طنازی و شوخی کردن با بحران ها یکی از مهم ترین تاکتیک های جنگی مردم ایران در این مواقع است؛ از زمان کرونا گرفته تا اظهارنظر ترامپ درباره خلیج فارس و حالا هم جنگ 12 روزه؛ مسئله ای که هم خود ایرانی ها به آن واقف هستند و هم مردم کشورهای دیگر در فضای مجازی.

به گزارش هشمهری آنلاین، البته این را هم بگوییم که طنزپردازی ایرانی ها در هر دوره ویژگی های خودش را داشت؛ مثلا در جنگ 12 روزه تعداد ویدئوهای ساخته شده از جوک ها و لطیفه های نوشتاری پیشی گرفته بودند؛ علتش هم اختلالات اینترنتی در زمان جنگ بود و فراغت بال طنازان بعد از جنگ برای خلق آثار بامزه تر بود.

بعد از حملات ایران به اسراییل این شوخی ها شدت بیشتری به خودش گرفت. در همان حملات اولیه سر شوخی با مقایسه رفتار مردم ایران و اسراییل هنگام حملات نظامی شروع شد. ویدئوهایی که نشان می داد مردم ایران برای دیدن حملات بالای پشت بام می روند و مردم اسراییل به زیر زمین! یکی به شوخی نوشته بود: از ترس صدا رفتم پشت بام ببینم چه خبره دیدم همه همسایه ها با تخمه و هندوانه جا انداختند مسیر موشک های ایران را تماشا می کنند.

درواقع در این تلخند شجاعت و مقاومت ایرانی ها به رخ جهانیان کشیده شد یا حتی زمانی که آتش بس اعلام شد باز هم این مردم ایران بودند که ناراحتی خود از این موضوع را با تهیه ویدئوهای طنز نشان دادند؛ مثلا در یکی از این ویدئوها مرد جوانی درحالی که کوله خود را از خوراکی های خشک خالی می کرد، می گفت: آتش بس شد؟ من با این همه ساقه طلایی چه کنم!

تاریخچه طنازی ایرانی ها به وقت بحران را که ورق می زنیم حکایت از این دارد که ایرانی ها از گذشته تا به امروز همین گونه بوده اند. مصداق این سخن هم آثار عبید زاکانی است؛ کسی که برای بیان واقعیات اجتماعی پیش روی جامعه دست به دامن طنز می شد یا حتی سیاه بازان قدیمی که اتفاقا حسابی هم مورد اقبال مردم جامعه بودند و همواره با سیاه بازی و طنز، چالش ها و مشکلات اجتماعی را به گوش مسئولان می رساندند. اما امروز می بینید این طنازی بیش از گذشته به چشم می آید و سرعت تبادل طنزها و لطیفه ها هم سرعت نور شده است.

این جمله را زیاد شنیده ایم که ایرانی ها را فقط بگذارید برای جوک ساختن! یا چرا ایرانی ها برای هر چیزی جوک می سازند؟ فرشید مقدم سلیمی، پژوهشگر اجتماعی در پاسخ به این پرسش ها می گوید: خندیدن و دستمایه شوخی قرار دادن هر موضوعی در کشور نشان از عاملیت مردم دارد؛ مردمی که هر کدام به نوبه خود درگیر مشکلات اقتصادی اجتماعی فراوانی هستند، اما نسبت به شرایط بحرانی یا موضوعات خاص پیش روی جامعه بی تفاوت نیستند و با دستمایه طنز قرار دادن آن ها در شبکه های مجازی حساسیت خود به این موضوعات را بیان می کنند.

به گفته او، ایرانی ها همیشه از این طنازی در مواقع بحران برای عبور از شرایط سخت بحرانی کمک می گیرند و به نوعی از این مسیر به تخلیه روانی خود و دیگران کمک می کنند.

این جامعه شناس ایرانی معتقد است برخلاف خیلی ها که گمان می کنند این شیوه مردم حکایت از بی تفاوتی آن ها به موضوع و چالش های پیش رو دارد باید گفت این ویژگی منحصر به فرد فرهنگی ایرانی ها نشاندهنده مقاومت و انعطاف پذیری شان در سخت ترین شرایط است که با دستاویز شدن به آن هم فشارهای روانی جامعه را کم می کنند و هم با حفظ روحیه، چالش ها را پشت سر می گذارند.

در دوران باستان در متون کهنی مثل کارنامه اردشیر بابکان یا برخی داستان های کلیله و دمنه، در دوران اسلامی و ادبیات کلاسیک عبید زاکانی با کتاب موش و گربه یا اخلاق الاشراف، حافظ و مولانا در آثار دوپهلو و داستان های طنزآمیزشان و در دوره قاجار هم میرزاده عشقی و دهخدا با چرند و پرند به دل مردم نفوذ می کردند.

تقلیدخوانی و سیاه بازی ها در قهوه خانه ها هم راه دیگر ایرانی ها برای به چالش کشیدن مسائل اجتماعی و اقتصادی به زبان طنز بود.

در دوران معاصر هم رسانه بار اصلی طنازی را بر عهده داشته است. رادیو و تلویزیون با برنامه هایی مثل صبح جمعه با شما یا هفت کوبه یا در نشریات با مجله گل آقا این تجربه را داریم که با خنده به جنگ و مشکلات پیرامون آن شلیک کنیم.