روزنامه اعتماد در یادداشتی با عنوان از مکانیسم ماشه تا رنج آشه! به مصائب تحریم ها بر زندگی مردم عادی و نیز به انتقاد از کاغذپاره خواندن این تحریم های اعمال شده بر کشور پرداخته است.

این روزنامه در این زمینه نوشت: خاطرم هست ماه های نخست دولت یازدهم که نگارنده نیز فعالیت خود را به عنوان بخشدار مرکزی نیک شهر در سیستان وبلوچستان آغاز کرده بود، همزمان شد با تحریم هایی که در دولت نهم و دهم اعمال شده بود و کارگزارانش کاغذپاره خوانده بودندشان.

باید یادآور شد تلخی رنجی که مردم عادی در پسِ خطوط و حروف ریز و درشت کاغذ همان سیاست ها و رویکرد مدیریتی تحریم آور با آن در مواجهه بودند و بسیار دست و پنجه نرم می کردند، مصیبت بار است و از ذهن نخواهد رفت.

نخست اگر اجازه بفرمایید در ادامه به شرح واقعه ای بپردازیم تأثربار و ناگوار از همین رنجی که از آن سخن به میان آمد و تجربه مدیریتی بسیار تلخ چنین برهه ای از زمان در مواجهه با دردهای بی شمار آن مظلوم مردمان تهیدست و محروم و مهربان که برای اندکی التیام درد و رنج خویش در دورافتاده ترین مناطق روستایی سیستان و بلوچستان دست شان به هیچ بند نبود؛ هاوو یعنی بله به هیچِ هیچِ!

مردمانی که سال های متمادی با تبعات زیان بار و ویرانگر خشکسالی هفت ساله دست و پنجه نرم کرده بودند و کشاورزی و دامداری خود را که تنها مفر تداوم حیات در این جغرافیای خشک و خشن بود از دست داده بودند، حال چه از دست شان برمی آمد در جنگ تحریم ها و معیشت و نان؟! در جنگ تحریم ها و طبیعت و جان؟! در این سرزمین آفتاب سوخته و بی سامان؟ هاوو یعنی بله چه از دست خالی شان برمی آمد؟!

چه می توانستند بکنند آن عده از مردمی که حتی تصور درستی از تحریم نداشتند و از دل مناطق دشوار نه پا و پول آمدن به شهرهای اطراف را داشتند و نه توان تهیه آذوقه و مایحتاج گران را. به قول ما بلوچان پایین می رفتند دل سخت زمین بود و بالا می آمدند سقف بی انتهای آسمان. خیر باشد.

بگذریم و بگذاریم این روایت تلخ و کوتاه با کمک کلمات شکل بگیرد و رنج ها عینی تر عیان گردند و دردها خود به سخن درآیند و از خفای تحریم هایی که آن زمان حیات این مظلوم مردمان را دشوار ساخته بود سر برآورند و ملموس تر شوند تا بلکه دیگر تاریخ محکوم نشود به تکرار.

هاوو یعنی بله داغ آن سیاست های زیان بار تازه نگردد بر دل این مردمان! حال می پردازیم به شرح مأوقع یکی از هزاران سرگذشت تلخ و مصیبت بار انسان هایی که صدای درد و رنج و گرفتاری شان در هیاهوی همان سیاست های خارجی ماجراجویانه و رویکرد مدیریتی تحریم محور گم شده بود و ناله و آه و فغان شان هم در پس پیچ و خم راه های دور و دراز و کوه های سر به فلک کشیده سیستان و بلوچستان نادیده مانده بود و ناشنیده. هاوو یعنی بله نادیده و ناشنیده و گم وگار!

به گمانم چند سالی از عمر دهه نود گذشته بود و اگر اشتباه نکنم همان ماه های نخست سالِ سوم این دهه بود یعنی نیمه نخست 1393، عایشه نامی که ما بلوچان آشه می نامیمش را ملاقات کردم و سپس آشنا شدیم با درد و رنج و مشقت های او و خانواده اش و نیز هم بعدها به مرور زمان و به واسطه شکل گیری مراودات طولانی اداری با آشه به واسطه همین شناخت نه تنها شناختیم ایشان را بلکه لمس کردم بسیار رنج های انسانی این جغرافیای دور مانده از وطن را.

هاوو یعنی بله رنج های انسانی یک جغرافیای دور مانده از وطن که حتی پای آمدن تا شهر را برای پیگیری اسناد هویتی خویش و بی شناسنامه دار شدن شان نداشتند. گو یکی از ده ها ده و روستاهایی بود که اگر چه تا قبل از پذیرش مسئولیت خویش در دولت یازدهم منِ بومی نیز حتی نامش را یک بار نشنیده بودم بلکه قبل از بازدید از آن ده هرگز تصور نمی کردم که آدمی قادر باشد در هیچ تداوم کند حیات خویش را.

در نیستی بجوید هستی خویش را. بی نیازهای نخستین هرم مازلو که همان آب و غذای کافی است از سر بگذراند زیست خویش را. بی آب و راه و لقمه ای غذای معمولی. هاور یعنی بله سال ها بی هیچ زندگی کند در دل دره ای که نه راه پس داشته باشد و نه راه پیش! و دست ما نیز خالی بود برای گشایش راه و سایر مشکلات به خاطر کمبود بودجه و تحریم ها. سرتان را به درد نیاورم.

به آشه برمی گردیم. همان زن میانه سال و مغموم گشته از زخم وصال. همو که از بخت بد روزگار بیوه مانده بود با چهار سر عائله قد و نیم قد و رها و یکه و تنها. یکی از همان چهار فرزندش مبتلا شده بود به دردی جانکاه. به مرضی که راه علاجش را در ده بی راه و در شهر و استان خویش نیافته بود حالا ناچار بود فرسنگ ها آن سوتر رفت و آمد کند در پی سلامتی دلبندش. به شیراز.

با کمک خیریه ای خدمات رسان به کودکان و خیران راه درمان و حمایت از آشه و خانواده اش را پیش گرفتیم. حالا فرزند آشه به کلاس درس برگشته بود پس از وقفه ای چند. در طول درمان استعداد عجیبش در نقاشی مددکاران و کادر درمان و استادان نقاشی را به شگفتی آورده بود. به تحسین. هاوو یعنی بله سرطان عامل کشف استعدادش شد و همان نیز البته عامل مرگش. جسم نحیفش دیگر فقدان داروی ناشی از تحریم ها را نتوانست دوام بیاورد. عمرش قد نداد به برگزاری نمایشگاه و نمایش آثارش. استعدادی که دیر کشف شد و زود رفت. این واقعه مشتی نمونه خروار است از خسارت های جانی ناشی از تحریم ها.

سه- جان کلام؛ حال که در پساجنگ باز نگرانی از فعال سازی مکانیسم ماشه بالا گرفته و اتفاقا همین به تنهایی مشمول می شود همان مصیبت تحریم دارویی را، بد نیست به خود یادآور شویم مرگ تراژدیک دختر آشه و بسیاری دیگر از دختران و پسران و مردان و زنان این وطن را که صرفا به خاطر نبود دارو جان عزیزشان را از دست دادند.

بماند مرگ های بسیاری دیگر که حتی به خاطر ضعف اقتصادی خانواده ها این فرصت را نیافتند تا به پزشک مراجعه کنند و داروخانه به داروخانه پی دارویی کمیاب و نایاب بگردند و پیش از آنکه بمیرند چنان کشف کند سرطان استعدادهای شان را.

نویسنده: محمد بلوچ زهی