رییس اداره پرتوهای وزارت بهداشت درباره آسیب های گسترده نور خورشید هشدار داد.

به گزارش مهر،علی گورانی، رییس اداره پرتوهای وزارت بهداشت با اشاره به خطرات پنهان ولی جدی ناشی از اشعه فرابنفش خورشیدی، نسبت به سهل انگاری عمومی در مواجهه با این پدیده هشدار داد و گفت: بسیاری از ما تصور می کنیم اتفاقات ناگوار به صورت ناگهانی رخ می دهند، در حالی که بیشتر فجایع حاصل بی توجهی های کوچک و سهل انگاری های روزمره اند که در طول زمان انباشته شده و در نهایت به بحران ختم می شوند.

وی افزود: متأسفانه در بسیاری از حوزه ها، از جمله بهداشت پوست و چشم، آموزش عمومی کافی در کشور وجود ندارد و همین مسئله سبب می شود مردم نسبت به مخاطرات پرتو فرابنفش ناآگاه باقی بمانند و اقدامات پیشگیرانه ای که می تواند جلوی آسیب های گسترده را بگیرد، نادیده گرفته شود و پیشگیری نیازمند توجه به نکات ریز و تکرار مداوم آموزش است تا این اصول در حافظه دائمی افراد نهادینه شود.

به گفته وی، سرطان پوست یکی از شایع ترین انواع سرطان ها در کشور است که بخش عمده ای از آن ناشی از تماس طولانی مدت با نور خورشید و بی توجهی به مراقبت های ابتدایی است.

وی دومین آسیب جدی ناشی از اشعه فرابنفش را آسیب به چشم عنوان کرد و گفت: اشعه UV یکی از عوامل اصلی بروز کاتاراکت یا آب مروارید است و ایران جز کشورهایی است که به دلیل موقعیت جغرافیایی خود، در مدارهای پرخطر تابش UV قرار دارد و این موضوع، خطر ابتلاء به بیماری های چشمی را به ویژه در مشاغل روباز مانند کشاورزی، رانندگی و کارگران فضای باز افزایش می دهد.

گورانی همچنین به مسئله استفاده ناآگاهانه از کرم ها و مواد آرایشی و بهداشتی اشاره کرد و گفت: متأسفانه بسیاری از مردم بدون آگاهی کافی از کرم های ضدآفتاب یا فرآورده های محافظتی استفاده می کنند، در حالی که بخشی از این محصولات ممکن است تقلبی یا فاقد استاندارد لازم باشند. استفاده نادرست یا بی اثر از این محصولات نه تنها حفاظت ایجاد نمی کند، بلکه در مواردی خود منجر به آسیب پوستی می شود.

وی با اشاره به برنامه جهانی بهداشت مواجهه با پرتوهای فرابنفش که در بسیاری از کشورها توسط نهادهای بهداشتی اجرا می شود، گفت: این برنامه با هدف افزایش آگاهی عمومی، استانداردسازی فرآورده های محافظتی و آموزش رفتارهای ایمن تدوین شده است و باید در کشور ما نیز با جدیت پیگیری شود تا از آسیب های گسترده این پرتو جلوگیری شود.

به گفته وی، پیشگیری از آسیب های اشعه خورشید باید به عنوان یک اصل مهم در سلامت عمومی مورد توجه قرار گیرد، چرا که مواجهه با نور خورشید امری روزمره و فراگیر است و غفلت از آن، عواقب گسترده ای برای جامعه به همراه خواهد داشت.

رییس اداره پرتوهای وزارت بهداشت، نسبت به ضرورت آموزش های مداوم و فرهنگ سازی در سطح جامعه هشدار داد و گفت: پرتوهای ماورای بنفش خورشیدی وجود دارند، واقعی اند، و به طور مستقیم سلامت پوست، چشم و سیستم ایمنی بدن انسان را تهدید می کنند، به همین دلیل، جامعه جهانی بهداشت سال هاست که برنامه ای علمی و جامع تحت عنوان شاخص UV یا شاخص ماورای بنفش تدوین کرده و به همه کشورهای جهان معرفی کرده است.

گورانی درباره این شاخص توضیح داد: شاخص UV از عدد 1 تا بیش از 11 دسته بندی می شود. این عدد میزان خطر پرتوهای فرابنفش در هر منطقه را نشان می دهد. وقتی شاخص بین 1 تا 3 است، نیاز به حفاظت خاصی وجود ندارد، اما از عدد 4 به بالا، خطر آغاز می شود و باید اقدامات حفاظتی جدی در نظر گرفت و این جدول به سادگی در سایت سازمان جهانی بهداشت (WHO) قابل دسترسی و استفاده است، اما متأسفانه هنوز آموزش های لازم برای استفاده از آن به عموم مردم داده نشده است. اعداد از 1 تا 11 در محدوده ای قرار دارند که قابل قبول است و مشکلی ایجاد نمی کند، اگر عددی بیشتر از 11 باشد، از محدوده خارج شده و ممکن است مشکلاتی به وجود بیاورد و ما در آخرین محدوده هستیم.

وقتی اعداد در بازه ی کوچک تری مانند 1 تا 3 باشند، نیازی به محافظت یا حساسیت خاصی نیست، اما وقتی عدد به 4 برسد، خطر یا حساسیت شروع می شود و باید دقت بیشتری کرد. بنابراین تنظیمات مربوط به این بازه باید به گونه ای باشد که برای اعداد کوچک تر محدودیت کمتری در نظر گرفته شود و با افزایش عدد، میزان حفاظت یا حساسیت افزایش یابد.

وی هشدار داد: هم اکنون این شاخص از حد استاندارد در کشور ما عبور کرده است و مردم باید اصول ایمنی را رعایت کنند.

وی با تأکید بر اینکه پرتوهای فرابنفش هیچ محدودیت زمانی یا مکانی ندارند، گفت: اصل پایه ای در مواجهه با تشعشعات این است که هرچه کمتر، بهتر. این اصل در علم حفاظت پرتویی به اصل ALARA مشهور است، به این معنا که باید تا حد امکان، میزان مواجهه با اشعه را کاهش داد. بنابراین اگر قرار است حتماً از خانه خارج شویم، باید ابتدا شاخص UV منطقه را بررسی کرده و بر اساس عدد آن، از خودمان محافظت کنیم.

گورانی درباره شیوه های صحیح محافظت در برابر نور خورشید گفت: اقدامات حفاظتی باید علمی، کامل و بر اساس دستورالعمل های بین المللی انجام شوند. نخستین گام، قرار گرفتن در سایه است و حتی الامکان باید از قرارگیری مستقیم در نور خورشید پرهیز کرد و قرار گرفتن در سایه تنها 50 درصد از پرتوهای فرابنفش را کاهش می دهد، زیرا این اشعه همانند نور مریی قابلیت بازتاب و پراکندگی دارد. سطوح صیقلی مانند فلزات، شیشه، آب و حتی سیمان می توانند بخش قابل توجهی از اشعه را به اطراف بازتاب دهند و اقدام دوم، استفاده از کلاه های لبه دار استاندارد است؛ کلاهی که حداقل 7 سانتی متر لبه داشته باشد تا بتواند گردن، صورت و گوش ها را پوشش دهد.

وی افزود: اقدام سوم، استفاده از کرم های ضدآفتاب است و استفاده صحیح از کرم های ضدآفتاب خود یک علم است و باید دقت کرد کرم دارای فاکتور محافظتی (SPF) مناسب باشد، میزان استفاده از آن برای هر سانتی متر مربع پوست کافی باشد، مدت زمان اثرگذاری آن رعایت شود و در زمان لازم تمدید یا پاک سازی شود.

وی توضیح داد: بسیاری تصور می کنند هر عینک تیره ای عینک آفتابی محسوب می شود، در حالی که تنها عینک هایی با قابلیت حذف پرتوهای ماورای بنفش با طول موج تا 400 نانومتر، مؤثر هستند، اگر عینک تنها محیط را تیره کند ولی جلوی اشعه خطرناک را نگیرد، نه تنها از چشم محافظت نمی کند بلکه با باز شدن بیشتر مردمک، میزان اشعه وارد شده را افزایش می دهد، همچنین فرم فیزیکی عینک نیز اهمیت دارد؛ عینک باید اطراف چشم را به خوبی پوشش دهد و مانع ورود اشعه از کناره ها شود.

گورانی در پایان با اشاره به وضعیت فرهنگی موجود درباره استفاده از عینک آفتابی گفت: متأسفانه در جامعه ما عینک آفتابی بیشتر به عنوان وسیله ای برای زیبایی و ظاهر شناخته می شود تا یک ابزار ایمنی. این در حالی است که عینک استاندارد، به ویژه در کشورهایی مانند ایران با شدت بالای تابش، باید بخشی از الزامات روزمره باشد.

وی تأکید کرد: ارتقای آگاهی عمومی درباره حفاظت در برابر اشعه فرابنفش باید به طور جدی در دستور کار دستگاه های آموزش عمومی، مدارس، رسانه ها و نهادهای بهداشتی قرار گیرد.

به گفته وی؛ پرتو فرابنفش خطری خاموش اما همیشگی است که باید با آموزش صحیح، اقدامات پیشگیرانه و فرهنگ سازی علمی، اثرات آن را کاهش داد. چرا که حتی سهل انگاری های کوچک در برابر نور خورشید، می تواند در آینده فاجعه های بزرگی در حوزه سلامت فردی و عمومی رقم بزند