از چهارشنبه اول مرداد فیلم زن و بچه تازه ترین اثر فیلمساز جوان کشورمان سعید روستایی بر پرده سینماها خواهد آمد. فیلمی که پیشتر با مجوز وزارت ارشاد در جشنواره کن نمایش داده شد و واکنش های مختلفی را هم برانگیخت.

به گزارش ایران، از آنجا که فیلم قبلی فیلمساز یعنی برادران لیلا پس از نمایش در جشنواره کن، امکان اکران در کشور نیافت، روستایی همه تلاشش را کرد تا فیلمی بسازد که قابلیت اخذ مجوز و اکران عمومی در کشور را پیدا کند. زن و بچه با طی کردن چنین فرآیندی اکنون در آستانه اکران است. نمایش این فیلم، پس از اکران فیلم های پیر پسر، بی سر وصدا، زیبا صدایم کن و چند اثر دیگر علامت آشکار سازمان سینمایی دولت چهاردهم در اهمیت دادن به سینمای اجتماعی و استفاده از ظرفیت ها و قابلیت های این ژانر برای جلب سلیقه های متکثر و متفاوت در حوزه سینماست.

واقعیت این است که سینمای اجتماعی، سینمایی کاونده ، پرسشگر ، روشنگر و در ذات خود مطالبه گر است که تلاش می کند نسبتی با حقیقت و واقعیت داشته باشد. در چند سال گذشته و با بالارفتن هزینه های فیلم، هم در حوزه تولید و هم در حوزه پخش ساخت این نوع فیلم ها دچار ملاحظات بنیادین شد.
در دوره جدید، توجه مدیران سینما به آثار اجتماعی به شکل آشکاری هم در بین مردم، هم در میان مسئولین دولتی و غیردولتی و هم در بین رسانه های دیداری، شنیداری، مجازی و مکتوب به چشم آمده و سروصدا کرد. نمایش فیلم پیر پسر و اقبال مردم به آثار فاخر اجتماعی که عموماً حرفی برای گفتن دارند و مانند آثار کمدی سهل الوصول نیستند، این مهم را یاد آوری می کنند که مخاطب سینمارو، در صورت اکران فیلم های جدی سینمای اجتماعی راغب است این آثار را در سالن های سینما ببیند و میدان داری گیشه را از آثار کمدی و شبه کمدی بگیرد.

اگر درانتهای فصل بهار، اکران فیلم پیرپسر تحولی در حوزه اکران فیلم های اجتماعی پدید آورد، اکران فیلم زن وبچه در ابتدای ماه دوم تابستان می تواند جبهه نمایش فیلم های اجتماعی را درکشور بیش از پیش تقویت کند. سینمای ایران به هویت بخشی فیلم های اجتماعی در زمانه فعلی بشدت نیاز دارد. فیلم های اجتماعی به خاطر ماهیت و محتوایی که عرضه می کند، به نوعی اعتبار و عیار سینمای ایران محسوب می شود چرا که بیشتر جوایزی که سینمای ایران در جشنواره های معتبر جهانی کسب کرده، در دایره فیلم های اجتماعی تعریف شده اند.

تلاش مسئولان سینمایی در دولت سیزدهم برای میدان دادن به آثار کمدی به این شائبه پرو بال داده بود که سیاستی پشت این تمرکزو توجه به آثار کمدی که عمدتاً آثار میان مایه ای هم بودند، وجود دارد. دردولت چهاردهم در کنار توجه به آثار سینمایی بدنه و البته فیلم های جبهه فرهنگ انقلاب، به سینمای اجتماعی که مدت ها به حاشیه رانده شده بود، بها داده شد.

خوشمان بیاید یا نه، سینمای ایران عمدتاً با فیلم های اجتماعی به جهان معرفی شده است و دست برقضا مخاطبان پروپاقرصی هم در ایران و هم در جهان دارد. سینمای اجتماعی برای رشد و پویایی نیاز به توجه و حمایت دارد. مسئولان سینمایی می دانند در شرایط فعلی به همان اندازه که تولید چنین فیلم هایی اهمیت بسیار دارد اما از آن مهم تر، نحوه و کیفیت اکران این فیلم ها و سطح گستردگی و میزان پشتیبانی رسانه ای و مدیریتی از این نوع آثار است.

به نظر می رسد مدیران سازمان سینمایی قصد دارند به شکل تمام عیار از آثاری که با امضای آنها امکان تولید و اکران یافته اند، صیانت کنند و تا اینجا موفق شده اند جلوی تخریب ها و هجمه های مهندسی شده به آثار اجتماعی را بگیرند. با وجود این هنوز نشانه هایی دیده می شود که هجمه علیه فیلم های اجتماعی موفق خاتمه نیافته است. دربین چند منتقد نمایش فیلم های اجتماعی تأثیرگذار، برای آن دسته از سیاسیونی که در عرصه های دیگر چندان دستاوردی نداشته اند، چه نسخه ای می توان پیچید؟ آن هم زمانی که جامعه بیش از هر زمان دیگری به جذب حداکثری و دفع حداقلی نیاز دارد، کوبیدن یک اثر هنری تحسین شده از سوی قاطبه مخاطبان، منتقدان و کارشناسان و اصحاب فن چه معنایی می تواند داشته باشد؟ با هرمعیاری که بسنجیم در حالی که در زمانه فعلی نیاز است با فراست و تعقل بیش از همیشه به جذب هنرمند و کم کردن حواشی کمک کنیم، این بی فراستی را چه می توان نامید؟

به قواره این سینمای نحیف که تازه از زخم کرونا، جنبش می تو و... سر برآورده نگاه کنید!... این سینما بیش از هر زمان دیگری به همدلی و همیاری و وفاق نیاز دارد. با تخطئه و به زیر کشیدن یک فیلم از پرده سینما، تاکنون هیچ چیز درست نشده و درست هم نخواهد شد. آن هم به یک دلیل ساده؛ چون با این ابزار نمی توان جلوی طبیعی رشد و پویایی را گرفت. چرا فیلمسازی که همه مساعی اش را به کار برده تا اثرش در چهارچوب قوانین حاکمیتی باشد به شکل دیگری از فیلمسازی که مورد پسند حاکمیت و قانون نیست و در عوض خوراک مناسبی برای جشنواره هایی سیاسی هستند، سوق می دهند. خیلی عجیب است اما انگار عمدی در کار است تا فیلمساز همراه قانونِ حاکمیت را به فیلمساز زیرزمینی و مخالف حاکمیت تبدیل کنند.
ساختن فیلم اجتماعی در زمانه فعلی یکی از سخت ترین کارهاست چون باید مخاطب سخت پسند و دگرگون شده از لحاظ ذائقه را برای اثری به سالن ها بکشاند، که احتمالاً تلخ و منکوب کننده است. سینمای اجتماعی انذار دهنده ، صریح و بی پروا ست که ممکن است در جذب مخاطب با مشکل روبه رو شود و همین خصیصه نیز کار را برای مدیران سینمایی و فیلمسازان این دوره سخت می کند.

فروش قابل قبول فیلم پیر پسر به رغم همه تنگناهایی که دچار آن شد، این نوید را می دهد که گیشه آثار اجتماعی دوباره رونق درخوری بگیرد. اکران فیلم زن وبچه نیز با همه قابلیت هایی که دارد می تواند به تقویت هرچه بیشتر سینمای اجتماعی و جان گرفتن آن کمک کند.هر چند واکنش های اهالی سینما، اصناف مختلف، منتقدان شناخته شده سینما، اصحاب رسانه و از همه مهم تر خودِمردم، به هجمه های هایی که علیه فیلم پیر پسر ودرواقع به سینمای اجتماعی صورت گرفت، نشان داد که جامعه تا چه اندازه تشنه و منتظر آثار اجتماعی متفاوت و البته اثر گذار است. اکران فیلم زن و بچه در کنار تداوم نمایش فیلم پیر پسر و نیز گرم شدن گیشه این نوع آثار خبر از تغییر فصل ها و آینده روشن سینمای اجتماعی می دهد و این نشان می دهد که ما در حوزه سینمای اجتماعی چند گام به جلو برداشته ایم.