اساسی در تضاد است. به هر روی احمد محمودزاده رییس سازمان مدارس و مراکز غیردولتی می گوید: مدارس هیئت امنایی دولتی هستند و فقط برای برنامه های فوق برنامه مجاز به دریافت شهریه اند. (خبرگزاری تسنیم-14 مرداد) مدرسه هیئت امنایی یعنی پول گیری او در نقد عملکردمدارس هیئت امنایی به نکته ظریفی نیز اشاره کرده است: طبق سند تحول بنیادین، الگوی مطلوب برای اداره مدارس، هیئت امنایی است اما در اجرا برخی برداشت های نادرست شکل گرفت که این مدل را صرفاً به مشارکت مالی تقلیل دادند، در حالی که مشارکت در مدارس هیئت امنایی باید در همه ابعاد باشد. اساسنامه مدارس هیئت امنایی چه می گوید؟ شاید این حرف و حدیث ها و گلایه ها و نقل قول ها، آقایان مسئول را راضی نکند. ما به این منظور به گزارش دو روز قبل خبرگزاری مهر (18 مهر) رجوع کردیم که تصریح کرده است: بر اساس اساسنامه مدارس هیئت امنایی اخذ شهریه به صورت اجباری در هنگام ثبت نام تخلف محسوب می شود. در این گزارش همچنین متن بندهای مرتبط با منابع مالی این مدارس مندرج شده که با هم مرور می کنیم: - اعتبارات دولت که در قالب بخشی از سرانه هزینه تمام شده پرداخت می شود. - هدایا و کمک های مردمی داوطلبانه که در خارج از زمان ثبت نام در چهارچوب مقررات ابلاغی آموزش و پرورش دریافت می شود. - وجوهی که از طریق شورای آموزش و پرورش شهرستان یا منطقه با توجه به عملکرد موفق مدرسه به هیئت امنا پرداخت می شود. - وجوهی که از ارائه خدمات آموزشی و پرورشی فوق برنامه، اضافه بر برنامه های رسمی آموزش و پرورش از خانواده ها دریافت می شود. - هدایا و کمک های نقدی و غیر نقدی که از خیر یا خیرین دریافت می شود. این رسم مدیریت آموزش نیست پایان این گزارش، یک جمله می تواند باشد؛ تا زمانی که نهاد حکمران، به مسئله آموزش و پرورش به مثابه یک امر راهبردی و سرمایه ساز برای آینده و اعتلای کشور توجه نکند، وضعیت به همین ترتیب و با همین شرایط بغرنج ادامه خواهد یافت و لاغیر. نویسنده:صادق غفوریان |