فرارو- نقاشی، با وجود گذر قرن ها و ظهور رسانه های مدرن، همچنان یکی از نافذترین اشکال بیان هنری باقی مانده است؛ آثاری که نه تنها چشم نوازند، بلکه درک ما را از زیبایی، تاریخ و انسانیت تعمیق می بخشند.

به نقل از تایم اوت، نقاشی، هنری باستانی است که حتی پس از ظهور عکاسی، فیلم و فناوری دیجیتال، همچنان یکی از انواع ماندگار بیان هنری به شمار می آید. در طول ده ها هزاره، بی شمار آثار نقاشی خلق شده اند، اما درصد نسبتاً کمی از آن ها آن چنان برجسته شده اند که بتوان آن ها را آثار کلاسیک بی زمان دانست؛ آثاری که نه فقط برای هنرمندان، بلکه برای عموم مردم نیز شناخته شده اند.

این واقعیت پرسشی بنیادین را پیش می کشد: کدام ترکیب از استعداد، نبوغ و شرایط خاص می تواند منجر به خلق یک شاهکار شود؟ شاید ساده ترین پاسخ این باشد که وقتی یک شاهکار را می بینی، می دانی شاهکار است؛ فارغ از اینکه در کدام نقطه از جهان به نمایش گذاشته شده. در ادامه فهرست ما از بهترین نقاشی های تاریخ را می بینید.

این پرتره افسونگر که لئوناردو بین سال های 1503 تا 1517 نقاشی کرد، از همان ابتدا دو سؤال بنیادی بر سر زبان ها انداخت: سوژه کیست و چرا لبخند می زند؟ درباره سوژه، نظریه های متعددی مطرح بوده: همسر فرانچسکو دی بارولومئو دل جیوکوندو، تاجر فرانسوی (که به همین دلیل اثر گاهی لا جیوکوندا هم نامیده شده)، مادر لئوناردو، کاترینا، که شاید بر اساس خاطرات کودکی هنرمند تجسم یافته، یا حتی خود نقاش در لباس زنانه. اما لبخند مرموز اوست که قرن هاست باعث تأمل و شگفتی شده، لبخندی آرام و در عین حال پرابهام که با چشم انداز آرمانی پشت سرش، ترکیب شده است؛ مناظری که از طریق پرسپکتیو هوایی در عمق محو می شوند.

مکان نمایش: موزه لوور در پاریس، فرانسه.

ارزش اثر؟ طبق انساندکس (Encyclopedia Britannica)، این اثر قابل قیمت گذاری نیست و غیرقابل قیمت در نظر گرفته می شود.

نقاشی سال 1665 فرمیر درباره دختری جوان، چنان واقعی و مدرن به نظر می رسد که گویی عکس است، نه نقاشی. همین امر موجب بحث درباره استفاده احتمالی او از دستگاه پیش عکاسی موسوم به camera obscura شده است. هر چند سوژه کاملاً مشخص نیست، برخی احتمال داده اند که شاید خدمتکار ومیر بوده باشد.

او تصویر دختری را که شانه اش را به سمت بیننده برمی گرداند و چشم در چشمان او دوخته، به نمایش گذاشته؛ گویی می خواهد پیوندی صمیمانه با مخاطب فراتر از قرن ها برقرار کند. از نظر تکنیکی این آثار پرتره نیست بلکه نمونه ای از ژانر هلندی ترونی (tronie) است؛ تصویری از حالات چهره، به عنوان نوعی طبیعت بی جان انسانی، نه لزوماً برای شناسایی فرد.

مکان نمایش: مجموعه موریتس هاوس در لاهه، هلند.

ارزش اثر؟ طبق گفته موریس هاوس، این اثر نیز غیرقابل قیمت گذاری است.

محبوب ترین اثر وینسنت ون گوگ، شب پرستاره، در سال 1889 در آسایشگاهی در سن-رمی خلق شد، جایی که او خود را بستری کرده بود. این اثر ظاهراً بازتاب دهنده حالت روانی متلاطم او در آن دوره است؛ آسمان شب با خطوط پیچ در پیچ و گوی های جنباننده ای پوشیده شده که حاصل ضربه های قلمویی پرتلاطم است، ترکیبی از شیاطین درونی او و شگفتی اش از طبیعت.

مکان نمایش: موزه هنر مدرن نیویورک (MoMA).

ارزش: طبق گزارش سایت هنری آرتسی این اثر در سال 2022 به مبلغ 117 میلیون دلار به فروش رفت.

اثر پرزرق وبرق و طلایی کلیمت، ترکیبی ذهنی از سمبولیسم و سبک جوان وینی است. کلیمت فردیت و صمیمیت را با فرم های اسطوره ای ترکیب کرده، اما آن را با سطحی از تزیینات مدرن گرافیکی معاصر به تجسم رسانده است. این اثر در دوران طلایی هنرمند (بین 1899 تا 1910)، زمانی که اغلب از ورق طلا استفاده می کرد، خلق شده است. تکنیکی که تحت تأثیر دیدار او در سال 1903 از کلیسای سان ویتال در راونا و موزاییک های بیزانسی آن شکل گرفت.

مکان نمایش: کاخ بلودیره در وین، اتریش.

ارزش: طبق گزارش سایت آرتسی این اثر در سال 2023 در مزایده به مبلغ 85.3 میلیون پوند فروش رفت.

تولد ونوس اولین نقاشی تمام قد غیرمذهبی از دوران باستان محسوب می شود و بوتیچلی آن را برای لورنزو دو مدیچی خلق کرد. گفته می شود الهه عشق و زیبایی بر اساس سیمونتا کاتانئو وسپوچی طراحی شده است. ونوس بر روی صدف بزرگی به ساحل می رسد، همراه با خدایان باد یعنی زفیروس و آئورا و در ساحل، شخصیتی نمادین به نمایندگی از بهار با شنل بر دوشش ایستاده.

این موضوع، باعث خشم ساوونارولا، راهب دینیِ چیره دست فلورانس، شد. در جریان خشم این راهب، اشیای غیرمذبوح مانند آرایش ها و آثار هنری در آتش سوخته شدند؛ تولد ونوس نیز قرار بود سوزانده شود، اما به نحوی نجات یافت. بوتیچلی از این ماجرا چنان متأثر شد که مدتی نقاشی را کنار گذاشت.

مکان نمایش: گالری اوفیتزی در فلورانس، ایتالیا.

ارزش: در سال 2021 این اثر به مبلغ 92 میلیون دلار در حراج به فروش رسید و یکی از گران قیمت ترین آثار نقاشی رنسانس ایتالیا به شمار می آید.

اثر مشهور به مادر ویزلر، رسماً Arrangement in Grey and Black No. 1 نام دارد و بیانگر آرمان هنرمند برای خلق هنر در ذات خود است. جیمز آبت مک نیل ویزلر این اثر را در استودیو خود در لندن در سال 1871 خلق کرد. در این تابلو، صورت مادر هنرمند، آنا، در میان چیدمانی از خطوط قائم و گوشه های راست زاویه قرار گرفته است؛ و حالت جدی او هماهنگ با ساختارهای هندسی و رسمی ترکیب است. جالب اینکه باوجود نیت های فرمالیستی ویزلر، این تابلو بعدها به نمادی از تصویر مادرانه تبدیل شد.

مکان نمایش: موزه اورسی (Musée d’Orsay) در پاریس.

ارزش: این اثر در سال 2000 در مزایده کریستی به مبلغ 2.6 میلیون دلار فروخته شد.

یکی از مهم ترین آثار دوره نوزایی شمال اروپا، این ترکیب رنگی دو نفره، از اولین نقاشی هایی است که با رنگ روغن اجرا شده اند. این پرتره تمام قد زن و مرد گفته می شود که نقش زوجی ایتالیایی یا شاید در واقع عروس و دامادی باشند. در سال 1934، ارین پانوفکسی، تاریخ دان هنر برجسته، پیشنهاد داد احتمالاً هدف اثر نشان دادن قراردادی رسمی ازدواج بوده است.

چیزی که با اطمینان می توان گفت، این است که یکی از نخستین نماهای داخلی است که با استفاده از پرسپکتیو متعامد (orthogonal) فضایی واحد و واقعی را ایجاد می کند، فضایی که انگار بیننده می تواند وارد آن شود.

مکان نمایش: گالری ملی لندن.

ارزش: این اثر از نظر تاریخی غیرقیمت گذاری تلقی می شود.

این تریپتیک (اثر سه بخشی) خیال پردازانه، به نوعی پیشگام سوررئالیسم به شمار می آید. اما در اصل بازتاب دیدگاهی است از یک هنرمند اواخر دوران میانه که وجود خدا و شیطان، بهشت و جهنم را حقیقی می دانسته است. در بخش چپ، عیسی حوا را به آدم معرفی می کند؛ در بخش راست، صحنه هایی از عذاب در جهنم به تصویر کشیده شده اند؛ اما بخش وسط، با وجود نامش، دقیقاً بهشت نیست، بلکه ترکیبی رمزآلود از نشانه هاست. این خلاقیت نمادین چنان مبهم است که تحلیل آن دشوار است، شاید همین رازآلودگی دلیل جذابیت جهانی آن باشد.

مکان نمایش: موزه دل پرادو در مادرید، اسپانیا.

شاهکار سورا که پاریس را تداعی می کند، در واقع صحنه ای از مردم طبقه کارگر حومه شهر را به تصویر می کشد. سورا روش ثبت لحظه ایِ هم نسلان خود را کنار گذاشت و به جای آن به دنبال احساسی از ثبات فارغ از بود، همان گونه که در مجسمه های یونانی دیده می شود. نتیجه، تصویری ترکیبی از افراد آرامِ ثابت است که هماهنگ با هدف او برای خلق مناظری کلاسیک در قالب مدرن است.

مکان نمایش: مؤسسه هنر شیکاگو.

ارزش: برخی ارزش این اثر را حدود 650 میلیون دلار تخمین می زنند.

این تابلو نقطه عطفی در هنر قرن بیستم است و عصر مدرن را آغاز کرده است؛ چرا که به طور قاطع خود را از سنت نمایشی غربی جدا کرده است. پیکاسو در این اثر اشاره هایی نیز به نقاب های آفریقایی که در موزه مردم شناسی پاریس دیده بود (کاخ تروکادرو) دارد.

مکان نمایش: موزه هنر مدرن نیویورک (MoMA).

ارزش: این اثر حدود 1.2 میلیارد دلار ارزش دارد.