محققان می گویند کاهش سطح لیتیوم در مغز می تواند یکی از عوامل اصلی آغازگر آلزایمر باشد.

محققان شواهدی ارائه کرده اند که نشان می دهد لیتیوم، فلزی که برای دهه ها به عنوان یک داروی تثبیت کننده خلق وخو شناخته می شد، درواقع یک عنصر ضروری و طبیعی برای سلامت مغز است. این پژوهش نشان می دهد که کاهش سطح این عنصر در مغز می تواند یکی از عوامل اصلی آغازگر آلزایمر باشد.

به گزارش CNN، لیتیوم برای بیش از نیم قرن به عنوان یک داروی قدرتمند برای درمان اختلال دوقطبی و افسردگی شناخته می شد. اما اکنون پژوهش 9 ساله محققان دانشکده پزشکی هاروارد این عنصر را در جایگاه کاملاً جدیدی قرار داده است. مطالعه آنها نشان می دهد که لیتیوم به مقادیر بسیار ناچیز به طور طبیعی در بدن ما وجود دارد و سلول ها برای عملکرد طبیعی خود به آن نیاز دارند، درست مانند ویتامین C یا آهن. تا پیش ازاین نقش فیزیولوژیک و طبیعی این عنصر در بدن نادیده گرفته شده بود.

محققان با استفاده از فناوری های جدید، سطح 27 عنصر فلزی را در بافت مغز بیماران فوت شده اندازه گیری کردند. آنها دریافتند درحالی که سطح اکثر فلزات تغییری نشان نمی داد، سطح لیتیوم در مغز افراد مبتلا به آلزایمر یا اختلال شناختی خفیف به طور قابل توجهی پایین تر از افراد سالم بود. محققان می گویند: صادقانه بگوییم، در ابتدا ما به این نتیجه شک داشتیم، زیرا غیرمنتظره بود.

محققان برای اینکه بفهمند آیا کاهش لیتیوم علت بیماری است یا معلول آن، آزمایش های دقیقی را روی موش ها انجام دادند. وقتی محققان رژیم غذایی موش های سالم را از لیتیوم خالی کردند، مغز آنها به سرعت دچار التهاب و تغییراتی شبیه به پیری زودرس شد. همچنین در موش هایی که به صورت ژنتیکی مستعد آلزایمر بودند، رژیم غذایی کم لیتیوم باعث تسریع تجمع پروتیین های عامل آلزایمر (آمیلویید و تاو) شد. در مقابل، حفظ سطح طبیعی لیتیوم در موش های مستعد آلزایمر، از مغز آنها در برابر این تغییرات مخرب محافظت کرد.

محققان تأثیر کمبود لیتیوم بر آلزایمر را اینطور تشریح می کنند که پلاک های چسبنده بتا آمیلویید، لیتیوم را به خود جذب می کنند. این امر باعث می شود لیتیوم کافی به سلول های ایمنی مغز، یعنی میکروگلیاها، نرسد. وظیفه اصلی این سلول ها پاکسازی پلاک های آمیلویید است. با فلج شدن میکروگلیاها، پلاک های بیشتری در مغز جمع می شود، آنها لیتیوم بیشتری را به دام می اندازند و این چرخه ویرانگر ادامه می یابد.

جالب اینجاست که تیم تحقیقاتی یک ترکیب خاص از لیتیوم به نام لیتیوم اوروتات (lithium orotate) را شناسایی کردند که به پلاک های آمیلویید نمی چسبد. وقتی آنها این ترکیب را به موش های مبتلا به آلزایمر دادند، تمام تغییرات بیماری زا معکوس شد، پلاک ها کاهش یافتند و حافظه موش ها بهبود پیدا کرد.

با وجود این نتایج هیجان انگیز، محققان به شدت درمورد مصرف خودسرانه مکمل های لیتیوم هشدار می دهند. دوزهای بالای لیتیوم که برای درمان اختلالات خلقی استفاده می شود، می تواند سمی و خطرناک باشد و به کلیه ها آسیب جدی وارد کند. دوزهای استفاده شده در این مطالعه، حدود 1000 برابر کمتر از دوزهای درمانی روانپزشکی بوده است. محققان می گویند: موش انسان نیست. هیچ کس نباید صرفاً براساس مطالعات حیوانی، چیزی مصرف کند.

البته گام بعدی انجام کارآزمایی های بالینی انسانی برای یافتن دوز ایمن و مؤثر این ترکیبات است؛ فرایندی که ممکن است چند سال طول بکشد. یافته های این پژوهش در نیچر منتشر شده است.

منبع: دیجیاتو