عصرایران در مطلبی نوشت: در نظرسنجی رسمی سال گذشته، بیش از نیمی از مردم اعلام کرده اند به صداوسیما اعتماد کم یا خیلی کم دارند. این رقم صرفاً یک داده آماری نیست؛ بلکه نشانه ای از بحران اعتماد و فریادی خاموش از دل جامعه ای است که دیگر خود را در آیینه رسانه نمی بیند.

دلیل این بی اعتمادی روشن است. مردم در زندگی روزمره شان با تورم، بیکاری، فساد و تبعیض مواجه اند، اما در قاب تلویزیون، گویی جامعه ای موازی به تصویر کشیده می شود؛ جامعه ای پُرنشاط، بدون چالش، با اولویت هایی بیگانه با واقعیت های مردم. این شکاف میان واقعیت زیسته مردم و روایت رسمی رسانه، شکافی عمیق و پُرهزینه است. مردمی که خروجی های سیاست گذاری ها را با تمام وجود حس می کنند، حالا دیگر رسانه ای ندارند که علت آن را نیز شفاف برایشان روایت کند.

تأسف بارتر آنکه در بزنگاه هایی که امکان جبران، بازسازی اعتماد و بازتعریف کارکرد رسانه ملی وجود داشت، مدیریت سازمان همچنان بر مسیر گذشته پافشاری کرده است. نمونه روشن آن، جنگ 12 روزه اخیر بود که فرصتی برای آشتی با مخاطبان، برای اصلاح گذشته، برای بازگرداندن سرمایه های انسانی و رسانه ای پدید آمد، اما نه تنها این فرصت از دست رفت، بلکه تصمیم گیران سازمان لحظه ای در درستی روش خود تردید نکردند؛ گویی مسیر انکار و حذف، یک سرنوشت محتوم است.

ما با رسانه ای مواجهیم که نه تنها تنوع سلیقه ها را بازتاب نمی دهد، بلکه به حذف و توبیخ آنانی می پردازد که در صف اول دفاع از کشور ایستاده اند. صداوسیمایی که می بایست بسترساز همبستگی ملی باشد، اکنون به مانعی در برابر انسجام اجتماعی بدل شده است. چراکه ایده دفاع ملی را تنها در چارچوب گفتمان هسته سخت خود تعریف می کند و از بازتاب صداهای متنوعی که می خواهند از کشور دفاع کنند، پرهیز دارد.

در چنین شرایطی، تغییر در رویکرد فکری صداوسیما، یکی از کم هزینه ترین و پُربازده ترین اقدامات ممکن است. اقدامی که می تواند پیام مثبتی از تمایل به اصلاح به جامعه ارسال کند، اما پافشاری بر حفظ وضع موجود، نشانه ای از عمق مسئله است. اینجا دیگر بحث بر سر اشخاصی همچون پیمان جبلی یا وحید جلیلی نیست؛ موضوع، جریانی فکری است که سازمان را در اختیار گرفته و حتی کوچک ترین احتمال خطا را نیز برنمی تابد.

تغییر این جریان فکری، می تواند نشانه ای از اراده نظام برای بازسازی رابطه ای گسسته باشد. رابطه ای که جامعه، به واسطه سرعت تحولاتش، از فرآیندهای تصمیم گیری رسمی سبقت گرفته است و اگر این فاصله پُر نشود، مردم به طور فزاینده ای دورتر خواهند شد؛ همان گونه که سال هاست تحلیل، روایت و خبر را نه از تلویزیون، بلکه از فضای مجازی، ماهواره و رسانه های اجتماعی دنبال می کنند.

نباید فراموش کرد که بازسازی این رابطه، پیش از هر چیز نیازمند احیای کانال های ارتباطی مؤثر است. و در وضعیت کنونی، صداوسیما چنین نقشی ایفا نمی کند، که خود به عاملی برای تعمیق اختلال تبدیل شده است. جامعه امروز ایران تشنه شنیده شدن، شفافیت، همدلی و گفت وگوست. اگر این نیازهای اساسی نادیده گرفته شود، سرمایه اجتماعی با سرعت بیشتری فرو خواهد ریخت، و بازیابی آن به مراتب دشوارتر و پرهزینه تر خواهد شد.

امروز حل بحران ناکارآمدی، بدون ترمیم رابطه حاکمیت با جامعه ممکن نیست. و این ترمیم، بدون بازتعریف نقش رسانه ملی، تحقق نخواهد یافت. صداوسیما اگر به مسئولیت تاریخی خود آگاه شود، می تواند طلایه دار فصلی نوین در تعامل حاکمیت و ملت باشد، اما اگر همچنان بر مسیر گذشته اصرار ورزد، دیر یا زود به نهادی بی اثر و بی مخاطب بدل خواهد شد. هنوز می توان انتخاب کرد؛ انتخاب میان یک رسانه زنده و یک دستگاه ازکارافتاده و مهجور.

نویسنده: قادر باستانی تبریزی