فرارو توماس فریدمن، ستون نویس روزنامه نیویورک تایمز

به نقل از روزنامه نیویورک تایمز، در تاریخ 26 ژوییه، روزنامه اسراییلی هاآرتص این تیتر را منتشر کرد: اسراییل در جنگ، روز 659. منابع پزشکی غزه: دست کم 25 نفر با شلیک گلوله اسراییل کشته شدند، برخی هنگام انتظار برای دریافت کمک. اگر اخبار غزه را به دقت دنبال کرده باشید، می دانید که هاآرتص در هفته های اخیر تقریباً هر روز تیتر مشابهی منتشر کرده است؛ تنها عدد مربوط به شمار فلسطینی هایی که هنگام انتظار برای دریافت کمک غذایی از اسراییل در غزه کشته می شوند، تغییر می کند.

وقتی با انباشت چنین خبرهایی روبه رو شدم، این پرسش به ذهنم رسید: چگونه است که اسراییل توان اجرای عملیات نقطه زن در عمق خاک کشور دیگری را دارد، اما نمی تواند جعبه های کمک غذایی را با امنیت به غزه که تنها 40 مایل با تل آویو فاصله دارد، برساند؟

این موضوع نمی توانست تصادفی باشد؛ بلکه بیش تر به نظر می رسید محصول چیزی عمیق تر و واقعاً شرم آور باشد که در بطن دولت افراطی بنیامین نتانیاهو جریان دارد. چهره های کلیدی ائتلاف حاکم افراطی دولت نتانیاهو همچون ایتامار بن گویر، وزیر امنیت داخلی به صراحت سیاستی را دنبال می کردند که در عمل به گرسنگی کشاندن شمار زیادی از ساکنان غزه منتهی می شد؛ تا جایی که آن ها ناچار به ترک کامل نوار غزه شوند. نتانیاهو به خوبی آگاه بود که ایالات متحده اجازه نخواهد داد او تا این اندازه پیش برود؛ از همین رو، صرفاً حداقل میزان کمک را فراهم کرد تا هم مانع سقوط دولتش شود و هم رضایت افراط گرایان یهودی که به دولت راه یافته بودند را جلب کند.

اما این حداقل ، اندکی بیش از اندازه ناچیز بود و به سرعت تصاویری هولناک از کودکان دچار سوءتغذیه در غزه به سراسر جهان مخابره شد؛ تا جایی که حتی رییس جمهور ترامپ نیز روز دوشنبه اذعان کرد که در غزه گرسنگی واقعی در جریان است: نمی شود این را جعل کرد. باید بچه ها را سیر کنیم. چگونه کار به جایی رسیده است که یک دولت یهودی، دولتی که بخشی از میراث آن به فاجعه هولوکاست گره خورده اکنون سیاست گرسنگی دادن را در جنگی با فلسطین پیش گرفته است؛ جنگی که به طولانی ترین و مرگبارترین نبرد میان اسراییلی ها و فلسطینی ها در تاریخ اسراییل تبدیل شده و هیچ نشانه ای از پایان آن به چشم نمی خورد؟

این نخستین جنگ اسراییل و فلسطین است که در آن، دولت افراطی اسراییل و حماس به طور کامل زمام امور را در دست دارند. احزاب میانه رو مخالف در اسراییل و همچنین تشکیلات خودگردان فلسطین در کرانه باختری، هیچ نفوذی در روند تحولات ندارند. به همین دلیل است که نمی توانم پیش بینی کنم این جنگ چگونه و چه زمانی به پایان خواهد رسید؛ چراکه نتانیاهو همچنان بر تحقق پیروزی کامل بر حماس پافشاری می کند؛ هدفی که هرگز به آن دست نخواهد یافت و رهبران حماس نیز همچنان تلاش می کنند این جنگ را به گونه ای پشت سر بگذارند.

آنچه هنوز بسیاری از مردم به درستی درک نکرده اند، عمق فساد و انحراف دولت کنونی اسراییل است. بسیاری از مقامات آمریکایی، قانون گذاران و حتی خود یهودیان تلاش می کنند خود را قانع کنند که این تنها یک دولت راست گرای دیگر در اسراییل است؛ آن هم اندکی راست تر از دولت های پیشین. اما چنین تصوری به کلی اشتباه است.

دولت کنونی اسراییل به شکلی بی سابقه فاجعه بار است. این دولت قدرت را به دست افرادی چون بزالل اسموتریچ، وزیر دارایی، سپرده است؛ کسی که سال گذشته آشکارا اعلام کرد جلوگیری از ورود کمک های بشردوستانه به نوار غزه، حتی اگر منجر به مرگ دو میلیون غیرنظامی از گرسنگی شود، اقدامی موجه و اخلاقی است، هرچند جامعه بین المللی هرگز اجازه چنین کاری را به او نخواهد داد. اسموتریچ در یکی از کنفرانس هایی که توسط روزنامه راست گرای اسراییل هیوم برگزار شد، گفت: ما کمک ها را وارد می کنیم چون چاره ای نداریم. با توجه به شرایط کنونی جهان، نمی توانیم جنگ را به شکل دلخواه خود پیش ببریم. هیچ کس اجازه نخواهد داد که دو میلیون غیرنظامی از گرسنگی بمیرند؛ حتی اگر این کار موجه و اخلاقی باشد تا گروگان های ما آزاد شوند.

شایسته است این نوع گفتار را با دقت بیشتری مورد بررسی قرار دهیم، چرا که ریشه در تحولی دارد که نتانیاهو در ساختار اسراییل پدید آورده است. او افرادی چون اسموتریچ را نمایندگان یک گرایش تاریک و سرکوب شده در تاریخ یهود به قدرت رسانده است. در سنت یهودیت، همواره نزاعی عمیق میان دو نگرش بنیادین وجود داشته است: نخست، دیدگاهی که معتقد است همه انسان ها به صورت خداوند آفریده شده اند و بنابراین چیزی به نام انسانیت وجود دارد و بخشی از پیمان قوم یهود با خداوند، محافظت از همه بشریت است؛ و دوم، نگرشی که استدلال می کند اساساً چیزی به نام انسانیت وجود ندارد و فقط ما هستیم و دیگران . از منظر این دیدگاه اقلیتی، برای بقا و رشد یهودیان در این منطقه، باید بر نوع دوستی انسانی غلبه کرد و نه آن را راهنمای عمل قرار داد.

این گرایش اقلیتی همواره وجود داشته، اما هرگز تا امروز چنین قدرتی پیدا نکرده بود و هیچ گاه اجازه نیافته بود که زمام ماشین جنگی پیشرفته اسراییل را به دست گیرد. این همان میراث منحصربه فرد نتانیاهو است: او نه تنها بدترینِ بدترین ها را در اسراییل به قدرت رسانده، بلکه همزمان تلاش کرده است زنجیرهای قانون را نیز از پای آن ها باز کند.

نتانیاهو کارزاری بی وقفه را برای تضعیف قدرت نهادهای مستقل و اخلاق مدار اسراییل از جمله رؤسای پیشین شین بت (سرویس امنیت داخلی) و ارتش به راه انداخته است. اکنون که این مطلب را می نویسم، نتانیاهو در تلاش است پس از دو سال کارزار برای کاهش اختیارات نظارتی دیوان عالی اسراییل، دادستان کل مستقل و خوش سابقه کشور را نیز کنار بگذارد؛ آن هم برای انجام کاری که هیچ دولتی در تاریخ اسراییل تاکنون مرتکب نشده: الحاق رسمی کرانه باختری (و شاید غزه) و بیرون راندن گسترده تر فلسطینی ها آن هم بی هیچ قید و بند قانونی.

دونالد ترامپ و استیو ویتکاف هرگز این واقعیت را درنیافته اند. آن ها گمان می کنند همه جهان به اندازه خودشان اهل معامله و بده بستان است؛ فرقی نمی کند ولادیمیر پوتین باشد یا نتانیاهو و در نهایت، همگان در پی صلح هستند. همین نگاه ساده انگارانه باعث شده است که نتانیاهو و پوتین، هر یک به شیوه خود، دونالد ترامپ و استیو ویتکاف را فریب دهند و با آن ها بازی کنند.

نمونه بارز این وضعیت چه بود؟ در ژانویه، اسراییل و حماس بر سر توافق آتش بسی سه مرحله ای با محوریت تبادل گروگان ها و زندانیان به توافق رسیدند. اما ترامپ و استیو ویتکاف به نتانیاهو اجازه دادند که این آتش بس را به طور یک جانبه و پیش از ورود به دو مرحله بعدی مذاکرات، در ماه مارس نقض کند. نتانیاهو مدعی شد که حماس حاضر نیست درخواست اسراییل برای آزادی تعداد بیشتری از گروگان ها را پیش از ادامه مذاکرات بپذیرد؛ در حالی که اساساً چنین تعهدی در مرحله نخست توافقی که با میانجیگری آمریکا حاصل شد، وجود نداشت.

تحلیلی از امیر تی بون در هاآرتص با تیتر چگونه ترامپ به سیاست گرسنگی دادن غزه توسط نتانیاهو کمک کرد و در بازگرداندن گروگان ها ناکام ماند استدلال می کند که هیچ توجیه نظامی ای برای آغاز مجدد جنگ از سوی نتانیاهو وجود نداشت، چراکه حماس از نظر نظامی شکست خورده بود. این تصمیم صرفاً در پاسخ به نیازهای سیاسی نتانیاهو اتخاذ شد. اسموتریچ و سایر افراط گرایان عملاً به او اولتیماتوم دادند: یا جنگ را دوباره آغاز کن یا از قدرت کنار برو. نتانیاهو نیز ترامپ و ویتکاف را فریب داد تا بپذیرند که با تشدید حملات نظامی علیه حماس و افزایش فشار بر غیرنظامیان غزه و محدود کردن جمعیت به گوشه ای کوچک از نوار غزه، می تواند گروگان ها را آزاد سازد.

اما همه این فرضیات نادرست از آب درآمد. حماس شکست نخورد و زمانی که اسراییل ناگزیر شد بار دیگر ارسال غذا را از طریق بنیاد بشردوستانه غزه از سر بگیرد، این روند چنان آشفته و ناکارآمد بود که هر روز شمار زیادی از مردم غزه هنگام هجوم به مراکز توزیع اسراییلی جان خود را از دست می دادند. به گفته تی بون، حماس وقتی دید که استراتژی محاصره و گرسنگی نتانیاهو به یک فاجعه تبلیغاتی برای اسراییل تبدیل شده ، مطالبات خود را در مذاکرات مربوط به گروگان ها افزایش داد. از منظر تی بون، نتیجه نهایی این بود: نتانیاهو ترامپ و ویتکاف را به سوی اتخاذ سیاستی شکست خورده سوق داد؛ سیاستی که نه تنها هیچ گروگان زنده ای را بازنگرداند، بلکه از زمان از سرگیری جنگ در ماه مارس، جان نزدیک به 50 سرباز اسراییلی را گرفت، به مرگ هزاران غیرنظامی فلسطینی انجامید و فاجعه ای تمام عیار از نظر انسانی رقم زد. پیامدهای این شکست، سال ها گریبان گیر اسراییل خواهد بود.