غلامعلی رجایی، فعال سیاسی اصلاح طلب، با اشاره به موضوع بازگشت مهاجران ایرانیان خارج از کشور که تصور پزشکیان چندی پیش مطرح شد در گفت وگویی گفت: باید دولت تضمین هایی بدهد و حاکمیت و نهادهای امنیتی که اسماً با دولت و رسماً با حاکمیت هستند، با چانه زنی هماهنگ شوند. رییس جمهور باید خودش اصطلاحاً گردن گرو بگذارد و به این مسئله متعهد باشد، وگرنه فکر می کنم این دعوت پاسخی نخواهد داشت.

به گزارش خبرآنلاین، مشروح این گفت و گو را در ادامه بخوانید:

ارزیابی و تحلیل شما درباره اظهارات آقای پزشکیان درباره بازگشت ایرانیان خارج از کشور چیست؟ ما در دولت های گذشته هم شاهد چنین شعارها و گفتارهایی بودیم. به نظر شما این بار چه تفاوتی با دوره های گذشته دارد؟

دعوتی است که فکر می کنم دوره های قبل هم تکرار شده است. در مجموع پیشنهاد خوبی است. به نظرم آقای پزشکیان از معدود مواردی است که بر مدار اصلاح طلبی حرکت می کند و رأفت و رحمتی را به ایرانیان خارج از کشور نشان داده تا بازگردند. پس از همبستگی ای که بین خارج و داخل کشور شکل گرفت، جای چنین دعوتی خالی بود که الحمدلله انجام شد. امیدواریم ایرانیان خارج کشور این دعوت را جدی بگیرند، اما مهم تر از دعوت، تضمین های آن است.

رییس جمهور فردی نیست که فقط شعار دهد و معلوم نباشد در ادامه چه اتفاقی خواهد افتاد. طبیعتاً برخی آمدند و برایشان مشکلاتی ایجاد شد، برخی ممنوع الخروج شدند. تکرار چنین مواردی برای ایرانیان خارج کشور قاعده شده و به آسانی چنین دعوت هایی را نمی پذیرند. باید دولت تضمین هایی بدهد و حاکمیت و نهادهای امنیتی که اسماً با دولت و رسماً با حاکمیت هستند، با چانه زنی هماهنگ شوند. رییس جمهور باید خودش اصطلاحاً گردن گرو بگذارد و به این مسئله متعهد باشد، وگرنه فکر می کنم این دعوت پاسخی نخواهد داشت.

طبیعی است که ایرانیان خارج کشور به این دعوت که تکرار رفتار رییس جمهورهای قبلی است، بی اعتماد باشند. مهم تضمین هاست؛ نه سخنگوی دولت یا وزیر، بلکه خود رییس جمهور باید بگوید چه تضمین هایی ایجاد شده است. تضمین هایی که نه فقط در کلام باشد. ایشان درباره فیلترشکن ها، واتس اپ و... هم قول هایی داده اند و افرادی که این وضع را می بینند می گویند از کجا معلوم مثل رفع فیلتر که قول داده شد، عملی نشود؟ آنها تصور می کنند اگر بیایند ممنوع الخروج یا بازداشت خواهند شد.

به نظرم این بازگشت فراتر از دعوت دولت است. دولت مقدمه اش را انجام می دهد؛ نتیجه گیری باید اعلام شود، نه این که گفته شود هر کسی خارج است مجرم است. کسانی که مشکلی ندارند، کشورشان است و می توانند بازگردند، اما آن هایی که مشکل دارند مهم ترند. قاعدتاً باید آن ها به بازگشت دعوت شوند و مورد عفو قرار گیرند. فکر نمی کنم رییس جمهور در این مدت توانسته باشد عفو را از رهبری گرفته باشد، وگرنه برای بقیه مانعی وجود ندارد. کسی که رفته و منعی ندارد، می تواند با تشخیص خودش بازگردد. مهم تضمین برای کسانی است که احتمالاً مشکلی دارند و رییس جمهور باید برایشان چانه زنی کرده باشد. من نمی دانم این چانه زنی انجام شده یا خیر.

ایشان گفتند که حتی آمادگی دارند با اپوزیسیون هم گفت وگو کنند. آیا این به معنی آشتی با مخالفان و منتقدان است؟

بله، به این معناست. اما سوال این است که مگر در داخل با منتقدین آشتی شده است؟ بسیاری از منتقدین در زندان اند، مثلاً آقای تاج زاده پنج سال حکم مجدد گرفت. رییس جمهور مسئول اجرای قانون اساسی است. اگر مشکلات با منتقدین در داخل حل شود، حصر آقای موسوی مثل آقای کروبی برداشته شود و علائمی نشان داده شود و زندانیان سیاسی مانند برخی که نمی خواهم نام ببرم واقعاً آزاد شوند؛ حتی اگر نخواهند، آن ها را مانند فائزه هاشمی از زندان بیرون بیندازند و بگویند دیگر نمی توانید اینجا بمانید و دستانشان را بگیرند و بیرون بیندازند.

این پیام برای خارج کشور است که می گویند انگار تمهیداتی در حال انجام است. برخی زندانیان سیاسی که نمی توانم نام ببرم، ظاهراً می توانند آزاد شوند و حتی بر اساس موارد قانونی مرخصی هایی داشته باشند یا اگر بیمار هستند، بیماری بهانه شود. زندانی کردن منتقدین سودی برای نظام ندارد و انعکاس آن هم در خارج کشور بد است و خواهند گفت که اگر می خواهید با ما گفت وگو کنید، چرا هنوز در داخل با کسی گفت وگو نمی کنید و هنوز برخی را احضار می کنید و لپ تاپ هایشان را می گیرید. من خبر دارم و از فردی شنیدم که خط موبایلش را عوض کرده بود و گفت که من و لپ تاپم را بردند. این موارد منعکس می شود و خارج نشینان دعوت ها را صادق نمی دانند.

در ایام انتخابات هم آقای پزشکیان از وفاق با مردم زیاد سخن گفتند، اما بعد از پیروزی دیدیم که ایشان به سمت وفاق با جریان های سیاسی رفتند. به نظر شما حالا برای وفاق و گفت وگو با مخالفان دیر نشده است؟

خیر، هیچ وقت برای گفت وگو با مخالفان دیر نیست، ولی به نظرم بهتر بود بیشتر از آن که بخواهد اصول گراها و پایداری ها را نگه دارد، اصلاح طلب ها را حفظ می کرد. در حدی که مطلع هستم، اصلاح طلبان از ایشان رنجیده اند. ایشان استاندارها و فرماندارهایی منصوب کرده که شش دنگ برای جلیلی و روی کار نیامدن جبهه اصلاحات کار کرده اند و حالا مانده اند و باعث ناامیدی، یأس و سرخوردگی طرفداران پزشکیان و ستادهای ایشان شده اند. با این اوصاف، هیچ وقت برای گفت وگو دیر نیست.

بعد از برقراری آتش بس میان ایران و اسراییل، تحلیل گران زیادی گفتند که باید به سمت اصلاحات برویم، اما از آقای پزشکیان و دولت شنیده می شود که این اصلاحات زمان بر است. آیا جامعه باز هم می پذیرد که با صبر به سمت اصلاحات حرکت کند یا نیازمند سرعت بیشتری هستیم؟

به نظرم مقطعی نیست که بتوان برای اصلاحات زمان داد. اصلاحاتی که آقای پزشکیان می گوید را در محدوده دولت نمی بینم. دولت اختیارات محدودی دارد. همه دولت ها همین طور بودند؛ چه دولت های اصلاح طلب و چه اصول گرا و ما نمود آن را در مصاحبه های روحانی و دیگران هم دیدیم. اخیراً مصاحبه ای از احمدی نژاد دیدم که گفته: من حتی اجازه نداشتم ساعت کار بانک ها را تغییر دهم. پس چه اصلاحات و تغییراتی در اختیار دولت است؟

دولت کاره ای نیست. شورای فضای مجازی در اختیار رییس جمهور است، اکثر کسانی که آنجا هستند یا از ایشان حکم گرفته اند یا تحت امر ایشان هستند، اما ایشان نتوانسته رای بگیرد و فیلترینگ را بردارد. تنها کاری که توانست انجام دهد، توقف لایحه حجاب بود. این موارد پیام های خوبی ندارد. اصلاحات زمان بر است، اما درست بعد از جنگ 12 روزه، نظام باید چند کار ضربتی انجام می داد، اما هیچ کدام را انجام نداد. حتی متأسفانه علائم خوبی هم دیده نشده است، مثل تمدید حکم آقای تاج زاده که خیلی سرخوردگی ایجاد کرد. انتظار می رفت آشتی هایی میان منتقدین و معترضین با نظام ایجاد شود، اما این حکم و برخوردهای افراطی قضایی به جای امید و نشاط، سرخوردگی به همراه داشت.

اخیراً آقای ولایتی گفتند که باید به سمت تغییر برویم. آیا حاکمیت به این نتیجه رسیده که باید اصلاحاتی شکل بگیرد؟

امیدوارم این گفته ها از امثال آقای ولایتی که به رهبری نزدیک اند تأثیری داشته باشد. ما تاکنون از ایشان چنین دیدگاه هایی نشنیده ایم و باید به فال نیک بگیریم. فکر می کنم در آینده ای نزدیک، همان طور که آقای پزشکیان در دانشگاه گفت که حصر آن فرد هم برداشته می شود و منظورش حصر آقای موسوی بود که بیش از 6 ماه از آن گذشته است، اما اگر این موارد را پلکانی شروع کنند، این بحث ها بستر بهتری برای اجرایی شدن خواهند داشت. وقتی امثال آقای ولایتی چنین حرف هایی می زنند باید به فال نیک گرفت. باید زمینه تحقق آن فراهم شود.