نزدیک به دو ماه از قتل هدایت الله دیده بان، محیط بان منطقه حفاظت شده خاییز می گذرد، اما هنوز مظنون اصلی قتل او متواری است و دستگیر نشده و در این شرایط حتی شنیده هایی هم وجود دارد که پرونده همچنان بدون وکیل باقی مانده است، اگرچه دیانتی نسب، مدیرکل محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد می گوید که از همان ابتدا معاون حقوقی سازمان محیط زیست این پرونده را در دستور کار قرار داده است.

به گزارش اعتماد، سیزده خرداد امسال در روزهایی که هیچ کس تصور یک جنگ 12 روزه را در ایران نداشت، هدایت الله دیده بان به قتل رسید. قاتلان با یک ترفند او را به محل قتل کشاندند و پس از شلیک مستقیم گلوله به ناحیه سمت چپ سر او را به شهادت رساندند. شرح واقعه اما دردناک است؛ ساعت 17 و50 دقیقه همان روز دیده بان از سوی شکارچیان گزارشی درباره حضور شکارچیان غیرمجاز در منطقه حفاظت شده خاییز استان کهگیلویه و بویراحمد به منطقه دریافت کرد و به محل اعزام شد. وقتی در مسیر حرکت به جاده آسفالت بهبهان به سد مارون در محل تنگ بستانک، رسید، داخل خودرو سازمانی هدف قرار گرفت و بعد هم شکارچیان از پیکر او عکس گرفتند، آن را منتشر کردند و حتی در صفحات مجازی خود هم از آن نوشتند.

مسوولان دولتی حالا معتقدند که تمام توان خود را برای دستگیری قاتلان او به کار گرفته اند، اگرچه نسترن منصوری نژاد، همسر دیده بان گلایه هایی در این باره دارد. او طی گفت وگویی که همزمان با مراسم چهلم همسرش با روزنامه پیام ما داشته به این موضوع اشاره کرده است: مظنون اصلی از اشرار است، وکلای ساکن بهبهان می ترسند پرونده را قبول کنند. از محیط زیست می خواهیم وکیلی برای ما بگیرد . عبدال دیانتی نسب، مدیرکل محیط زیست استان کهگیلویه و بویراحمد اما در حال حاضر از حضور معاون حقوقی سازمان محیط زیست به عنوان وکیل پرونده در منطقه خبر داده و می گوید: پرونده به طور جدی پیگیری می شود و تاکنون دو تن از متهمان و همچنین فردی که با این افراد ارتباط داشته است، دستگیر شده اند، اما نفر سوم همچنان متواری است. او تعلل در این زمینه را قبول ندارد و معتقد است که همه اقدامات بر اساس روال قانونی در حال انجام است. پرونده در حال حاضر در بازپرسی دادگستری بهبهان و نزد بازپرس ویژه قتل است. زمانی که نفر دوم دستگیر نشده بود، نفر اول در اعترافات خود اعلام کرد که نفر دوم قاتل است.

نفر دوم هم که دستگیر شد، ادعا کرد که نفر سوم قاتل است. حالا اینکه قاتل اصلی کدام است باید در دادگاه و توسط قاضی مشخص شود. به طور کلی تا نفر سوم دستگیر نشود رای برای پرونده صادر نمی شود و رویه قضایی آن باید تکمیل شود. پرونده به صورت ویژه پیگیری می شود، اما شهادت هدایت الله دیده بان با جنگ 12 روزه همزمان شد و فراجا بیشتر به سمت جنگ رفت ولی در حال حاضر یک تیم در حال پیگیری ماجراست.

درست یک روز پس از قتل دیده بان سید وحید موسویان، دادستان مرکز استان کهگیلویه و بویراحمد از هماهنگی های لازم با دادستان های اهواز، گچساران، دهدشت و بهبهان برای شناسایی عاملان قاتل هدایت الله دیده بان محیط بان خبر داد. سردار رستگار، فرمانده یگان حفاظت سازمان محیط زیست هم با بیان اینکه متخلفان متواری شده اند، گفت که عوامل انتظامی با جدیت تمام پیگیر حادثه هستند. 15 خرداد، سرهنگ منصور سیلاوی، فرمانده انتظامی شهرستان بهبهان از شناسایی و دستگیری یکی از متهمان به قتل محیط بان منطقه حفاظت شده خاییز خبر داد و گفت: ماموران پلیس با انجام روش های نوین کشف جرم موفق به شناسایی قاتل محیط بان شدند که پس از هماهنگی با مرجع قضایی در یک عملیات ضربتی و کاملا غافلگیرانه او را در استان همجوار دستگیر کردند. اسلحه و تجهیزات شهید دیده بان که توسط متخلفان برده شده بود، در محل اختفای قاتل کشف شد و تلاش برای دستگیری سایر متهمان پرونده ادامه پیدا کرد. عبدال دیانتی نسب، مدیرکل حفاظت محیط زیست استان همان زمان اعلام کرد که با دستور قاطع مراجع قضایی، تاکید شورای تامین دو استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان، یکی از مظنونین اصلی در مخفیگاهش شناسایی و دستگیر شده است: مردم مطمئن باشند تا دستگیری کامل افراد مظنون متواری شده و روشن شدن تمام ابعاد و زوایای قضیه و به مجازات رسیدن عامل و عاملان این جنایات از طریق مراجع قضایی پیگیر موضوع خواهیم بود.

سید محمدرضا موالی زاده، استاندار خوزستان هم شهادت محیط بان هدایت الله دیده بان را که در حین انجام وظیفه مقدس حفاظت از طبیعت بکر منطقه حفاظت شده خاییز توسط شکارچیان غیرمجاز هدف قرار گرفته بود، تسلیت گفت. او همچنین گفت که این حادثه تلخ قلب همه دوستداران محیط زیست و مردم غیور خوزستان را به درد آورده است. موالی زاده روز شنبه 17 خرداد ماه در نشست با جمعی از محیط بانان استان که به مناسبت گرامیداشت هفته محیط زیست برگزار شد، برای همدلی و همراهی با محیط بانان استان، لباس محیط بانی پوشید و بعد هم به عنوان رییس شورای تامین استان دستور داد قاتلان این شهید فورا دستگیر شوند. او حالا می گوید که در این پرونده هم ضابط و هم قوه قضاییه درگیر است: حتی حادثه تروریستی هم رخ می دهد ممکن است فرد بعد از مثلا یک سال و طی فرآیندی دستگیر شود، اما مامور قانون اگر قاتل را پیدا کند از او گذشت که نمی کند، چون پرونده دستور قضایی دارد. فرآیند قضایی البته بیشتر برای محاکمه است، اما چون قاتل، جرم علنی مرتکب و موضوع ثابت هم شده است، بنابراین بازداشت طبیعی است. هر جا او را ببینند بازداشت می شود. موالی زاده درباره اینکه چرا رسیدگی به این پرونده و دستگیری قاتل زمانبر شده است به عوامل مختلفی اشاره کرد از جمله اینکه احتمالا مخفیگاه فرد دور از دسترس بوده است. اطلاعی نداریم در این مدت پرونده وکیل داشته یا نه، اما جرم مشهود و ضد امنیتی است، قاتل امنیت منطقه را به خطر انداخته و مامور دولت را به قتل رسانده است، بنابراین تمام دستگاه ها مکلف هستند او را دستگیر کنند. وکیل در زمان دفاع و بازجویی تاثیرگذار است، اما در حوزه تحقیق ابتدا باید این فرد بازداشت شود. استاندار خوزستان تا به حال دست کم دو بار درباره پرونده هدایت الله دیده بان دستوراتی داشته است از جمله همان دستوری که در جلسه با محیط بانان داشت. او مدتی بعد هم دنبال ارسال نامه از سوی همسر مقتول، دستور دیگری را ابلاغ کرده است تا موضوع از طریق تمام کانال ها پیگیری شود و قاتلان دستگیر شوند.

شینا انصاری، معاون رییس جمهور و رییس سازمان حفاظت محیط زیست هم پس از این ماجرای تلخ پیگیری هایی در این زمینه داشت. او در مراسم خاکسپاری شهید دیده بان او را همکاری دلسوز، متعهد و نیرویی شایسته دانست که با چشمانی بیدار، سال ها از منطقه حفاظت شده خاییز پاسداری می کرد و گفت: امروز منطقه خاییز با فقدان او یتیم شده است. انصاری همچنین از تشکیل فوری یک کمیته مشورتی برای حمایت از محیط بانان خبر داد تا ارتقای امنیت محیط بانان، اصلاح قوانین حمل سلاح، تامین تجهیزات ایمنی و حمایت قضایی و معیشتی آنان پرداخته شود. 21 خرداد با درخواست مقام قضایی، تصویر یکی از عاملان اصلی شهادت شهید هدایت الله دیده بان منتشر شد و پلیس از شهروندان برای شناسایی و اطلاع رسانی درباره محل اختفای فردین سیاسی درخواست همکاری فوری کرد. جنگ 12 روزه اما شاید تا مدتی به نتیجه رسیدن این پرونده را به تاخیر انداخت، چراکه در آن روزها تمام حواس سیستم قضایی و امنیتی کشور با این حمله اسراییل به خاک کشور بود ولی حدود سه هفته پس از جنگ و در حالی که مراسم چهلم هدایت الله دیده بان هم برگزار شده است، خبرها و انتقادات در این باره باعث شد تا دستورات دیگری در این باره صادر شود. سردار رادان، فرمانده نیروی انتظامی کشور در روزهای پایانی تیر ماه طی دستوری به فرماندهان انتظامی دو استان کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان خواستار پیگیری ویژه در این مورد را خواستار شد. در روز جمعه 27 تیر 1404، جلسه ای با حضور مقامات امنیتی و انتظامی مرتبط، در شهرستان بهبهان برگزار شد که در آن، ضمن بررسی اقدامات انجام شده، افزایش تلاش ها برای دستگیری نفر سوم متواری مورد تاکید قرار گرفت. با وجود این پیگیری ها همچنان انتقادات نسبت به تعلل درباره دستگیری قاتل اصلی هدایت الله دیده بان پابرجاست، آن هم در شرایطی که بسیاری فعالان محیط زیست منطقه و همچنین وکلا نسبت به این موضوع نگرانی هایی دارند. آن طور که یکی از همین افراد می گوید: متهم جزو اشرار بهبهان است، بنابراین وکلای شهر قدم جلو نمی گذارند، آن هم در شرایطی که حقوق محیط بانی کفاف هزینه وکیل را هم نمی دهد. نسترن منصوری نژاد، همسر مقتول هم از سازمان محیط زیست انتظار دارد که برای خانواده وکیل بگیرد، اگرچه می داند اداره محیط زیست بهبهان وکیل خودش را برای این پرونده گرفته است، اما می گوید؛ خانواده هم نیاز به وکیل دارند.

قاتل متواری هدایت الله دیده بان پیش از این هم سابقه درگیری و حتی قصد قتل او را داشته و این موضوع در نامه رییس اداره حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد خطاب به دادستان عمومی و انقلاب بهبهان آمده است: قاتل متواری شده محیط بان شهید هدایت الله دیده بان در مورخه 11/11/1403 در منطقه حفاظت شده خاییز حوزه دامنه تنگه بیستم ساعت 16:45 آقای … به همراه فرد متخلف دیگر به نام … فرزند ولی قصد ترور و شهید کردن محیط بان هدایت الله دیده بان را داشته به طوری که از فاصله پنج متری سه گلوله به سمت شهید هدایت الله و بیش از 11 بار به سمت دیگر محیط بانان تیراندازی کرده که این گزارش جرم در دادسرای عمومی و انقلاب به شماره پرونده … ثبت گردیده و مشخص نمی باشد سرنوشت این پرونده به کجا رسیده و چرا … بابت این شروع به قتل مسلحانه با قرار تامین بازداشت موقت زندان نرفته و آزاد بوده است؟ در بخش دیگری از این نامه به سایر اتهامات این متهم از جمله آنها شروع به آدم ربایی، مشارکت در آدم ربایی به عنف و تعدی و تجاوز نسبت به ناموس مردم و ضرب و جرح عمدی و آدم ربایی، قدرت نمایی با چاقو و سرقت اشاره شده است. متهم به قتل در سال 1401 به واسطه این موارد اعلام شده، زندانی و سپس آزاد شده است. پیش از این و البته جز آن چند باری که قصد به شهادت رساندنش را داشتند متخلفان در غیاب دیده بان به منزلش دستبرد زده و اسلحه سازمانی او را نیز ربوده بودند.

هدایت الله دیده بان نیروی قراردادی اداره حفاظت محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد تنها 58 سال داشت و در 20 سال گذشته دو بار از سوی شکارچیان غیرمجاز مورد سوءقصد قرار گرفته بود. مانند بسیاری از محیط بانان می دانست که خطرناک ترین چیزی که جان محیط بانان را تهدید می کند، شکارچی مسلح و سابقه داری است که در بکرترین مناطق حفاظت شده بارها و بارها اقدام به شکار می کند؛ تفنگ حمل می کند و اصلا از قانون حرف شنوی ندارد، اما باز هم عقب نمی نشست. او یکی از خاطرات خود درباره مواجهه با شکارچیان را این طور بازگو کرده بود: یک بار یک شکارچی را در دل کوه گرفتم و بعد از صحبت با او متوجه شدم تمامی 9 روز گذشته را برای شکار، در کوهستان خوابیده تا بتواند 6 کل و بز شکار کند. طی آن 9 روز، از طریق تماس تلفنی با فرزندانش، آنها را به محل شکار می کشاند تا شکارها را برای فروش از منطقه خارج کنند. او تمام این مدت را به صورت مخفیانه گذرانده و تنها برای استحمام، خود را به چشمه می رسانده است.در نهایت شکارچی را به پاسگاه فرستادم و 1 تا 8 سال حکم زندان به او داده شد. اما این دست شکارچیان معمولا یا تبرئه می شوند یا دوران حبس کوتاهی را می گذرانند و پس از آزادی، دوباره به شکار روی می آورند. یعنی شکارچیانی هستند که 10 بار آنها را دستگیر کرده ام یا کسی را به خاطر می آورم که 12 قبضه اسلحه از او گرفتم ولی هنوز هم ممکن است در این اطراف پیدایش کنم. از تجهیزات محیط بانی اسلحه و شوکر داشت، اما کم پیش می آمد از آنها استفاده کند، اگرچه به گفته خودش اجازه استفاده از اسلحه اش در شعاع 200 کیلومتری خارج از منطقه را داشت. یک بار، شکارچی شبانه کانکس محل سکونتش را آتش زد و هنگام بیرون آمدن از آتش، به او شلیک کرد.

هیچ وقت آن عملیاتی که در آن یک نفر زخمی و دیگری کشته شد را از یاد نبرد، چون به رغم اینکه مسلح نبود، به همراه دیگر همکارانش 17 روز را در بازداشت گذراند. یکی از همکاران در آن زمان پنج سال و هشت ماه زندانی شد و پس از آن منع تعقیب خورد آن هم در شرایطی که هدایت الله دیده بان تمام آن اتفاقات را فیلم گرفته بود. لذت بخش ترین لحظه های این شغل برای او، دیدن حیوانات و رویش بذرهایی بود که در مناطق تحت حفاظت خود کاشته است و همانقدر که دیدن پلنگ در منطقه و به ثمر رسیدن 20 سال خدمت برایش لذت داشت؛ شکارچی متخلف خطرناک بود.

گلایه داشت از قانونی که دست شکارچی متواری را باز گذاشته، اما حرف او و همقطارانش به عنوان ماموران دولت در مورد شکارچی مورد قبول واقع نمی شد. معتقد بود که تخریب زیستگاه، چرای بی رویه دام، شکار غیرمجاز و اجرای طرح های توسعه ای مانند فنس کشی بزرگ ترین تهدیدات منطقه خاییز است. دیده بان، محیط بان نمونه استانی و کشوری و مسوول منطقه حفاظت شده خاییز، سال 94 برنده جایزه یحیی شد. این جایزه برای یادبود محیط بان یحیی شاه کوه محلی، همه ساله از طرف سازمان حفاظت محیط زیست به محیط بانان برجسته اهدا می شود. یحیی شاه کوه محلی، محیط بان استان های گلستان، مازندران و خراسان شمالی بود که در سال 85 در درگیری با شکارچیان غیرمجاز در خراسان شمالی به شهادت رسید.

هوشنگ ضیایی، یکی از فعالان کهنه کار عرصه محیط زیست او را آریوبرزن زمان نامیده است که در رویارویی با دشمنان طبیعت کشور در محل دربند پارس که محل نبرد و کشته شدن آریوبرزن، سردار رشید هخامنشی، با لشکریان مهاجم اسکندر مقدونی بود، به قتل رسید. رفاقت و همکاری آنها سابقه ای دیرینه داشت، اما آخرین فیلم هایی که هدایت الله دیده بان برای هوشنگ ضیایی ارسال کرد، مربوط به زایمان اولین بز در 25 فروردین 1404، عبور یک کل از پرتگاه ها و فیلمی از یک گله بز و بزغاله در تاریخ 25 اردیبهشت 1404 بود که در آن با خوشحالی گفته بود: امسال سال خوبی بود، بزغاله های زیادی داشتیم، بزغاله ها بزرگ شده اند و به همراه مادرشان برای خوردن آب می آیند. دیده بان با هزینه شخصی خود یک دوربین عکاسی که زوم بسیار قوی داشت، خریداری کرده بود و آن را از خود جدا نمی کرد و از آنجایی که اعتقاد داشت عملکرد دوربین عکاسی بیشتر از تفنگ است، چندین عکس هم از متخلفان گرفته و با ارایه آن به دادگاه موجب دستگیری آنها شده بود.

بهمن ایزدی، دیگر فعال محیط زیست هم او را اینچنین توصیف کرده است: هدایت ا لله واقعا یک معلم بود؛ بی حاشیه، بی ادعا، بی نیاز از ستایش دیگران. خودش می نشست فکر می کرد که چه کند، با چه تجهیزاتی و چگونه ضعف های قانونی را جبران کند. یادم است حدود 14 سال پیش، با هم در منطقه خاییز بودیم، تنگه تکاب . چند روزی در ارتفاعات بودیم. می فهمید مثلا چه ساعتی جلاب کل (پازن) و بزها در فلان دیواره ظاهر می شوند یا کبک ها کی آواز می خوانند. انگار با آنها زندگی می کرد، قدم می زد، رفاقت می کرد. حفاظت برایش رفاقت بود، عشق بود.ما فقط یک محیط بان را از دست ندادیم، یک سرمایه اجتماعی بی بدیل را از دست دادیم، یک معلم را؛ آن هم در زمانی که قوانین ناکارآمد، همه چیز را به نابودی کشانده و ما بیش از همیشه نیازمند تعادل بخشی انسان هایی چون هدایت هستیم.

پس از شهادت دیده بان نه تنها خاییز یک محیط بان ارزشمند و دلسوز را از دست داد که نسترن منصوری نژاد هم برای همیشه در سوگ یار خود نشست. هدایت الله دیده بان و همسرش در کوه عاشق هم شده بودند و پس از چهار سال و با وجود مخالفت خانواده توانسته بودند سرانجام بدون اذن پدر عقد کنند. در کوه هم را دیدیم، عاشق شدیم، برای خواستگاری آمد، خانواده ام مخالفت کردند، می گفتند شغلش پرخطر است. دیده بان اما از این ماجرا بسیار خوشحال بود و به دوستانش هم گفته بود؛ نباید نگران باشید؛ چون با یک خانم کوهنورد که بیشتر از من عاشق طبیعت و حیات وحش است، ازدواج کرده ام. نسترن منصوری نژاد البته از همان ساعتی که شکارچی متخلف، با همسرش تماس گرفته بود، دلشوره داشت. انگار به دلش افتاد بود که اتفاق شومی در انتظار یارش است، اگرچه هدایت الله در پاسخ به نگرانی هایش گفته بود که نگران نباش، مثل همیشه است، می روم و بازمی گردم. هدایت رفت که رفت و وقتی نسترن منصوری نژاد از پشت خط تلفن فهمید که همسرش به شهادت رسیده است، گوشی موبایل را انداخت و به داخل کوچه دوید.او با گذشت حدود دو ماه از ماجرا سرانجام یک روز سر گلایه را با یکی از رسانه ها باز کرد و گفت که محیط زیست برای ما وکیلی نگرفته و نیروی انتظامی ماجرا را به طور جدی پیگیری نمی کند.

از آمار محیط بانانی که پیش از انقلاب توسط شکارچیان کشته شده اند هیچ اطلاعی در دست نیست، اما آن طور که در خبرهای رسمی آمده که از سال 1359 تاکنون حدود 153 محیط بان در راه محیط زیست به شهادت رسیده و دست کم 273 نفر جانباز شده اند. بررسی چنین آماری نشان می دهد که در طول 45 سال به طور سالانه شاهد کشته شدن 3 تا 4 محیط بان بوده ایم. هدایت الله دیده بان آخرین محیط بانی است که به این لیست بلندبالا اضافه شده است آن هم در شرایطی که از ابتدای سال شاهد به شهادت رسیدن محیط بانان دیگری چون یاسر مصدق، محیط بان پارک ملی گلستان هم بودیم. ماجرای محیط بانان اما خیلی دردناک است، حتی اگر قاتلان آنها دستگیر هم شوند خیلی راحت ممکن است از چنگال قانون فرار کنند. تاج محمد باشقره، محیط بان پارک ملی گلستان که 25 تیر ماه سال 1397 در درگیری با گروهی از شکارچیان غیرمجاز در پارک ملی گلستان به شهادت رسید، اما زمانی که مظنون به قتل او دستگیر شد از خانواده اش خواستند تا برای قصاص قاتل، باید مراسم قسامه برگزار کنند.

نوشا میرجعفری، وکیل پرونده شهید این محیط بان گفته بود که با وجود اعتراف یکی از متهمان در یکی از بازجویی ها و البته انکار آن در بازپرسی و حتی این موضوع که رییس دادگاه همین شخص را به عنوان قاتل معرفی کرده بود، اما در رای صادره، قاضی نظر خود را به اجرای قسامه تغییر می دهد. برومند نجفی، محیط بان دیگری بود که در این راه سرگذشت تلخی برایش رقم خورد. این بار او بود که در درگیری با شکارچیان غیرمجاز تیرش به خطا رفت و به جای لاستیک ماشین، شکارچی کشته شد. نجفی 14 مرداد 1399 در پی اعلام گزارش حضور یک گروه شکارچی در منطقه بیستون، با همکاران خود راهی منطقه شد و طی یک درگیری یوسف فلاحی داروندی کشته شد. محیط بان کرمانشاهی پس از فرمان ایست و شلیک تیر هوایی، لاستیک ماشین را هدف قرار داد و چون سطح ماشین پایین بود، بنابراین تیر به جای لاستیک به شیشه عقب خورد و به فرد اصابت کرد. در کمتر از یک سال حکم اعدام محیط بان برومند نجفی تایید شد و اردیبهشت ماه سال 1401 در همان روزهایی که بر اساس ماده 477 قانون آیین دادرسی کیفری، درخواست اعاده دادرسی در پرونده محیط بان کرمانشاهی پذیرفته و حکم اعدام متوقف شد پدر فرد مقتول (یوسف فلاحی) او را در مقابل دادگاه به قتل رساند. ساعت 11:44 روز 22 مرداد پس از برگزاری جلسه اول رسیدگی مجدد به پرونده برومند نجفی، به محض خروج او از مجتمع قضایی کرمانشاه ابتدا یکی از نزدیکان مقتول با تبر به سمت سرباز زندان که محیط بان را همراهی می کرد، حمله ور شد و او را از ناحیه دست مجروح کرد. پدر مقتول هم که از قبل در بیرون از محوطه دادگاه کمین کرده بود، بیرون آمد و هشت گلوله از اسلحه کلاشینکف به سمت محیط بان شلیک کرد که سه گلوله آن به برومند نجفی اصابت کرد و کشته شد. با گذشت شش ماه از این اتفاق دستگاه قضایی نتوانست قاتل محیط بان برومند نجفی را پیدا کند و سرانجام در شرایطی که خانواده این محیط بان به شدت تحت فشار خانواده قاتل قرار گرفته بودند، مجبور شدند که از حق خود بگذرند و رضایت دهند.

سازمان هایی مانند اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) و برنامه محیط زیست سازمان ملل (UNEP) اما بارها بر لزوم تقویت پشتوانه حقوقی برای نیروهای محیط بان تاکید کرده اند. در برخی کشورها مانند هند، کنیا یا ایالات متحده، محیط بانان از جایگاه قانونی معادل ماموران امنیتی برخوردارند و در برابر حملات مسلحانه حمایت کامل قانونی دارند. در کنیا، حمله به یک محیط بان به مثابه حمله به نیروی پلیس تلقی می شود و مجازات سنگینی در پی دارد. این در حالی است که در ایران، محیط بانانی که حتی در دفاع از خود یا منابع طبیعی سلاح به کار ببرند، ممکن است با اتهام های قضایی مواجه شوند و سال ها درگیر فرآیندهای پیچیده حقوقی باقی بمانند.در سطح بین المللی هم وضعیت محیط بانان حساس و خطرناک است و طبق مقاله نشریه parksjournal در فاصله سال های 2021 2006، بیش از 535/1 محیط بان کشته شده اند که عدد حدود 96 نفر در سال را نشان می دهد، این آمار جهانی روشن می کند که محیط بانان به عنوان اولین خط دفاعی حیات وحش در بسیاری کشورها با تهدیدهای جدی از سوی شکارچیان مسلح مواجه هستند. در برخی کشورها، قوانین حمایتی قوی تری وجود دارد، از جمله ایالات متحده که تا سال 2025، 41 مورد مرگ یا قتل محیط بانان در هنگام انجام وظیفه در این کشور اتفاق افتاده است؛ محیط بانان امریکایی مشمول حمایت قانونی معادل ماموران پلیس قرار می گیرند و مجازات قاتلان آنان نیز به شدت اعمال می شود.

محیط بانان در ایران یکی از اصلی ترین حافظان طبیعت و تنوع زیستی اند، اما نه تنها جانشان در میدان حفاظت از منابع طبیعی به خطر می افتد، بلکه در بسیاری موارد نیز پشتوانه قانونی و حمایتی کافی ندارند. آمارهای رسمی درباره شهادت محیط بانان هم ایران را به یکی از کشورهای پرخطر برای این افراد تبدیل کرده است و در این شرایط روند رسیدگی به پرونده های تعرض یا قتل محیط بانان اغلب با تاخیر، ابهام یا حتی تبرئه متهمان همراه بوده است.

در بسیاری از مناطق حفاظت شده ایران محیط بانان علاوه بر تهدیدهای طبیعی در برابر متخلفان مسلح تقریبا بدون سلاح هستند یعنی حتی اگرسلاح داشته باشند اجازه به کار گیری آن را ندارند. اگر استفاده نکنند، کشته یا زخمی می شوند و اگر مجبور به استفاده شوند هم ممکن است به سرنوشت برومند نجفی یا دیگر محیط بانانی که حکم اعدام گرفتند، دچار شوند. آنها به علت ضعف قانون درباره نحوه به کار گیری اسلحه اولویتشان خلع سلاح متخلف است در حالی که شکارچی شلیک می کند و می کشد.

محیط بان ضابط قضایی است، اما آموزش های لازم درباره نحوه به کار گیری سلاح به او داده نمی شود و تجهیزات لازم مانند دوربین روی لباس را هم در اختیار ندارد. زمانی که شکارچی متخلف توسط محیط بان در حال انجام وظیفه در کوهستان یا کویر کشته می شود به دلیل نداشتن شاهد مستقیم به دردسر قضایی دچار می شود در حالی که انتظار می رود قانون در برابر اعمال قانون باید از سمت قانون حمایت شود. قانون فعلی درباره به کارگیری سلاح تنها زمانی به ماموران یگان های حفاظت محیط زیست اجازه استفاده از سلاح را می دهد که به سوی آنها شلیک شود؛ شلیکی که احتمالا اجازه شلیک بعدی را نخواهد داد و به قیمت جان محیط بانان تمام می شود. سال هاست که فعالان محیط زیست نسبت به نبود چنین امکان و حمایت هایی برای محیط بانان سخن گفته اند و انتقاد کرده اند، نتیجه اما برای محیط بانان هیچ است و قانون درباره آن همچنان اصلاح نشده است.