چرا افت تقاضای دلالانه در بازار خودرو یک سیگنال مثبت است؟

در حالی که ثبت نام برای خرید خودرو از کارخانه تا سال گذشته یکی از پرحرارت ترین مسیرهای سرمایه گذاری کوتاه مدت محسوب می شد، تازه ترین آمارها نشان می دهد این وضعیت در حال تغییر است.

طبق اعلام منابع رسمی، در طرح فروش اخیر ایران خودرو، تعداد کل ثبت نام کنندگان به 520 هزار نفر کاهش یافته که از این میان، فقط 95 هزار نفر متقاضی شرکت در طرح عادی بوده اند—رقمی که نسبت به دوره های پیش، کاهش بیش از 50 درصدی در مشارکت متقاضیان را نشان می دهد.

یکی از اصلی ترین دلایل این کاهش، نزدیک شدن قیمت کارخانه به بازار آزاد عنوان می شود.

برای نخستین بار طی سال های گذشته، اختلاف بین دو قیمت به سطحی رسیده که خرید خودرو از کارخانه، دیگر فرصت آربیتراژ قابل اتکایی برای سوداگران ایجاد نمی کند.

نتیجه این کاهش فاصله قیمتی، کاهش انگیزه تقاضای سفته بازانه و باز شدن فضای خرید برای متقاضیان واقعی بوده است.

به بیان دیگر، اگرچه تعداد کل متقاضیان کاهش یافته، اما کیفیت تقاضا به نفع مصرف کننده واقعی تغییر کرده است.

این تغییر، اگرچه ممکن است در کوتاه مدت منجر به افت نسبی درآمد فروش شود، اما در بلندمدت مسیر بازگشت خودرو به جایگاه واقعی اش را هموار خواهد کرد.

تا پیش از این، خودرو به جای یک دارایی مصرفی خانوار، به یک ابزار حفظ سرمایه و کسب سود فوری تبدیل شده بود؛ رفتاری که هم تعادل بازار را بر هم زد و هم سیاست گذار را با دوگانگی حمایت از تولیدکننده و خریدار مواجه کرد.

مدیریت جدید ایران خودرو در ماه های گذشته، با اتخاذ تصمیم های جدید در حوزه قیمت گذاری، تلاش کرده میانگین بهای عرضه خودرو از کارخانه را به بازار نزدیک کند.

این اقدام که در نگاه اول ممکن است مورد انتقاد قرار گیرد، در واقع یکی از مهم ترین عوامل کاهش فضای دلالی و ایجاد تعادل میان عرضه و تقاضاست. از سوی دیگر امکان خروج از ساخت زیان مداوم و تمرکز بیشتر بر ارتقای کیفیت محصولات را هم برای تولیدکننده فراهم می کند که باز در نهایت به نفع مصرف کننده خواهد بود.

همچنین عرضه محصولات از مسیر بورس کالا در صورت تایید نیز به عنوان مکمل این سیاست، می تواند مسیر شفاف تری را برای عرضه خودروها ایجاد کرده و بازیگران دلال محور را از سازوکار اصلی خرید دور کند.

بازار خودرو امروز، گرچه هنوز از مشکلات مزمن تولید، تنوع و رقابت فاصله دارد، اما در حال تجربه یک تغییر رفتاری کلان در سطح تقاضاست.

کاهش سود دلالی، افزایش دسترسی مصرف کننده و شفاف تر شدن سازوکار عرضه، مولفه هایی هستند که با ادامه این مسیر، می توانند به بازسازی اعتماد عمومی در بازار خودرو منجر شوند.

این مسیر، گرچه نیازمند حمایت سیاست گذار و شفافیت بیشتر در بازار است، اما به وضوح از نگاه مصرف کننده واقعی، نوید بخش تر از همیشه است.