عباس عبدی در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: پس از ارایه لایحه مقابله با انتشار محتوای خلاف واقع در فضای مجازی ازسوی دولت به مجلس مطالب فراوانی در نقد آن نوشته شد. من هم یادداشتی نوشتم و گفت وگویی هم داشتم. واقعیت این است که هیچ نگرانی از بابت تصویب آن نداشتم.

چون همه آن کارهایی که بخواهند با آن قانون انجام دهند هم اکنون انجام می دهند و هیچ نتیجه ای هم نگرفته اند که دست به دامن تصویب قانون جدیدی می شوند. علت هم این است که راه مقابله با خلاف گویی قانون مجازات نیست. نه اینکه نباید خلاف گو را مجازات کرد، باید مجازات کرد ولی کیفر بخش کوچکی از فرآیند مقابله است. مثل پختن غذا که بدون نمک بسیار بدمزه خواهد شد ولی نمک جزو کوچکی از ضروریات خوشمزه و مطبوع شدن غذا است. نمک به تنهایی قابلیت غذا شدن ندارد. در اینجا چند پیش شرط و زمینه مقابله با خلاف گویی را مختصر می نویسم.

1- اولین شرط این است که اشد مجازات خلاف گویی و دروغگویی را برای مقامات و نهادهای رسمی باید تعیین کرد. همان گونه که گفته اند الناس علی دین ملوکهم. رسانه و مردم دروغگو و خلاف گو به آیین ملوک خود عمل می کنند. بیایید یک لحظه تصور کنیم، در جامعه ای هستیم که مدیران و مسوولان آن دروغ و خلاف نمی گویند و اگر بگویند بازخواست و مجازات سختی خواهند شد. خب همه مردم به آنان اعتماد خواهند داشت و اگر امثال من و شما هم خلاف بگوییم آنان فورا تصحیح می کنند و مردم حرف آنان را می پذیرند و افراد خلاف گو سنگ روی یخ می شوند.

2- سیاست رسانه رسمی جامعه باید حقیقت محور باشد. یعنی رسانه رسمی نیز دروغ و خلاف نگوید و مورد اعتماد مردم باشد. روشن است که مردم مرجعیت آن رسانه را می پذیرند و اساسا رسانه های دروغگو به مرجعیت نمی رسند. اخبار راست آن ها را هم مردم باور نمی کنند. به سرنوشت چوپان دروغگو دچار می شوند.

3- راه های دسترسی به حقیقت هموار و باز باشد. در این صورت هر کس که ادعایی کند ما می توانیم آن را راستی آزمایی کنیم و حقیقت و دروغ آن را کشف کنیم.

البته این کار را همه مردم انجام نمی دهند، بلکه انجام این کار وظیفه حرفه ای ده ها و صدها رسانه و روزنامه نگار است. برای این منظور باید دسترسی به اطلاعات فراهم و شفافیت و پاسخگویی نیز حاکم باشد. اگر چنین بود دروغگویی به حداقل می رسد و فورا تصحیح هم می شود.

4- حرفه روزنامه نگاری و رسانه به رسمیت شناخته شود. همان گونه که کسی غیر از پزشک حق طبابت ندارد و درمان نیز پروتکل های دقیقی دارد؛ تولید خبر نیز باید مطابق ضوابط حرفه ای باشد و هر کس نتواند وارد این حوزه شود. حداقل در رسانه های رسمی نشود.

5- من هر خبری را که می بینم ابتدا منبع آن را نگاه می کنم این مهم ترین مساله است. رسانه و منابع خبری معتبر برای حفظ اعتبار خود سعی می کنند خلاف واقع نگویند، چون از دست دادن اعتبار بدترین مجازات یک روزنامه نگار و رسانه معتبر است. فرد یا رسانه دروغگو فاسق است و اخبارش اعتبار ندارد.

6- وجود دادرسی عادلانه و منصفانه و دستگاه قضایی مستقل رکن اساسی کشف حقیقت است. دادرسی عادلانه به معنای دقیق کلمه فصل الخطاب است. هر گونه سوگیری دادرسی مخل حقیقت جویی و مروج دروغ و خلاف گویی است.

7- در یک جامعه سالم رسانه ای، هر خبری که رسانه های رسمی منتشر می کنند به صورت پیش فرض درست است مگر اینکه خلافش ثابت شود و هر خبری که در فضای مجازی است به صورت پیش فرض نادرست است مگر اینکه درستی آن اثبات شود. اگر غیر از این بود آن جامعه ناسالم است با مجازات مساله ای حل نمی شود.

واقعیت این است که همه ما از شنیدن و مواجهه با اخبار دروغ و خلاف واقع در رنج هستیم. چنین اخباری موجب بیماری های گوناگون فردی و اجتماعی می شود، ولی باعث تاسف است که بگویم که این رنج و عذاب از دروغ های رسمی به مراتب بیش از دروغ های افراد و رسانه های غیررسمی است. این رنج ازعدم دسترسی به اطلاعات ما برای راستی آزمایی حقیقت از دروغ است. این رنج از دخالت های غیرحرفه ای در فعالیت رسانه ای است. این رنج از فقدان استقلال رسانه ای است. این رنج از سیاست رایج روایت محوری است. رنج ما ازعدم شفافیت و نبودن پاسخگویی رسمی است. رنج از دروغ های فضای مجازی آخرین و کم اهمیت ترین آن هاست، چون خودش علت نیست، بلکه معلول این زمینه ها است.