باید اعتراف کرد که دیگر هیچ چیز به شرایط پیش از جنگ 12روزه باز نمی گردد. گرچه آتش بس اعلام شده است اما همچنان با تبعات جنگ در وجوه مختلفی چون فرهنگ و هنر مواجه هستیم. با این همه، ما زنده ایم و زندگی ادامه دارد؛ بنابراین بعد از خاموشی سراسری که تئاتر تجربه کرد، چراغ صحنه ها دوباره روشن شده است. با آغاز دوباره اجراها، به نظر می رسد که هنرمندان و مخاطبان تئاتر تلاش می کنند با همه دشواری های پساجنگ، پیوند خود را با صحنه حفظ کنند.

به گزارش ایران، در گفت وگوهایی که با برخی از کارگردانان و بازیگران نمایش های جدید صورت گرفته، همگی بر یک نکته تأکید دارند: تئاتر، خانه ماست؛ حتی اگر ویران شده باشد، باز هم باید آن را ساخت. اکنون نمایش های تازه ای از راه رسیده و نمایش های دیگری نیز اجراهای خود را از سر گرفتند. در این میان آمار مخاطبان نمایش های گذشته تماشاخانه ایرانشهر اعلام شده که می توان آن را به عنوان معیاری برای نشان دادن استقبال مخاطبان در نظر گرفت. در گزارش پیش رو به معرفی تعدادی از نمایش هایی پرداختیم که پیش بینی می شود با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان مواجه شوند.

نمایش های نکراسوف ، امر ملوکانه ، جغد و عزادار در فاصله زمانی 23 اردیبهشت تا 22 خردادماه سال جاری در سالن های سمندریان و ناظرزاده کرمانی به صحنه رفتند و با شروع جنگ اجرای آن ها متوقف شد. پس از جنگ نیز، صاحبان آثار به ادامه اجرای عمومی خود راضی نشدند.

به این ترتیب نمایش نکراسوف که به کارگردانی مصطفی کوشکی در سالن ناظرزاده با ظرفیت 212 تماشاگر و قیمت بلیت 300 و 400 هزار تومان روی صحنه رفت، با 22 اجرا و میزبانی از 1711 تماشاگر، توانست به فروشی معادل 468 میلیون و 230 هزار تومان دست پیدا کند.

نمایش امر ملوکانه که به کارگردانی حسین پاکدل در سالن استاد سمندریان با ظرفیت 150 تماشاگر و قیمت بلیت 400 هزار تومان روی صحنه رفت، با 22 اجرا و میزبانی از 1863 تماشاگر، فروشی معادل 507 میلیون و 70 هزار تومان داشته است. نمایش جغد به کارگردانی سعید حسنلو در سالن استاد سمندریان با ظرفیت 150 تماشاگر و قیمت بلیت 400 هزار تومان و با 19 اجرا توانست با میزبانی از 2030 تماشاگر به فروشی معادل 634 میلیون و 750 هزار تومان دست پیدا کند. نمایش عزادار به کارگردانی امیر نجفی نیز در سالن ناظرزاده و قیمت بلیت 300 و 400 هزار تومان و با 22 اجرا توانست با میزبانی از 3134 تماشاگر، فروشی معادل 956 میلیون و 317 هزار تومان داشته باشد.

این آمار نشان از رونق نسبی تئاتر در شرایط پیش از وقوع جنگ است. در عین حال شنیده ها حاکی از آن بوده که برخی از این آثار در حال تمرین برای اجرای مجدد در سالن دیگری هستند؛ اتفاقی که نشان از برگشت وضعیت به شرایط پیش از جنگ است.

از چهارشنبه 18 تیرماه، نمایش بالزی به کارگردانی رضا کرمی زاده اجرای خود را در سالن سمندریان تماشاخانه ایرانشهر آغاز کرده و از چهارشنبه 25 تیرماه نیز قرار است که دور جدید اجراهای نمایش یخ بستگی به کارگردانی احمد سلگی در سالن ناظرزاده کرمانی اجرای خود را آغاز کند. استقبال نسبی مخاطبان از نمایش بالزی در سه روز ابتدایی اجرای نمایش و همچنین استقبالی کم نظیر از نمایش یخ بستگی نویدی برای ادامه روزهای خوب تئاتر کشور است.

نمایش بالزی با بهره گیری از زبانی استعاری و اجرایی مینیمال، تلاش می کند تا بازتابی از وضعیت اکنون جامعه باشد؛ جایی میان ترس و امید. رضا کرمی زاده در گفت وگویی کوتاه، از چالش های بازگرداندن گروهش به تمرین گفت و اینکه بازسازی روحیه جمعی برای ادامه مسیر، مهم ترین بخش کار بوده است. در همین حال، نمایش یخ بستگی به کارگردانی احمد سلگی، با نگاهی تلخ اما شاعرانه به تنهایی و سکوت پس از ویرانی، مخاطب را با مفاهیمی مانند رهایی، مرز و معنای بقا مواجه می کند.

تئاتر شهر، به عنوان یکی از مهم ترین مراکز اجرای تئاتر در کشور، با شروع اجراهای تازه بار دیگر با چراغ های روشن، صدای بازیگران و رفت وآمد مخاطبان جان گرفته است. سالن های اصلی این مجموعه در روزهای آغازین پس از آتش بس، آرام آرام آماده میزبانی از نمایش های تازه شدند و حالا چند اجرای جدید در دست اجرا یا در آستانه آغاز هستند.

نمایش بر زمین می زندش تازه ترین نمایش علی شمس، نویسنده و کارگردان نام آشنای تئاتر بوده که به تازگی اجرای خود را در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر آغاز کرده است. علی شمس پس از چند سال دوری از تئاتر از مدت ها قبل تمرینات این اثر را آغاز کرده و خبر از اجرایی مهم در کارنامه کاری اش داده بود اما جنگ 12روزه سبب عقب افتادن شروع اجرای این اثر شد. با این همه آنچه تاکنون از اجرای این اثر به گوش رسیده، تجربه ای کوانتومی از زمان و ادراک است. گفته می شود که ساختار فیزیکی صحنه (چرخنده، چندسطحی)، استفاده از ویدیو و دکور پیچیده، اثر را به یک پروژه شاخص فناورانه تبدیل کرده است.

این نمایش نیز همچون آثار پیشین شمس با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شده و باید دید در ادامه شرایط آن به چه صورت جلو خواهد رفت. نمایش آداب شکار روباه به نویسندگی ابراهیم عادل نیا و کارگردانی محمد شاکری یکی از آثاری است که جنگ به آن آسیب جدی وارد کرد. زیرا در ابتدا قرار بود که این اثر، از 27 خرداد اجرای خود را آغاز کند. با این همه این روزها نمایش آداب شکار روباه هر شب ساعت 19 روی صحنه رفته و پذیرای مخاطبان است.

این نمایش با بهره گیری از بستری تاریخی درباره آغامحمدخان قاجار، فضایی استعاری خلق می کند که تضاد بین خیانت و قدرت را برجسته می سازد. قصه تاریخی در این اثر نه صرفاً برای روایت گذشته، بلکه برای بازتاب مناسبات قدرت و خیانت امروزین به کار گرفته شده است. نمایش زخم هایم را بو بکش به نویسندگی و کارگردانی کاظم سلمانی نیز یکی از آثاری است که این روزها، هر شب ساعت 19:30 در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه می رود.

زخم هایم را بو بکش ، اثری تلخ و معاصر است که با استفاده از نمادهای دادگاهی و تمرکز بر سکوت قربانیان، فقدان توانایی ساختارهای رسمی در پاسخگویی به خشونت را به تصویر می کشد. این نمایش نه تنها روایت خشونت است، بلکه نگاهی اخلاقی-اجتماعی دارد که وجدان جامعه را به چالش می کشد. نمایش برف زمین را گرم می کند به نویسندگی مریم منصوری و کارگردانی محمود غفاری نیز هر شب ساعت 19 در کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر پذیرای مخاطبان است. این نمایش با محوریت جنون انتقالی بین نسل ها، تلاش می کند تا قصه ای تاریک و تأمل برانگیز را روایت کند.

مایش داستان باغ وحش اثر تازه خسرو خورشیدی در عرصه کارگردانی تئاتر از چهارشنبه 18 تیرماه، ساعت20، اجرای خود را در سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر آغاز کرده است. این اثر اقتباسی فلسفی و تأمل برانگیز درباره تنهایی دو مرد است. این نمایش نه تنها قصه ای شخصی، بلکه پرسش هایی عمیق درباره معنا و ارتباط را پیش چشم مخاطبان می گذارد. دوشخصیتی بودن نمایش فرصت ایجاد یک گفت وگوی فلسفی و روانکاوانه را فراهم می کند.

نمایش پلکانی به سوی بهشت به نویسندگی و کارگردانی داریوش رعیت نیز دیگر اجرای سالن قشقایی مجموعه تئاتر شهر است که هر شب ساعت 18 روی صحنه می رود. نادر فلاح و پریزاد سیف دو بازیگری هستند که در این اثر به ایفای نقش پرداخته اند. پلکانی به سوی بهشت ، نمایشی مستقل و فلسفی است که با زبان طنز تلخ، مرگ را دروازه ای تازه برای درک زندگی معرفی می کند.

ترکیب مفهومی مرگ، شوخی و تفکر هستی شناسانه، تجربه ای متفاوت و تأمل برانگیز است. به این ترتیب، شش نمایش متنوع در تئاتر شهر در حال اجرا هستند؛ از نمایشی تاریخی -سیاسی تا جنایی-خانوادگی، فلسفی-کوانتومی و اقتباسات تأمل برانگیز. این آثار در تالارهای متعددی اجرا می شوند و هر یک، با زبانی خاص، جوابی هنری به شرایط امروز ارائه می دهند. حضور پرشور مخاطبان نیز نشان دهنده انگیزه و امید پساجنگ است.

پس از لطماتی که جنگ 12روزه به بخش خصوصی و مستقل تئاتر وارد کرده است، تلاش سالن های خصوصی معطوف به این بوده که بخشی از ضرر خود را جبران کنند. به این ترتیب اجرای نمایش هایی را در نظر گرفته اند که پیش بینی می شود برخی از آن ها با استقبال بسیار خوبی از سوی مخاطبان مواجه شوند. در ادامه به معرفی تعدادی از این آثار می پردازیم.

نمایش گزارش به آکادمی حاصل همکاری زوج هنری فرهاد آییش (بازیگر و مترجم) و مائده طهماسبی (کارگردان) روی یکی از آثار کافکا بوده که قرار است از چهارشنبه 25 تیرماه، ساعت 21 اجرای خود را در سالن شیشه ای، عمارت هما آغاز کند. این نمایش اولین بار اوایل دهه 70 (1378) از سوی مائده طهماسبی و فرهاد آییش در تئاتر شهر اجرا شده است. تجربه حال حاضر، پس از بیش از 20 سال، نشان می دهد کارگردان و بازیگر چقدر به متن و سبک اجرایی وفادار مانده و در عین حال به اتفاقات عصر جدید واکنش نشان داده اند.

آنچه از این اجرا می دانیم، از این قرار است که در اقتباسی نمادین و تمثیلی از یکی از داستان های کوتاه کافکا، میمونی از آفریقا به اروپا آورده می شود و پس از تجربه محدودیت در قفس، زبان باز می کند و گزارشی بی پرده به آکادمی ارائه می دهد. در واقع قصه این اثر حول تنش میان طبیعت و علم، انسانیت و حیوانیت و پرسش از وجدان آکادمیک می چرخد.

نمایش محیط زیست به نویسندگی و کارگردانی رسول کاهانی نیز یکی از آثاری است که از چهارشنبه 18 تیرماه اجرای خود را در سالن 2 پردیس تئاتر شهرزاد آغاز کرده است. مضمون این اثر، حول مرگ ناگهانی پدر در یک خانواده طبقه متوسط، کشمکش بر سر میراث و رازهای خانوادگی می گذرد که البته با زبانی طنز بیان می شود.

محیط زیست پیش تر در تماشاخانه ملک به اجرا رفته و با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شده است، از همین رو اکنون نیز مخاطبان به اجرای مجدد این نمایش توجه نشان داده اند. نمایش عامدانه، عاشقانه، قاتلانه به نویسندگی و کارگردانی ساناز بیان نیز از جمله آثاری است که هر شب ساعت 18:30 در سالن یک مجموعه تئاتر لبخند روی صحنه می رود و با استقبال مخاطبان مواجه است.

این نمایش روایتی از زندگی سه زن متهم به قتل است که پیش از این در سال های 91 و 94 روی صحنه رفته و نظر منتقدان و مخاطبان را به خود جلب کرده است. نسیم ادبی، گیتی قاسمی، آیه کیان پور و رویا میرعلمی بازیگرانی هستند که در این نمایش به ایفای نقش می پردازند.