صفحه اصلی     اقتصادی     اجتماعی     سیاسی     ورزشی     بین الملل     RSS     تماس با ما  
یکشنبه، 12 مرداد 1404 - 13:40   
 آخرین خبرها
  نحوه دریافت خسارات وسایل برقی از توانیر‌
  آرمین: اگر حاکمیت به مطالبات پاسخ دهد، جایی برای طرح موضوع رفراندوم باقی می‌ماند؟
  «اجل معلق»؛ پول رو بردار و فرار کن!
  فروش اقساطی محصولات مدیران‌خودرو؛ خرید شاسی‌بلند چینی با اقساط پنج ساله
  کاظم صدیقی از امامت جمعه تهران استعفا کرد؛ رهبری موافقت کردند
 
- اندازه متن: + -  کد خبر: 26971صفحه نخست » آخرین اخبار    یکشنبه، 12 مرداد 1404 - 11:35

نقاط قوت و ضعف طرح ظریف برای انرژی هسته ای ایران چیست؟


برخی از رسانه‌های داخل کشور بعد از انتشار طرح مناره، آن را به مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا متصل کردند گویی که این طرح مقدمه‌ای برای مذاکرات خواهد شد.

در شرایطی که مذاکرات ایران با سه کشور اروپایی در مورد فعال سازی ماشه به پیچ سخت رسیده است و مذاکرات ایران با آمریکا نیز در سایه ابهام قرار دارد و همزمان نیز تهدیدات در مورد برنامه و فعالیت هسته ای ایران با هدف امنیتی سازی ایران ادامه دارد در این وضعیت و در شرایط نه صلح و نه جنگ، محمدجواد ظریف و محسن بهاروند متنی پیشنهادی به نام طرح مناره یا فانوس دریایی در روزنامه گاردین منتشر کرده اند.

به گزارش فرهیختگان، مناره به طور ضمنی به دنبال شکل گیری همکاری صلح آمیز هسته ای مشترک در منطقه با اعمال نظارت سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی است. اما نکته مهمی که در طرح پیشنهادی ظریف مورد غفلت قرار گرفته، شرایط فعلی منطقه با در نظرگرفتن واقعیات نظام بین الملل است جدای از آن، مناره ابهامات و نقاط ضعف متعددی دارد که آن را غیرقابل اجرا می کند. به نظر می رسد آفت نگاه رمانتیک به مناسبات بین المللی حتی بعد از وقوع جنگ نیز همچنان دامن گیر تحلیلگران و سیاستمداران فعال در روابط بین الملل است.

فانوس دریایی همان کنسرسیوم سابق است؟

ظریف در بخشی از یادداشتی که در روزنامه گاردین منتشر کرده است، طرحی با عنوان منطقه عاری از سلاح هسته ای یا همان کنسرسیوم را مطرح کرده و به این موضوع هم اشاره داشته که پیشنهاد منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه در سازمان ملل از سال 1974 مطرح بود؛ اما رژیم صهیونیستی و آمریکا، مانع اجرایی شدن آن شدند.

ظریف در این یادداشت به این موضوع اشاره می کند که حالا اجرایی شدن چنین پیشنهادی با توجه به موقعیت فعلی منطقه اقدامی ضروری است. او با اشاره به اینکه در 30 سال گذشته و با وجود تأکید اعضای ان پی تی بر لزوم گسترش منطقه عاری از سلاح هسته ای در خاورمیانه اما هیچ پیشرفتی حاصل نشده است، می نویسد: بس است دیگر. ما باید آینده منطقه مان را به دست خودمان بسپاریم. زمان آن رسیده که خاورمیانه و شمال آفریقا فراتر از سخنان بی محتوا، حرکت کنند و به سوی همکاری واقعی منطقه ای، بر اساس احترام متقابل و استفاده صلح آمیز از انرژی هسته ای پیش بروند.

طرحی که ظریف با عنوان مناره ارائه می کند، پیشنهادی برای تشکیل این همکاری مشترک صلح آمیز هسته ای است. او در جزییات و بایدهای طرح می نویسد اعضا برای عضویت باید توسعه یا استقرار سلاح های هسته ای را رد کنند و درعوض این اتحاد مشترک به آن ها کمک می کند تا از فناوری صلح آمیز هسته ای از جمله تولید انرژی، پزشکی، کشاورزی و تحقیقات علمی، بهره مند شوند.

تأکید طرح متمرکز بر استفاده از قابلیت های تولیدات هسته ای با تکیه بر علم هسته ای در حوزه هایی مثل بحران آب وهوا، کمبود آب، امنیت غذایی و تنوع بخشی به انرژی است. پروژه هم قرار است از سرمایه گذاری مشترک در زمینه هایی از غنی سازی شروع شود، اعضا تأسیسات را به اشتراک می گذارند و از طریق یک هیئت نظارتی مشترک، شفافیت را تضمین می کنند. نظارت هم توسط نمایندگان کشورهای عضو و ناظرانی از سازمان ملل، شورای امنیت و آژانس بین المللی انرژی اتمی، انجام خواهد شد.

فرصت ها و تهدیدهای مناره

1- ارائه این پیشنهاد از جانب ظریف و منتشر شدن آن در روزنامه گاردین ضد برنامه امنیتی سازی و تهدید محور خواندن فعالیت هسته ای ایران عمل می کند، پیشنهاد مناره در شرایطی که آمریکایی ها مدام برتهدید محور بودن برنامه هسته ای ایران تأکید می کنند، دقیقاً در نقطه مقابل این تهدید می ایستد و نه تنها برصلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران و دفاع از فعالیت صلح آمیز هسته ای تأکید می کند بلکه به دنبال اشاعه آن در کل منطقه است تا ضمن حرکت خاورمیانه به سمت توسعه و بهره مندی از قابلیت فعالیت هسته ای از تهدید نمایی برنامه هسته ای ایران فاصله بگیرد و منطقه را نیز به سمت صلح ببرد. ظریف در یادداشتش متقابلاً به تهدید محور بودن اسراییل و سلاح هسته ای این رژیم تأکید می کند و از این نقطه که تهدید واقعی منطقه حتی در حوزه هسته ای اسراییل است نه ایران، پیشنهاد جدید را مطرح می کند.

بیان این طرح در رسانه انگلیسی گاردین از باب اثرگذاری روی افکار عمومی جهان نیز حائز اهمیت و توجه است. در شرایطی که رژیم صهیونیستی و آمریکا با این توجیه که تهدیدآمیز بودن برنامه هسته ای ایران علت حمله و تجاوز به ایران بوده، انتشار آن در رسانه های بین المللی، اثری معکوس بر افکار عمومی جهانی می گذارد آن هم در شرایطی که فضاسازی های رسانه ای علیه ایران ادامه دارد. در واقعیت یادداشت مشترک پیشنهاد مناره اثر رسانه ای پررنگ تر و قابل توجه تری فارغ از تحقق یاعدم تحقق خود دارد.

2- اصل پیشنهاد مطرح شده در طرح مناره در مواردی مبهم و غیردقیق است. پیش از شروع تجاوز به ایران و در جریان مذاکرات با آمریکا گفته می شد که ایران مشروط به تشکیل کنسرسیوم مشترک با برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، فعالیت و برنامه هسته ای اش را ادامه دهد طرحی که البته پیشنهاد تازه ای نبود. حالا سؤال این است که طرح پیشنهادی ظریف چه تفاوت و تمایزی با کنسرسیوم مشترک هسته ای که پیش از آن مطرح شده بود، دارد؟ پیشنهادات و ابتکارات مطرح شده از چهارچوب و قالب کنسرسیوم مشترک تبعیت می کند و از این بابت به نظر می رسد با طرح ابتکاری تازه ای مواجه نیستیم.

3- یکی از نکات ابهام آلودی که در طرح مناره به آن پرداخته نشده میزان سود شرکت ها و تأسیسات هسته ای کشورهای عضو است. مناره این موضوع را شفاف نکرده که سود هرکدام از کشورها برمبنای میزان مشارکت چقدر خواهد بود. اساساً جنس فعالیت های مشترک کشورهای عضو، چه میزان است. از این جهت به نظر می رسد، طرح دقت نظر لازم را ندارد.

4- نکته مهم دیگر آنکه مناره به این موضوع اشاره نکرده که سطح غنی سازی اورانیوم چقدر خواهد بود و مشخص نکرده که فعالیت مشترک با کشورها قرار است با چه میزان غنی سازی اورانیوم ادامه پیدا کند و سقف میزان غنی سازی مشترک چقدر خواهد بود؟

5- نکته مهم دیگر آنکه در طرح پیشنهادی اشاره ای به این موضوع نشده که عضویت کشورهایی که فعالیت صلح آمیز داشتند اما مشمول تحریم هایی شدند، چه امتیازات و آورده های بین المللی برای آن ها به همراه خواهد داشت، در واقع این سؤال وجود دارد که آیا عضویت کشورهای منطقه در این مجمع مشترک هسته ای، تضمینی برای کم کردن فشارها و تحریم های بین المللی است؟

6- قابل انکار نیست که یکی از علل اصلی مطرح کردن این طرح پیشنهادی اثبات صلح آمیز بودن برنامه هسته ای ایران در سایه این برنامه مشترک هسته ای است، کمااینکه مشخص است که تأکید بر آنکه شبکه مناره در یکی از کشورهای شرکت کننده مستقر خواهد شد، محوریت ایران در این طرح را مورد تأکید قرار می دهد. اما درمتن پیشنهادی به این موضوع اشاره ای نمی شود که این طرح در سطوح بین المللی و برای کشورهایی که به خاطر فعالیت های هسته ای مشمول محدودیت ها شدند و حالا روشن تر فعالیت صلح آمیز را ادامه خواهند داد، چه دستاوردهایی در نظام و نهادهای بین المللی خواهد داشت؟

7- در این طرح نیز نظارت آژانس، سازمان ملل و شورای امنیت نیز درج شده است. یکی از چالش هایی که ایران در جریان همکاری با پرونده هسته ای اش با سازمان ملل و آژانس ارائه داد، اعمال نفوذ و لابی های رژیم صهیونیستی و آمریکا ضد برنامه هسته ای ایران بود، با توجه به این آیا احتمال اعمال نفوذ یا مانع تراشی کارشکنانی مثل رژیم صهیونیستی و آمریکا را در صورت ادامه این برنامه مشترک هسته ای در این طرح در نظر گرفته اند؟ یا ابتکاراتی سنجیده شده تا مانع تکرار برخوردهای سلیقه ای و جانب دارانه علیه این همکاری مشترک شود؟

8- فارغ از انتقادات به محتوای پیشنهادی، زمان ارائه نیز محل تامل است. اگرچه بنظر می رسد که طرح مناره برای حرکت منطقه به سمت صلح و خروج از بحران ارائه شده است. اما در واقعیت امر در شرایط تنش آلودی که منطقه با آن مواجه است این سؤال وجود دارد که اساساً تحقق چنین پیشنهادی در میدان عمل قابل اجرا خواهد بود؟ در روزهایی که منطقه روزبه روز بیشتر به تنش نزدیک تر می شود و نیروی نیابتی آمریکا نیز در آن جولان می دهد و به دنبال تغییر نظم منطقه است، ارائه چنین پیشنهادی که در شرایط صلح کامل نیز به سختی قابل تحقق بوده و با موانع زیادی مواجه است، قابلیت اجرا دارد؟

9- مناره بیش از آنکه طرحی برای اجرا باشد به نمایشی رسانه ای شباهت بیشتری دارد، چرا که نه با در نظر گرفتن واقعیت های نظام بین الملل و بحران های منطقه ای ایران مطرح شده و علاوه برآن، تدقیق و تفصیل لازم برای اجرایی شدن را ندارد. در روزهایی که کشورهای منطقه آرایش نظامی خود را تقویت می کنند و سامانه های پدافندی می خرند، صحبت از تشکیل یک مجمع همکاری مشترک حول فعالیت هسته ای، فاصله زیادی تا واقعیت دارد.

10- محمد جواد ظریف پیش از این نیز طرحی پیشنهادی با نام مودت را در اکونومیست منتشر کرده بود. تعدد این پیشنهادات که در تحلیل مردم عادی نیز که درکی دقیق از نظام بین الملل ندارند هم غیرقابل اجرا به نظر می رسد، نشان می دهد، بدنه ای از تحلیلگران فانتزی و رمانتیک، فضای سیاسی ایران، تحلیل درست و نزدیک به واقعی از تحولات بعد از جنگ ندارند و با شرایط پیش از وقوع جنگ پیشنهاد ارائه می کنند، ارائه این قبیل پیشنهادات علاوه بر اینکه آن ها را به سمت پیشنهادات و طرح های غیرقابل اجرا سوق می دهد، خطر درک غلط و تشخیص اشتباه رفتار کشورها را نیز به دنبال دارد. واقعیت آن است که در شرایطی که سایه جنگ بر سر منطقه سنگینی می کند شاید با نگاه واقع گرایانه هم به سختی بتوان تحلیل دقیقی از وضعیت سیال این روزها ارائه داد، مشخص است که تکیه به نظریه های ایدئال گرایانه در این شرایط خطرناک تر است و فرصت های قابل استفاده را نیز مسدود می کند.

11- نکته عجیب تر آنکه برخی از رسانه های داخل کشور بعد از انتشار طرح مناره، آن را به مذاکرات احتمالی ایران و آمریکا متصل کردند گویی که این طرح مقدمه ای برای مذاکرات خواهد شد. این نگاه نیز ناشی از فاصله گرفتن از واقعیت های بین المللی است. تنش میان ایران و آمریکا با وجود توقف جنگ همچنان در سطح بالایی قرار دارد و از طرف دیگر نیز ایران اعلام کرد که با پذیرش پیش شرط ها پای میز مذاکره خواهد آمد، با این تعابیر و وضعیت فعلی، تصور آنکه مناره می تواند، زمینه ساز مذاکرات شود، به رؤیایی غیرقابل تحقق شباهت دارد البته لازم به ذکر است که هنوز موضع دولت ایران در قبال این طرح معلوم نیست و بیشتر به یک بلندپروازی شخصی و تلاش برای تجدید اعتبار از سوی یک دیپلمات بازنشسته که از فضای رسمی دیپلماسی دور افتاده، شبیه است.

   
  

نظر شما:
نام:
پست الکترونیکی:
آدرس وب:
عنوان:
نظر
  قبل از ارسال نظر آنرا ویرایش کرده و قواعد نگارش را در آن رعایت کنید.
لطفاً در مطالب خود اخلاق اسلامی و قوانین کشور را مد نظر داشته باشید.
نمایش نظرات کاربران در خبرها به معنای تایید آنها توسط سایت نیست.

  کد امنیتی:
 
آرمین: اگر حاکمیت به مطالبات پاسخ دهد، جایی برای طرح موضوع رفراندوم باقی می‌ماند؟
  آرمین: اگر حاکمیت به مطالبات پاسخ دهد، جایی برای طرح موضوع رفراندوم باقی می‌ماند؟
«اگر حاکمیت جمهوری اسلامی به مطالبات و خواسته‌های جامعه پاسخ مثبت دهد و در جهت اصلاح امور گام بردارد، طبیعتاً زمینه‌ای برای طرح موضوع رفراندوم باقی نمی‌ماند.
هشدار آموزش و پرورش به مدیران این مدارس
  هشدار آموزش و پرورش به مدیران این مدارس
مدیرکل ارزیابی عملکرد وزارت آموزش‌وپرورش اعلام کرد: هیچ مدرسه‌ای اعم از دولتی عادی، هیئت‌امنایی یا غیردولتی حق ندارد به‌دلیل افت تحصیلی یا کاهش معدل از ثبت‌نام دانش‌آموزان میان‌پایه خودداری کند.
فروش اقساطی محصولات مدیران‌خودرو؛ خرید شاسی‌بلند چینی با اقساط پنج ساله
  فروش اقساطی محصولات مدیران‌خودرو؛ خرید شاسی‌بلند چینی با اقساط پنج ساله
فروش اقساطی ام‌وی‌ام X22 PRO با پیش‌پرداخت 424 میلیون تومان و اقساط 19 میلیون تومانی به مدت پنج سال از سوی نمایشگاه‌داران خودرو آغاز شد
جایگاه ایران در نقشه جهانی هوش مصنوعی
  جایگاه ایران در نقشه جهانی هوش مصنوعی
رییس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی شرکت‌های فناور هوش مصنوعی و اقتصاد دیجیتال ایران گفت:درحوزه هوش مصنوعی دچار ناترازی هستیم ما باید فاصله میان کاربردی سازی و حوزه‌های دانشی را کم کنیم.
بن‌بست اوکراین؛ چرا ضرب‌الاجل ترامپ نمی‌تواند به پایان جنگ منجر شود؟
  بن‌بست اوکراین؛ چرا ضرب‌الاجل ترامپ نمی‌تواند به پایان جنگ منجر شود؟
کاخ سفید انتظار داشت ضرب‌الاجل اولیه ترامپ، کرملین را به عقب‌نشینی از خواسته‌های حداکثری خود وا دارد. اظهارنظرهای مقام‌های سیاسی و اقدامات نیروهای مسلح روسیه در میدان جنگ ثابت می‌کند که دست کم در مقطع فعلی،
پیشنهادی خیرخواهانه برای وزیر راه و شهرسازی؛ تصمیم سخت صادق
  پیشنهادی خیرخواهانه برای وزیر راه و شهرسازی؛ تصمیم سخت صادق
«پیشنهادی خیرخواهانه برای وزیر محترم راه و شهرسازی دارم. خانم وزیر شجاع، صریح و کارشناس وزارت راه و شهرسازی! حالا که ممکن است تنگنای ملاحظات سیاسی مانع از انتخاب اصلح شود،
دردهای گردن و کمر در کمین افراد پشت‌میزنشین و مشاغل سنگین
  دردهای گردن و کمر در کمین افراد پشت‌میزنشین و مشاغل سنگین
یک متخصص ارتوپدی با اشاره به افزایش شیوع دردهای گردن و کمر در میان گروه‌های مختلف شغلی، نسبت به بی‌توجهی به علائم هشداردهنده این عارضه‌ها هشدار داد و بر اهمیت پیشگیری و مراجعه به‌موقع به پزشک تأکید کرد.
توصیه مهم استاد شنوایی شناسی؛ از این مقدار بیشتر صدا نشوید
  توصیه مهم استاد شنوایی شناسی؛ از این مقدار بیشتر صدا نشوید
شدت صدای خروجی هدفون نباید بیش از 60 درصد حداکثر توان دستگاه باشد و زمان استفاده نیز نباید بیش از 60 دقیقه به‌صورت مداوم باشد.
جشنواره فیلم‌های کوهستانی ایتالیا میزبان 2 اثر ایرانی
  جشنواره فیلم‌های کوهستانی ایتالیا میزبان 2 اثر ایرانی
سی و یکمین دوره جشنواره «دلا لسینیا» در کشور ایتالیا میزبان نمایش دو فیلم از سینماگران ایرانی خواهد بود.
چگونه از ممنوع‌الخروج بودن خود مطلع شویم؟
  چگونه از ممنوع‌الخروج بودن خود مطلع شویم؟
رییس پلیس گذرنامه فراجا درباره چگونگی اطلاع از ممنوعیت خروج از کشور گفت: برای اطلاع از وضعیت ممنوعیت خروج، افراد می‌توانند از طریق سامانه «پلیس من» استعلام بگیرند و یا حضوری به ادارات پلیس گذرنامه مراجعه کنند.
اطلاعیه تعطیلی موقت مرز خسروی
  اطلاعیه تعطیلی موقت مرز خسروی
با توجه به تعطیلی مرز خسروی از روز یکشنبه، از فعالان اقتصادی و صادرکنندگان خواسته شده تا برنامه‌های کاری خود را به تعویق بیاندازند.
ویزا برای شهروندان ایرانی «قطره چکانی» صادر می‌شود
  ویزا برای شهروندان ایرانی «قطره چکانی» صادر می‌شود
توقف فعالیت سفارتخانه‌های خارجی در ایران در زمان جنگ 12 روزه و ادامه تعطیلی برخی از آنها تا همین حالا، سبب سردرگمی ایرانی‌هایی شده است که قصد خروج از کشور را داشته‌اند.
  پربیننده ترین اخبار       
  طرح ساماندهی کارکنان دولت در هیت وزیران بررسی شد
  پژو 405 ایران‌ خودرو به موزه معروف فرانسه رفت! + عکس
  همسایه ایران مشتری پروپاقرص آمریکا شد
  ماجرایی که سحر امامی را راهی ونزوئلا کرد
  شایعه جنجالی در اردوگاه استقلال جنجال به پا کرد
  هم جنگ گذشته قابل پیشگیری بود و هم جنگ آینده قابل پیشگیری است / حضور لاریجانی در شورای عالی امنیت حاوی پیام برای غرب است
  جدیدترین خرید خارجی استقلال مشخص شد
  تماس خسرو حیدری با عیسی آل‌کثیر؛ به استقلال نیا!
  شرایط نابسامان این پست در استقلال/ این ستاره سپاهان در راه است؟
  پرسپولیس غافیگیر شد/ این ستاره جدایی‌طلب می ماند
  پیام تبریک روز جهانی خواهر 1404 / جدیدترین پیام‌های احساسی و عاشقانه به مناسبت روز جهانی خواهر+ عکس
  چرا این ستاره به ایران نیامد؟/ استقلالی‌ها نگران نباشند
  پیشنهاد تازه اروپایی‌ها برای تمدید فرصت اعمال ماشه؛ ایران چه گزینه‌هایی دارد؟
  پیام ایران به آمریکا به روایت روزنامه زاکانی؛ شروط تهران برای از سرگیری مذاکرات
  کنایه زیدآبادی به حمید رسایی؛ خودکرده را تدبیر نیست!
  جنجال تازه رسایی در مجلس؛ ما را سر کار گذاشته‌اند
  اکستریم VX؛ لوکس‌ترین شاسی‌بلند بازار ایران را بشناسید‌
  یک گیاه دارویی مناسب برای تخامه و آروغ‌های بدبو
  نصب بلندگوهای اعلان وضعیت خطر و آژیر وضعیت قرمز به کجا رسید؟
  اعضای شورای دفاع مشخص شدند
© شبکه خبری سرنویس 1404

All rights reserved