یکی از اقدامات مهم در دوران حکومت حضرت داوود و سلیمان(ع)، دستور الهی برای ساخت معبدی عظیم به نام "هیکل سلیمان" یا "هیکل مقدس" بود.

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، پاسخ به سؤالِ یک پرسشگر از مرکز پاسخگویی به سوالات دینی ارائه شده است:

پرسش:

ماجرای معبد سلیمان چیست؟ و چرا یهودیان به دنبال یافتن آن هستند؟

پاسخ:

در دین یهود، حضرت سلیمان علیه­السلام پادشاهی خردمند و یکی از برجسته ترین شخصیت های تاریخی و مذهبی است. او به عنوان پسر و جانشین داوود علیه­السلام، به مدت چهل سال بر اسراییل حکومت کرد و در دوران حکومتش صلح، رفاه و شکوفایی بی نظیری در قلمرو او حاکم بود. یهودیان او را به عنوان پادشاهی که از سوی خداوند برگزیده شده و دارای حکمت و قدرت بی نظیری بوده، می شناسند. یکی از اقداماتی که در دوران حکومت داوود و سلیمان علیهماالسلام انجام شد، دستور به بنای معبدی بود که به نام های هیکل سلیمان یا هیکل مقدس نیز شناخته می شود.

معبد یا هیکل سلیمان مکانی است که بنا بر باورهای یهودیان، نخستین معبد یا پرستشگاه قوم یهود بوده است. در مورد تاریخ این معبد گفته شده که به فرمان خداوند داوود نبی علیه­السلام به ساختن بنای قدس یعنی خانه خدا مشغول شد؛ ازاین رو فرمان داد تا آهن­های بسیاری جهت ساختن میخ­ها، لنگه های در دروازه ها و نیز فلزات دیگری از قبیل طلا و نقره و برنج فراوان تهیه کنند و به ساخت معبد مشغول شوند. (1) به فرمان داوود علیه­السلام این معبد بر روی تپه موریا که یکی از چند کوه یا تپه شهر بیت المقدس است ساخته شد و صخره مقدس از آن موقع به بعد ارج یافت. (2) مدتی گذشت داوود علیه السلام تمامی قوم و قبیله خود و کاهنان را برای وصیت و نصیحت جمع کرد، فرزندش سلیمان علیه­السلام را به اقوام بنی اسراییل معرفی کرد و ادامه­ی ساخت معبد را به فرزندش سپرد؛ بنابراین بنای این معبد را داوود علیه­السلام آغاز کرد؛ اما در زمان سلیمان علیه­السلام به نام معبد یا هیکل سلیمان به پایان رسید. (3)

بعد مرگ سلیمان علیه السلام فرزندش رحبعام به سلطنت می رسد. از آن زمان به بعد، یکپارچگی یهود مدت زیادی دوام نیاورد و در قرن دهم قبل از میلاد، با قیام یربُعام بر ضد رحبعام، این کشور به دو قسمت تجزیه شد که قسمت شمالی آن همچنان اسراییل خوانده می شد و قسمت جنوبی که تحت فرمانروایی رحبعام بود، پادشاهی یهودا نام گرفت. این مناطق بارها توسط اقوام و ملل مختلف مورد حمله قرار گرفت و درنهایت در سال 597 پیش از میلاد توسط بُختُ نَصَّر پادشاه بابل مورد حمله قرار می­گیرد. (4) بعدازآنکه پادشاهی یهود، برانداخته شد و مردم اسراییل پراکنده یا اسیر بابلیان شدند؛ بابلیان به فکر ویران ساختن معبد سلیمان افتادند. در آن موقع فرمانی از سوی بخت نصر خطاب به یکی از سردارانش به نام نبوزرادان صادر شد و او را برای ویران ساختن اورشلیم آمده ساخت. (5) دراین باره به نقل از ارمیای نبی آمده که در نوزدهمین سال از سلطنت بخت نصر، نبوزرادان به اورشلیم آمد و خانه خداوند، خانه پادشاه و تمامی خانه های اورشلیم را درآتش سوزانید. (6)

یکی از اقداماتی که امروزه مشاهده می­شود، تلاش یهودیان برای یافتن و بازسازی معبد سلیمان است. کاوش­ها و حفاری­های زیاد در اطراف حرم مقدس و دیوار براق باعث گردیده تا دولت اسراییل برای انجام این کار، خانه های اطراف حرم را ویران و اقدام به ساختمان سازی به سبک مدرن و امروزی نماید. وزیر ادیان اسراییل در اکتبر سال 1970 در روزنامه یدیعورت چاپ اسراییل اعلام کرد وزارت ادیان اسراییل می خواهد به وسیله این کاوش­ها، دیوار ندامت را به طور کامل کشف کند و این تحفه گران بها را بدان شکلی که بوده بازگرداند. این کاوش­ها، کاوش­های تاریخی مقدسی است و هدف از آن، کشف دیوار ندامت و ویران کردن بناهای دوروبر آن، باوجود همه دشواری هایی که ممکن است در این کار پیش آید است. (7)

دلایل اصلی این علاقه را می توان در سه محور تاریخی، دینی و ایدئولوژیک/سیاسی توضیح داد:

1. دلایل دینی: یهودیان ارتدوکس و بسیاری از جریان های سنت گرای یهود، معتقدند که با آمدن ماشیح (مسیح یا منجی موعود)، این معبد مجدد باید ساخته شود. برای آنان، بازسازی معبد، بخشی از تحقق وعده های الهی در کتاب های مقدس است. (8)

2. دلایل تاریخی و هویتی: معبد سلیمان به عنوان نماد شکوه و استقلال قوم یهود در دوران سلطنت داوود و سلیمان علیهماالسلام شناخته می شد؛ بنابراین یافتن بقایای این معبد برای بسیاری از یهودیان، تأیید تاریخی روایت های کتاب مقدس و احیای غرور قومی است.

3. دلایل سیاسی و ایدئولوژیک: برخی از جریان های صهیونیستی از آرمان بازسازی معبد به عنوان ابزار مشروعیت­ بخش برای تسلط کامل بر بیت المقدس استفاده می کنند. معبد سلیمان در باور آنان باید جایگزین مسجدالاقصی یا قبه­الصخره شود. گروه هایی مانند "موسسه معبد" در اورشلیم در این زمینه در حال فعالیت می­باشند. (9) این رویکرد سبب درگیری های سیاسی و دینی با مسلمانان شده است، زیرا مسجدالاقصی در مکان مورد ادعای معبد قرار دارد.

نتیجه گیری:

معبد یا هیکل سلیمان علیه­السلام نخستین معبد یا پرستشگاه قوم یهود بوده که به فرمان خداوند بنای آن را داوود علیه­السلام آغاز کرد و در زمان سلیمان به پایان رسید. سرانجام زمانی که سرزمین بیت المقدس توسط بُختُ نَصَّر پادشاه بابل مورد حمله قرار می­گیرد، این معبد توسط یکی از سرداران او به نام نبوزرادان تخریب می­شود. در حال حاضر، تلاش های یهودیان برای یافتن و بازسازی معبد سلیمان مشهود است. این اقدامات نه تنها ریشه در باورهای دینی یهود دارد، بلکه ابعاد تاریخی و هویتی مهمی را نیز شامل می شود. علاوه بر این، در بستر معاصر، این موضوع به یک مسئله پیچیده سیاسی و امنیتی تبدیل شده است. بااین حال، به نظر می رسد که اعتقاد به ظهور منجی و وعده های آخرالزمانی، نقش کلیدی و محوری در تلاش برای یافتن و بازسازی معبد سلیمان ایفا می کند.