دانستن واقعیت درباره سیارک های تهدیدکننده ای که ممکن است روزی کره زمین را نابود کنند، آن قدرها ترسناک نیست.

به گزارش خبرآنلاین، گرچه صفحات زیادی در فضای مجازی با اتکا به چنین اتفاقات غیرمحتملی، ترس و وحشت ایجاد می کنند؛ اما دراین بین خبرهای دلگرم کننده ای هم به گوش می رسد.

تا به امروز بیش از 90 درصد سیارک های غول پیکر با قطر بیش از 800 متر که گاهی از نزدیکی زمین عبور می کنند، توسط منجمان شناسایی شده اند و برای صد سال آینده هیچ خطر شناخته شده ای از سوی این اجرام آسمانی وجود ندارد و احتمال برخورد آن ها با زمین در هزار سال آینده هم خیلی اندک برآورد شده است.

دانشمندان سالانه و با استفاده از تلسکوپ های ویژه حدود 500 سنگ فضایی بزرگ با قطر بیش از 140 متر را در همسایگی منظومه شمسی شناسایی می کنند که تا این لحظه، هیچ کدام تهدیدی جدی برای کره زمین به شمار نمی روند.

از سوی دیگر ناسا هم اولین مأموریت موفق تغییر مسیر سیارک را با موفقیت اجرا کرده و باید بدانیم که این مهارتی است که در صورت نیاز به دفع یک جرم آسمانی سرگردان به سوی زمین، حیاتی خواهد بود.

بااین وجود آثاری از گذشته پرهیاهوی کیهانی روی پوسته زمین ثبت شده و زمین شناسان تا امروز حدود 190 دهانه برخوردی باستانی را در سطح زمین تأیید کرده اند و طبیعتاً خیلی از برخوردهای اولیه هم به دلیل فرسایش سطح زمین دیگر قابل رؤیت نیستند.

این دهانه های برخوردی داستان دورانی متفاوت از گذشته زمین را روایت می کنند؛ زمانی که سقوط سنگ های آتشین از آسمان پدیده ای عادی بود. طبق گفته سالی دادسون رابینسون، دانشمند علوم سیاره ای دانشگاه دلاویر، منظومه شمسی در گذشته بسیار پرآشوب تر از امروز بوده است.

در دوران ابتدایی پیدایش منظومه شمسی، ذرات ریز سنگ و یخ به یکدیگر می چسبیدند و اجرامی بزرگی به نام خرده سیاره ها (planetesimals) را شکل می دادند. این اجرام گاهی با هم برخورد می کردند و سیاره های آشنای امروزی در پی همین برخوردها پدید آمده اند.

اما خیلی از خرده سیاره ها هم هرگز به سیاره تبدیل نشدند؛ برخی به دور خورشید می چرخیدند و گاهی با اجرام دیگر برخورد می کردند که این شواهد را می توان در سطح پر از دهانه ماه، مریخ و دیگر اجرام آسمانی مشاهده کرد.

دادسون رابینسون ادامه داد: شواهد دهانه ها نشان می دهند که در حدود یک میلیارد سال ابتدایی تاریخ منظومه شمسی، سیارک ها با نرخ ویرانگری به اجرام سیاره ای برخورد می کردند. بازمانده های آن خرده سیاره ها در منظومه شمسی آرام امروزی، همان سیارک های سنگی و دنباله دارهای یخی هستند

حدود 2 میلیارد سال قبل و مدت ها پیش از ظهور دایناسورها، سیارکی با قطر حداقل 10 کیلومتر به زمین برخورد کرد و دهانه عظیم Vredefort را در آفریقای جنوبی امروزی ایجاد نمود.

این بزرگ ترین دهانه برخوردی زمین است که طبق تخمین دانشمندان قطر آن در زمان برخورد اولیه بین 180 تا 300 کیلومتر بوده است؛ اما امروزه بخش جنوبی این دهانه، با لایه های سنگی جوان تر پوشیده شده و دیگر قابل مشاهده نیست.

دهانه فرِدفورت از بالا

حدود 1.8 میلیارد سال پیش، توده بزرگی از یخ و سنگ به منطقه ای در کانادای امروزی برخورد کرد. اگرچه امروزه بیشتر این حوضه فرسایش یافته، ولی با تصاویر هوایی و راداری هنوز می توان بقایای دهانه آن را تشخیص داد. قطر اصلی این دهانه احتمالاً در حدود 200 کیلومتر بوده است.

جالب اینجاست که امروزه در این منطقه معادن نیکل و مس مشغول به فعالیت هستند و طبق گفته دانشمندان، این برخورد سهمگین، باعث شکاف پوسته زمین و درنتیجه نزدیک شدن موادی از گوشته به سطح زمین شده و ذخایر معدنی غنی ای ایجاد کرده است.

حوضه سودبری در کانادا

سایمون جوویت، ژئوشیمی دان دانشگاه نوادا دراین باره گفت: گرچه بعضی از این برخوردها مزایایی هم داشته اند؛ اما باز هم ما نمی خواهیم چیزی به بزرگی سودبری به زمین برخورد کند؛ حتی اگر چنین مزایایی را به همراه داشته باشد. یادمان نرود که 65 میلیون سال پیش، سیارکی به همین اندازه، نسل دایناسورها را منقرض کرد.

برخوردی که 65 میلیون سال پیش در شبه جزیره یوکاتان مکزیک رخ داد، عامل انقراض بیشتر دایناسورها بود. امروزه این دهانه در نقشه های گرانشی (نقشه هایی که ناهنجاری در میدان گرانشی زمین را نمایش می دهند) دیده می شود و حدود نیمی از ساختار اولیه دهانه قابل شناسایی است.

در آن زمان سیارکی با قطر تقریبی 10 کیلومتر در آب های کم عمق فرود آمد و حجم عظیمی از خاک و سنگ خردشده را وارد جو کرده و آب وهوا را به شدت خنک نمود. طبق اعلام ناسا، انرژی حاصل از این برخورد، معادل 10 هزار برابر کل زرادخانه های هسته ای جهان بود و مقدار عظیمی از ذرات و گازها را به جو پرتاب کرد. درنهایت، این برخورد منجر به انقراض حدود 70 درصد از گونه های زمین شد؛ اگرچه برخی دایناسورها زنده ماندند.

محل برخورد سیارک قاتل دایناسورها

دهانه شهاب سنگی آریزونا نسبتاً جوان است و به ما یادآوری می کند که باید همواره مراقب سنگ های فضایی باشیم.

حدود 50 هزار سال پیش، سیارکی فلزی به قطر حدود 30 تا 50 متر به منطقه ای در آریزونای امروزی برخورد کرد. گرچه این جرم خیلی کوچک تر از برخوردهای دیگر بود، اما توانست انفجار مخربی را در مقیاس محلی ایجاد کند.

دیوید کرینگ، کارشناس برخورد در مؤسسه سیاره ای ناسا دراین باره گفت: برخوردی مشابه با برخورد آریزونا در شرایط امروزی می تواند شهری به بزرگی کانزاس سیتی را نابود کند.

دهانه شهاب سنگ آریزونا

دو سیارک بزرگ تقریباً به طور هم زمان، در فاصله مکانی نزدیکی یکدیگر به استان کبک کانادا برخورد کردند. گرچه برخی محققان معتقدند این برخوردها با میلیون ها سال فاصله رخ داده اند.

امروزه این نواحی به دریاچه هایی تبدیل شده اند که در دریاچه غربی، حلقه ای از جزایر دیده می شود که نشانگر ساختار اولیه دهانه است:

دریاچه های کلیرواتر از فضا

شواهد موجود در دل زمین نشان می دهد که در دوران پرآشوب منظومه شمسی اجرام بزرگ متعددی با زمین برخورد کرده اند که البته در سده های اخیر به ندرت شاهد چنین برخوردهای عظیمی بوده ایم. جوویت از دانشگاه نوادا دراین باره توضیح داد: در طول تاریخ زمین شناسی، چنین برخوردهایی نسبتاً نادر بوده اند.

بااین حال، برخوردهای کوچک تر هر روز رخ می دهند و این نکات دراین باره جالب به نظر می رسد:

اما باید این را هم در نظر داشت که منظومه های جوان تر بسیار خطرناک ترند. مثلاً منظومه ستاره درخشان Vega به احتمال زیاد با برخوردهای پرتعداد و خشونت آمیز مواجه است.