طی یک دهه اخیر آموزش موسیقی در جامعه و خانواده ها به یک هنر آموزشی لاکچری تبدیل شده است؛ هنری که به دلیل هزینه های بالای آموزش و تهیه ساز و تجهیزات، مشتاقان بسیاری را خانه نشین کرده و شوق آموختن را از آن ها گرفته است.

به گزارش ایران، در مقابل، آموزشگاه داران و معلمان آموزشگاه ها هم به دلیل اجاره های گزاف، دستمزد بالای موزیسین های خوب و معتبر و مالیات های سنگین، چندان دل به کار نمی دهند و ترجیحشان بر این است که با بهره بردن از معلمان درجه دو یا سه به کار خود ادامه دهند.

زیدالله طلوعی ازپیشکسوتان تار و سه تار است و نزدیک به 30 سال است که مدیریت یکی از آموزشگاه های قدیمی تهران را برعهده دارد.

او درباره شرایط حال حاضر این آموزشگاه بیان کرد: شرایط متغیر است، یک زمان هایی بسیار خوب است و دوستان بسیاری مراجعه می کنند و در یک زمان هایی هم رونقی ندارد. درواقع باید بگویم آموزشگاه چاووش پاتوق هنری ماست و با دوستان هنرمند در اینجا جمع می شویم و تلاشمان این است درراستای آموزش موسیقی هرکاری از دستمان بر بیاید انجام بدهیم.

به گفته این استاد موسیقی، در این آموزشگاه علاوه بر تدریس سازهای ایرانی، پیانو و ویولن کلاسیک هم آموزش داده می شود.

طلوعی می گوید: تعداد آموزشگاه های موسیقی که با مجوز وزارت فرهنگ فعالیت می کنند آنقدر زیاد است که موجب شده استقبال کمتری از آموزشگاه ما صورت بگیرد و کارها از رونق افتاده است. در همین محدوده حداقل 30 آموزشگاه موسیقی فعالیت دارند و دست بسیار شده است. جالب اینکه دوستانی که باید روی صحنه باشند همه به آموزش موسیقی می پردازند اما آن زمان که ما موسیقی را شروع کردیم تلاشمان این بود بیشتر روی صحنه باشیم تا تدریس موسیقی.

این نوازنده به موضوع شهریه های آموزشگاه های موسیقی اشاره کرد و افزود: برخی از آموزشگاه های موسیقی با توجه به شهریه های بالا از استادان بی تجربه استفاده می کنند اما دراین آموزشگاه با وجود حضور استادان درجه یک، شهریه ها طبق تعرفه دفتر برنامه ریزی و آموزش هنری است، اگرچه این میزان پرداختی ها کفاف زندگی استادان را نمی دهد اما برای خانواده ها هم مشکل است.

من براین نظرم هر چقدر تعداد آموزشگاه های موسیقی بیشتر باشد کمک به فرهنگ موسیقی اصیل کشورمان خواهد بود. وقتی از هرخانه صدای یک ساز به گوش برسد این بدان معنا است که موسیقی همچنان زنده است و راه خود را می رود.

او در پایان صحبت هایش به کارت صلاحیت تدریس در آموزشگاه های موسیقی اشاره کرد و گفت: بنده از اعضای هیأت مدیره خانه موسیقی هستم و درحال حاضر برای تدریس موسیقی آزمون برگزار می کنیم و کارت صلاحیت صادر می شود.

رضا مهدوی از مدرسان باسابقه موسیقی بعد از انقلاب است ودرکنار تدریس دانشگاهی، ازسال 1374 تا به اکنون به تدریس موسیقی در آموزشگاهی که حدود 45 سال پیش تأسیس شده مشغول است، این نوازنده درباره شرایط حال حاضرآموزشگاه های موسیقی بیان کرد: اگربخواهیم به این موضوع نگاه نسبی داشته باشیم باید بگویم اوضاع خوبی نیست؛ بویژه برای آن هایی که مالک آموزشگاه نیستند و مستأجرند، شرایط بسیارسخت می گذرد. به طور کلی درآمدزایی درآموزشگاه های موسیقی به بیگاری و صرف هزینه و وقت گذرانی تبدیل شده و اگرعنصر عشق و علاقه را ازآن جدا کنیم چیزی از آن باقی نمی ماند. نکته دیگراینکه فارغ التحصیلان موسیقی هنرستان ها و دانشگاه ها و آموزشکده های خصوصی و نیمه دولتی، حقیقتاً کار و جایی به غیراز درس دادن ندارند و با آینده ای مبهم این مسیر را ادامه می دهند.

این موسیقیدان درباره گرایش هنرجویان موسیقی به موسیقی های روز دنیا اظهار کرد: دربیشتر جوامع به واسطه ساده انگاری و فهم و درک زودرس موسیقی مردم وار یا اصطلاحاً پاپیولار، گرایش بیشتر به سمت موسیقی های ساده پسند بوده و حتی درگونه های مختلف موسیقی هم مشاهده می شود. ولی این موضوع خللی در تقاضای حضور در کلاس های درسی زیر شاخه های موسیقی ملی ایرانی و موسیقی کلاسیک اروپایی ایجاد نکرده است. حتی بسیاری از خانواده ها علاقه مندند فرزندانشان یا حتی خودشان با هنرهای ریشه دار و اصیل آشنایی پیدا کنند.

این مدرس موسیقی به خروجی آموزشگاه های موسیقی درجامعه نسبت به دانشگاه ها اشاره کرد وگفت: از گذشته ها تا به اکنون به دلایل عدیده، خروجی های برخی آموزشگاه ها که از نخبگان و مدرسان شناخته شده وبا دانش و تجربه کافی هستند، پربارتر از خروجی های محیط های رسمی هنرستان و دانشگاه ها بوده است. البته به عقیده من طبق بررسی یکصدساله اخیر، هنرمندانی که خارج از روال و روش رسمی هنرستانی و دانشگاهی موسیقی می آموزند، موفق ترند چرا که درک و دریافت همه جانبه موسیقی نسبت به جامعه را با ذهن بازتر و فلسفه ژرف تری دریافت می کنند و به همین نسبت بازخورد بهتری به جامعه ارائه می دهند؛ بطورمثال بزرگانی چون همایون خرّم، علی تجویدی، داریوش صفوت، لطف اله مجد، نورعلی برومند، پرویز یاحقی، رضا ورزنده، حسین ملک، حبیب سماعی، جلیل شهناز و بسیاری دیگر. لازم به ذکر است موسیقی در وهله اول باید در وجود فرد باشد و سپس در محیطی آزاد و پرنشاط پرورش پیداکند. نکته دیگر آنکه هنرستان ها و دانشگاه های ما با استانداردهای آموزشی موفق در دنیا فاصله دارند.

این نوازنده و مدرس سنتور درادامه صحبت هایش به شیوه تدریس این دو مرکز آموزشی اشاره کرد و افزود: به طورکلی وحتی جزیی شیوه آموزشی دانشگاه ها و آموزشگاه ها هیچ ربط منطقی با یکدیگر ندارند و هر یک سازخود را می زنند و دراین زمینه وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و همچنین وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هریک سیاستگذاری های جداگانه دارند.

او درپایان درباره هزینه ثبت نام آموزشگاه های موسیقی و مالیات هایی که افزوده شده گفت: دریافت شهریه در بسیاری از آموزشگاه ها کفاف اجاره، منشی، آب، برق، تلفن، گاز و زندگانی مدرسان را نمی دهد. همه مردم هم توان بالاتری برای پرداخت ها ندارند. درباره موضوع مالیات هم متأسفانه در دولت آقای روحانی قانون معافیت های مالیاتی آموزشگاه های هنری برداشته شد و بسیاری از آموزشگاه ها در کشور تعطیل شدند و بازجای تأسف است که بگویم مسئولان بالادستی فرهنگ و هنر و اقتصاد و دارایی براین نظرند که همگان شرایط چند نفر چهره های معروف و اصطلاحاً ستاره ها را دارند و کنسرت های پردرآمد و کلاس های ویژه برگزارمی کنند و به همین سبب باید مالیات پرداخت کنند!

اگرچه اخیراً اداره فنی و حرفه ای وزارت آموزش و پرورش که سال ها پیش، بنده برنامه های درسی آن را نوشتم، در حال مجوز دادن به آموزشکده های هنری از جمله موسیقی است که باید ببینیم در آینده چه خروجی هایی خواهد داشت.

رضا شایسته که از نوازندگان شناخته شده ساز ویولن است می گوید، آموزشگاه های موسیقی در حال حاضر وضعیت خوبی ندارند و از جنگ تحمیلی 12 روزه به بعد شرایط بدتر هم شده است و متقاضیان کمتر شده اند. موضوع دیگرمشکلات اقتصادی مردم است که با توجه به شرایط اکنون جامعه استقبال کمتری از سوی خانواده ها صورت می گیرد و جای تأسف است که بگویم به دلیل اجاره های بالا اغلب آموزشگاه هایی که مستأجرند تعطیل شده اند و تعدادی دیگر از آموزشگاه ها برای آنکه به حیات خود ادامه بدهند مجبورند از معلمان درجه دو یا سه استفاده کنند تا درصد کمتری به آن ها پرداخت شود این موضوع به آموزش موسیقی بسیار لطمه وارد کرده است.

در همین یک دهه اخیر به ندرت می بینیم یک شاگرد عادی به جامعه موسیقی معرفی شود وهنرمند قابل در نسل امروز بسیار انگشت شمار است. معلمان ما به روز نیستند و این موضوع هم در سطح آموزشی اثرگذار بوده است. البته این موضوع هم بی تأثیر از مسأله مالی نبوده است.

این نوازنده بیان کرد: شهریه آموزشگاه ها هر سال تغییر می کند اما به همین نسبت هم تعداد هنرجویان کمتر می شود و توانایی پرداخت ندارند. نکته دیگر مالیات های سنگینی است که باید پرداخت شود آن هم با درآمدهای اندک آموزشگاه های موسیقی. ازسوی دیگرآن طور که باید نظارتی بر آموزشگاه ها صورت نمی گیرد.

مدیرکل دفتربرنامه ریزی و آموزش های هنری وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی درباره مکانیسم تعیین شهریه آموزشگاه های هنری بیان کرد: تمامی آموزشگاه های هنری در رشته های مختلف زیر نظر دفتر برنامه ریزی و آموزش های هنری هستند.

بطور کلی 6206 آموزشگاه هنری در کشور وجود دارد که از این تعداد 1072 آموزشگاه در تهران فعالیت می کند و درپایان هرسال ازسوی دفتربرنامه ریزی و آموزش های هنری مکاتباتی با ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها انجام می گیرد و براساس شاخص های تعریف شده مانند درجه آموزشگاه، وضعیت اقتصادی استان، بحث استان های مرزی و مناطق کم برخوردار در خصوص نرخ آموزش ها پیشنهاداتی ازسوی ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها در مشورت با انجمن ها و فعالان مرتبط با حوزه آموزش با دفتر مطرح می شود و ما براساس همان پیشنهاداتی که از سوی استان ها مطرح می شود، درهمان ابتدای سال نرخی را برای شهریه آموزشگاه ها در رشته های مختلف هنری چون موسیقی، تجسمی، خوشنویسی و هنرهای سنتی تعیین می کنیم و به همه ادارات کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان ها ابلاغ می شود و ادارت کل استان ها آن را به آموزشگاه های آزاد هنری ابلاغ می کنند وبراین اساس بر میزان شهریه هایی که آموزشگاه ها از متقاضیان و هنرجویان دریافت می کنند نظارت می شود.

محمدحسین اسماعیلی درباره هزینه آموزشگاه هایی که زیر نظر استادان شناخته شده فعالیت می کنند گفت: برای همه آموزشگاه های هنری یک کف و سقف شهریه در نظر گرفته می شود و اگر از میزان تعرفه ای که برای آن ها تعریف شده عدول کنند، تخلف محسوب می شود. نکته دیگر اینکه آموزشگاه های هنری موظفند شهریه مصوب را در محل آموزشگاه نصب کنند و اگر برخلاف آن شهریه مصوب عمل شود، ازطریق اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان بررسی شده و اقدامات قانونی در مورد آن تخلف صورت می گیرد.

او درباره تعامل دفتر برنامه ریزی و آموزش های هنری با خانه موسیقی درخصوص کارت صلاحیت تدریس اظهار کرد: طی تفاهمنامه ای که بین معاونت امورهنری و خانه موسیقی منعقد شده، افرادی که شرایط تدریس درآموزشگاه های آزاد هنری را دارند باید از کارت صلاحیت تدریس برخوردار باشند. براین اساس برای ثبت نام متقاضیان سامانه ای از سوی دفتر برنامه ریزی آموزش هنری طراحی شده است که البته کارهای اولیه ابتدا در استان انجام می گیرد و بعد از آن به ستاد (دفتر برنامه ریزی و آموزش های هنری) ارجاع داده می شود.

لازم به ذکر است در حوزه موسیقی موضوعاتی که در بحث آزمون و کارهای تخصصی باید انجام بگیرد به خانه موسیقی واگذار شده و در حوزه تجسمی، خوشنویسی و رشته های دیگر مؤسسه توسعه هنرهای تجسمی معاصر این مسئولیت را عهده دار است و آزمون های تخصصی برگزار می کنند و درنهایت برگزیدگان به دفتر برنامه ریزی و آموزش معرفی می شوند و کارت صلاحیت تدریس برای آن ها صادر می شود.

اسماعیلی در ادامه صحبت هایش افزود: کارت های صادر شده دائمی است. البته در سامانه اخیری که راه اندازی شده، کارت های صلاحیت تدریس براساس میزان دانش و تخصص فرد متقاضی درجه بندی می شود و در سه درجه یک، دو و سه است اما اگر سطح دانش و تخصص فرد متقاضی در سال های بعد ارتقا پیدا کند با درخواست او درجه بندی کارت هم ارتقا می یابد.

مدیرکل دفتربرنامه ریزی و آموزش های هنری به موضوع مالیات ها اشاره کرد که در این چند هفته اخیر بسیار قابل بحث بوده و در این باره گفت: طبق بند ل ماده 139 قانون مالیات های مستقیم، آموزشگاه های دارای مجوز از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا سال 1400 معاف از مالیات بودند اما از سال 1400 به بعد، سقف درآمدی معافیت تعیین شد بطور مثال در سال 1404، درآمد زیر 576 میلیون تومان معاف از مالیات است اما از این سقف درآمدی به بالا براساس ضرایبی که از سوی سازمان امور مالیاتی مشخص شده و اظهار نامه های مالیاتی که ارائه شده، مالیات پرداخت کنند. البته برخی آموزشگاه ها به دلیل عدم آشنایی با تکمیل اظهارنامه مالیاتی با مالیات های سنگین مواجه شده اند که قابل اعتراض و اصلاح است.

اسماعیلی در ادامه صحبت هایش بیان کرد: در سال جاری کارگروهی در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تشکیل شد و براساس آن قرار است با همکاری همه بخش های ستادی وزارت فرهنگ، سازمان برنامه و بودجه و سازمان امور مالیاتی درمورد مراکز و مؤسسات و آموزشگاه های هنری به یک اشتراک نظر دست پیدا کنیم. یعنی نه براساس سلیقه بلکه براساس یک وحدت رویه توسط سازمان امور مالیاتی در نحوه احتساب مالیات آموزشگاه ها با این موضوع برخورد شود.