در پی جنگ 12 روزه میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی، مسئولان ایرانی بارها نسبت به تهدیدات امنیتی استفاده از پیام رسان واتس اپ هشدار داده و آن را ابزاری در خدمت دستگاه های جاسوسی رژیم صهیونیستی معرفی کردند.

به گزارش مهر، به گفته برخی مسئولان امنیتی، بررسی های فنی صورت گرفته نشان می دهد که واتس اپ در شرایط بحران نه تنها می تواند ابزار نفوذ و سرقت داده های کاربران ایرانی باشد، بلکه امکان شنود، تحلیل ارتباطات و حتی مکان یابی دقیق افراد را نیز دارد. این نگرانی به ویژه زمانی پررنگ تر می شود که بدانیم ساختارهای اطلاعاتی رژیم صهیونیستی مانند یگان 8200، ارتباط عمیقی با شرکت های بزرگ فناوری، از جمله شرکت مادر واتس اپ یعنی متا دارند.

گرچه شرکت متا این ادعاها را قویاً رد کرده و مدعی است که پیام رسان واتس اپ از رمزنگاری سرتاسری بهره می برد و امکان دسترسی به محتوای پیام ها وجود ندارد، اما شواهد مستند متعدد، از جمله پژوهش های منتشرشده در منابع معتبر و گزارش های افشاگرانه، نشان می دهند که این رمزنگاری صرفاً مربوط به انتقال پیام ها بوده و متادیتای ارتباطات، همچنان قابل رصد و تحلیل توسط نهادهای ثالث است.

افزون بر این، استخدام گسترده افسران اطلاعاتی سابق رژیم اشغالگر قدس در پست های کلیدی شرکت های فناوری، نگرانی ها در مورد وجود درهای پشتی نرم افزاری و سوءاستفاده از آسیب پذیری های امنیتی را افزایش داده است.

در این گزارش، با تکیه بر داده های مستند و شواهد عینی، تهدیدات امنیتی و مصادیق عملی جاسوسی از طریق واتس اپ را مورد بررسی قرار می دهد تا کاربران فضای مجازی کشور درک روشن تری از ماهیت این تهدیدات فزایند بیایند.

یگان 8200 به عنوان واحد سایبری ارتش رژیم صهیونیستی، مسئول گردآوری اطلاعات، شنود، نفوذ سایبری و اجرای عملیات های پیچیده سایبری است. گزارش وبگاه خبری تلگراف آنلاین در تاریخ 29 خرداد 1404، حاکی از آن است که کارکنان این واحد نظامی، نقشی کلیدی در طراحی ابزارهای شنود پیشرفته مانند Pegasus و Paragon داشته و واحد 8200 در حملات اخیر غزه نیز از سامانه هوش مصنوعی برای شناسایی و ترور استفاده کرده است. بر اساس برآوردهای صورت گرفته از سوی این رسانه خبری، صدها تن از فارغ التحصیلان یگان 8200 اکنون در شرکت های بزرگ فناوری نظیر گوگل، مایکروسافت، آمازون و متا مشغول به فعالیت هستند.

بنابراین، ده ها کارمند ارشد دارای پیشینه فعالیت در یگان 8200 رژیم صهیونیستی در شرکت متا، مالک پلتفرم واتس اپ، حضور دارند و در بخش های حیاتی امنیت داده و سیاست گذاری محتوایی ایفای نقش می کنند. همچنین یکی از اعضای هیئت نظارت متا که بر سیاست حذف محتواهای حامی فلسطین تأثیرگذار است نیز سابقه فعالیت در وزارت دادگستری رژیم صهیونیستی و همکاری با یگان 8200 را دارد.

برنامه Project Nimbus تنها نمونه ای از همکاری ساختاریافته و هدفمند میان شرکت های فناوری آمریکایی و نهادهای امنیتی-نظامی رژیم صهیونیستی محسوب می شود. این پروژه به ارزش 1.2 میلیارد دلار میان شرکت های گوگل و آمازون و دولت رژیم صونیستی امضا شد تا زیرساخت های پردازش ابری، هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تحلیل پیشرفته داده ها را در اختیار نهادهای نظامی و اطلاعاتی اشغالگران قرار دهد. بر اساس اسناد فاش شده، هدف اصلی این همکاری ارتقای توانمندی نظارتی، تحلیل کلان داده ها و بهره برداری از الگوریتم های پیشرفته در جهت پیش بینی تحرکات و تصمیم گیری های نظامی است.

بسیاری از کارکنان گوگل و آمازون با انتشار بیانیه ها و نامه های سرگشاده، مخالفت خود را با اجرای این پروژه اعلام کردند و آن را مشارکتی مستقیم در نقض حقوق بشر مردم فلسطین خواندند. این اعتراضات بیانگر آن است که نگرانی درباره استفاده نظامی از داده های کاربران، نه یک دغدغه صرفاً نظری بلکه خطری جاری و محسوس در بطن سیاست گذاری شرکت های فناوری به شمار می رود. از منظر امنیت سایبری نیز وجود چنین همکاری هایی می تواند موجب گسترش قابلیت های نفوذ و جاسوسی رژیم صهیونیستی در سطح زیرساخت های بین المللی دیجیتال گردد، به ویژه در کشورهایی که کاربران وابستگی بالایی به خدمات ابری و پیام رسان های این شرکت ها دارند.

الف) جاسوسی از طریق شرکت های تولید جاسوس افزار وابسته به رژیم

گزارش رویترز در سال 2024 نشان داد که شرکت اسراییلی Paragon (وابسته به ایهود باراک، نخست وزیر اسبق رژیم صهیونیستی) اقدام به نفوذ به حساب های کاربران واتس اپ، از جمله خبرنگاران و فعالان مدنی کرده است. واتس اپ نیز در واکنش به انتشار گسترده این خبر، نامه توقف فعالیت برای این شرکت ارسال کرده و موضوع را به آزمایشگاه امنیتی Citizen Lab ارجاع داده است.

ب) جاسوسی از طریق بدافزارهای نسخه های غیررسمی

بر اساس گزارش وبگاه خبری The Record در تاریخ 2 نوامبر 2023، تحقیقات شرکت امنیت سایبری کسپرسکی نشان می دهد که نسخه های غیررسمی واتس اپ، خصوصاً در کشورهای عرب زبان و آذری زبان، حامل کدهای مخرب هستند که می توانند اطلاعات حساس کاربران از جمله لیست مخاطبان، کشور محل استقرار، وضعیت شارژ و داده های ارسالی را سرقت کنند. بر اساس ادعاها، این بدافزارها از طریق کانال های تلگرامی با ده ها هزار کاربر توزیع شده اند.

ج) شکاف های امنیتی نسخه دسکتاپ

وبگاه فوربز در تاریخ 9 جولای 2024 با انتشار گزارش در خصوص جاسوسی گسترده از پلتفرم ایکس، به نقل از تامی میسک، کارشناس مشهور امنیت سایبری، هشدار داد که نسخه های دسکتاپ واتس اپ به دلیل رمزنگاری ناقص داده های محلی، می توانند توسط بدافزارها برای انتقال مکالمات به سرورهای ناشناس مورد سوءاستفاده قرار گیرند؛ دیدگاهی که با ادعای رمزنگاری سرتاسری ارتباطات واتس اپ در تضاد آشکار است.

د) میکروفون و جاسوسی شبانه

وبگاه خبری India Today با انتشار گزارشی در تاریخ 16 می 2023، با استناد به ادعای مطرح شده از سوی فؤاد دبیری، یکی از مهندسان شرکت توییتر، اعلام کرد که واتس اپ بدون اطلاع کاربران در ساعت های شبانه به میکروفون تلفن همراه دسترسی می یابد. این در حالی است که متا پس از انتشار اسناد مربوط به آسیب پذیری مذکور، این مسئله را به اشکال نرم افزاری سیستم عامل اندروید نسبت داد.

ه) مسئله متادیتا: رمزنگاری پیام ها کافی نیست

واتس اپ همواره بر رمزنگاری سرتاسری تأکید دارد، اما بسیاری از کارشناسان امنیتی تاکید می کنند که این رمزنگاری فقط در زمان انتقال داده و محافظت از محتوای مؤثر است. بنابراین، در پس ارسال پیام، متادیتا، شامل اطلاعاتی مانند شخص ارسال کننده، زمان ارسال، مخاطب پیام، حجم پیام و بسامد پیام، همچنان قابل استخراج و تحلیل است. این داده ها در کنار ابزارهای تحلیل پیشرفته، می توانند تصویر دقیقی از روابط و فعالیت های یک کاربر ترسیم کنند.

گرچه متا بارها تأکید کرده است که به محتوای مکالمات کاربران دسترسی ندارد، شواهد نشان می دهد که تهدیدات واقعی نه تنها از سوی خود واتس اپ، بلکه از طریق زیرساخت ها، شکاف های امنیتی و تعاملات پنهان شرکت مادر با نهادهای نظامی و اطلاعاتی ایجاد می شود.

حضور انبوه فارغ التحصیلان یگان 8200 در ساختارهای حیاتی متا، همکاری های نظامی رسمی و ضعف های ساختاری نسخه دسکتاپ و مودهای غیررسمی، همگی زنگ خطر را برای کاربران ایرانی به صدا درآورده است.

با عنایت به همه موارد ذکر شده، به نظر می رسد که در شرایط جنگی یا بحرانی، اتکا به ابزارهای ارتباطی تحت نفوذ دشمن می تواند تبعات امنیتی فاجعه باری به دنبال داشته باشد و از همین روی، مواجهه مؤثر با این موضوع، باید به عنوان اقداماتی راهبردی و فناورانه از سوی کاربران در نظر گرفته شود.