لطفعلی خان زند، آخرین پادشاه زندیه بود که 6 سال بر تخت سلطنت تکیه زد اما تقریبا تمام دوران کوتاه حکومت او در جنگ سپری شد. دلاوری هایی که این سردار بزرگ از خود نشان داد، سبب شد که شرق شناسان لقب آخرین شمشیرزن شرق را به او بدهند. لطفعلی خان زند از طبع شعر نیز برخوردار بود و در طول سلطنت کوتاه مدت خود، اقدامات عمرانی بسیاری برای ایران انجام داد.

به گزارش ایلنا، با این حال فعالان میراث فرهنگی معتقدند، آرامگاه لطفعلی خان زند که یکی از خوشنام ترین پادشاهان ایران بود که در دوران حکومتش در شیراز منشا خدماتی زیادی شد، هم اکنون در قلب بازار تهران فراموش و رها شده است.

بر اساس گزارش فعالان میراث فرهنگی با اینکه کسی اجازه ورود به اتاقک را ندارد و بازدیدکنندگان از پشت میله های اتاق به بازدید از سنگ مزار لطفعلی خان زند می پردازند اما گفته می شود، وضعیت سنگ قبر و آرامگاه همچنان مناسب نیست و بسیار مهجور واقع شده است.

محسن سعادتی معاون میراث فرهنگی استان تهران با بیان اینکه قبر لطفعلی خان زند به همراه مسجد امامزاده زید در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است، افزود: اداره میراث فرهنگی استان تهران 2 سال پیش با تخصیص اعتبار نه تنها سنگ قبر که فضای پیرامون آرامگاه لطفعلی خان زند را مورد مرمت و بازسازی قرار داد.

او گفت: در مرمت های صورت گرفته نه تنها ساماندهی داخل قبر هم انجام شد که ساماندهی فضای پیرامون آرامگاه از جمله تعویض شیشه و پنجره ها هم در دستور کار قرار گرفت.

معاون میراث فرهنگی استان تهران به وضعیت نابسامان آرامگاه و پاکسازی سنگ قبر اشاره کرد و افزود: پیش از آنکه مرمت ها از سوی میراث فرهنگی انجام بگیرد فضای آرامگاه بسیار نابسامان بود از همین رو، سنگ قبر را با همان شکل و سیاق گذشته مورد پاکسازی سطحی قرار گرفت و خواناسازی سنگ قبر با کمک پژوهشگران مرمت انجام شد.

آنطور که سعادتی می گوید: از آنجایی که نقوش سنگ قبر برجسته است امکان ایجاد تغییرات با هدف خواناسازی بهتر وجود نداشت اما با مرمت های صورت گرفته هم تصویر لطفعلی خان زند و هم خطوط روی سنگ کاملا خوانا شد.

معاون میراث فرهنگی استان تهران اعلام کرد: آرامگاه لطفعلی خان زند یک اثر تاریخی است و برنامه ما این بود که سنگ قبر محافظی نداشته باشد تا قابلیت بازدید عموم داشته باشد. از همین رو، با متولیان امامزاده زید نیز که اتفاقا بسیار همراه هستند مذاکراتی انجام شد تا این اثر تاریخی بازدید عموم داشته باشد.

او تاکید کرد: هر گزارشی که از آثار تاریخی استان تهران به دست اداره کل میراث فرهنگی برسد بلافاصله دستور پیگیری و بررسی داده می شود. در رابطه با این اثر تاریخی نیز یک تیم کارشناسی بلافاصله به محل اعزام خواهند شد و ظرف ده روز آینده نیز مذاکراتی با متولیان امامزاده خواهیم داشت تا اگر آرامگاه نیاز به ساماندهی بهتر داشته باشد اداره کل میراث فرهنگی سریعا اقدام کند.

در مورد زندگینامه لطفعلی خان زند در منابع مختلف چنین آمده است که پس از کشته شدن جعفرخان، بر سر جانشینی او بین امرای زند اختلاف بوجود آمد. بالاخره حاجی ابراهیم، کلانتر فارس سپاهی فراهم آورد و لطفعلی خان، فرزند جعفرخان که در آن تاریخ در غرب فارس زندگی می کرد را به شیراز خواست و در 15 شعبان سال 1203 هجری قمری وی را که 22 سال داشت بر تخت نشاند.

اولین کار بزرگی که او پیش گرفت، این بود که سه جاده شوسه بین شیراز و بوشهر و شیراز و بندرعباس و شیراز و بندرلنگه احداث کند. احداث این سه جاده در آن زمان یکی از کارهای بزرگ عمرانی بود که سلاطین پیشین نکرده بودند و دومین کار بزرگی که درصدد بود انجام دهد، ساختن سدی روی رودخانه موند بود تا آب آن رودخانه را بر اراضی دو طرف رودخانه سوار کند. رودخانه موند رودی است که از کوههای فارس سرچشمه می گرفت و در گذشته بدون استفاده به خلیج فارس می ریخت.

اگر آن سد ساخته می شد، قسمت وسیعی از فارس که استفاده نشده بود یکی از حاصل خیزترین مناطق محسوب می شد و اگر سه جاده را که می خواست احداث کند به پایان می رسید، در توسعه آبادی و بازرگانی فارس مؤثر می شد، اما جنگ های لطفعلی خان با آقامحمدخان قاجار مانع از آن شد که او بتواند این کارها را انجام دهد.

این روزها فقط تابلوی بالای سر در مقبره ی کوچک اوست که زائران امامزاده زید را چند لحظه ای مبهوت قبر او می کند و این یعنی هیچ گردشگری اجازه ورود به آرامگاه لطفعلی خان زند را ندارد.

پیش از این صحبت هایی برای انتقال مقبره لطفعلی خان زند به شیراز، جایی که خاندان زند از آن جا برخاستند، مطرح شده بود، اما هنوز اتفاق خوشایندی برای مقبره سرباز شجاع ایرانی نیفتاده است.