روزنامه شرق در گزارشی نوشت: پنج سال پس از آغاز رسیدگی، پرونده کیوان- الف ، متهم به تجاوزهای سریالی، همچنان در مرحله رسیدگی است؛ آن هم در حالی که او با قرار وثیقه 20 میلیارد تومانی آزاد است و اتهامات را انکار می کند. روند این پرونده که از دل افشاگری های سال 1399 در فضای مجازی آغاز شد، با پیچیدگی ها و تأخیرهای متعدد همراه بوده و هنوز سرنوشت نهایی آن در ابهام است.

شاکیان این پرونده می گویند فرسایش روانی، مواجهه های مکرر با متهم، نبود حمایت نهادی و برخوردهای تحقیرآمیز در مسیر رسیدگی، بار سنگینی را در این سال ها بر دوش آنها گذاشته است. برخی از آنها از ایران مهاجرت کرده اند و چند نفر در جلسه اخیر دادگاه حاضر شده اند. با این حال با ورود قاضی جدید به پرونده و ورود جدی تر دادگاه کیفری به مرحله بررسی، برخی از بازماندگان درباره روند جدید، امید محتاطانه ای پیدا کرده اند.

5 سال فرسایش

ف شبِ قبل از جلسه دادگاه، نه می خواست بخوابد، نه می توانست. اضطرابش آن قدر بالا رفته بود که بالاخره تلفن را برداشت و با وکیل تماس گرفت؛ شاید تصمیمش برای نیامدن را تأیید کند. اما مکالمه، چیزی از تردیدش کم نکرد. تعویق جلسه، جای خود داشت. آنچه او را بیشتر به هم ریخت، تعویض مستشار بود. حالا قرار بود همه چیز از نو بازگو شود؛ بی اعتنا به آنچه قبلا گفته و ثبت شده بود. باز همان سؤال ها، همان توضیح ها و همان اضطراب ها. با خودش کلنجار می رفت: برود یا نرود؟ می دانست اگر پایش را بگذارد در دادگاه، آن نگاه ها، آن صدا، آن فضا، دوباره همه چیز را زنده می کند. اما چیزی در درونش او را آرام نمی گذاشت. می گفت: اگر نروم، یعنی رها کرده ام؛ یعنی او موفق شده . اما شاید چاره ای نبود. بدنش توان تحمل این سنگینی را نداشت. وضعیت مالی اش هم در این تصمیم بی اثر نبود: رسیدن به تهران نزدیک یک میلیون و نیم هزینه داشت. برای منی که بعد از جنگ بدون شغل، بدون حمایت، فقط زنده ام، این مبلغ کمرشکن بود .

بازگشت به نقطه صفر

شب قبل از جلسه دادگاه، اضطراب امانش را بریده بود. بالاخره با وکیلش تماس گرفت؛ شاید مطمئن شود که نیامدنش به جلسه، تصمیم درستی بوده است. اما آنچه پس از برگزاری دادگاه شنید، او را بیشتر درگیر کرد. وکیل گفت جلسه ای که قرار بود ساعت 8:30 صبح آغاز شود، با تأخیر زیاد و حوالی 10:15 برگزار شده است. به گفته او، با تغییر مستشارها و ورود قاضی بابایی به پرونده، تمام آنچه قبلا شرح داده بودند، بی اثر شده بود: گفتند قاضی از اول می خواهد پرونده را بررسی کند، از تک تک ما بپرسد چه شد، چرا رفتی خانه یک مرد غریبه و... این یعنی باز برگشتیم به نقطه صفر. باز همان نگاه های سنگین، همان پرسش های آزاردهنده، همان اضطراب . با این حال، به نقل از دوستان و وکیلش حرفی از قاضی شنیده که برای لحظه ای روشنایی کوچکی در دلش انداخته است. نقل شده که وقتی متهم گفته یکی از شاکیان نیمه برهنه به خانه اش آمده بود، قاضی پاسخ داده: حتی اگر برهنه هم بود، شما حق نداشتید به او دست درازی کنید . شاکی می گوید: این جمله برایم خیلی مهم بود. حس کردم شاید این بار فضای متفاوتی حاکم باشد. شاید در این فضا، بشود به جایی رسید .

اما خستگی و فرسایش روانی، امید را برایش دشوار کرده است: پنج سال است می روم و می آیم. پنج سال هزینه روحی و مادی می دهم. یک سال و نیم است که داریم در همین دادگاه می چرخیم و هیچ اتفاقی نیفتاده. هنوز از ما می پرسند چرا رفتی خانه او؟ هنوز او انکار می کند. هنوز می گوید یک شاکی را اصلا نمی شناسد. یک مدرک فیلم هست، آن هم باز نشده، چون قفل است؛ یعنی عملا هیچ پیشرفتی نکرده ایم .

او می گوید بارها بین امید و یأس پرت شده است: گاهی فکر می کنم خوب، تا اینجا آمده ام، ادامه بدهم. بعد دوباره می گویم بس است دیگر. این درجا زدن بدترین چیز ممکن است . روایت این زن فقط از وضعیت سیستم قضایی نیست؛ از بی تفاوتی نهادها، از نبود همدلی، از تحقیرهای کوچک در هر مرحله نیز می گوید. دفعه قبلی که به دادگاه رفته بود، تنها نبود. همسرش همراهش آمده بود اما مسئولان حتی اجازه ندادند او وارد شود: گفتم نمی توانم تنها باشم. یکی باید باشد یک لیوان آب بدهد دستم. گفتند نه، نمی شود. در حالی که همین آدم، کیوان، به جز وکیلش، انگار همراه هم داشت. من فقط می خواستم کسی باشد که دستم را بگیرد. ولی این را هم نپذیرفتند .

او از تناقضی آشکار در روند دادرسی سخن می گوید: از ما می خواهند بارها و بارها داستان مان را تعریف کنیم. اما نه تنها همدلی نیست، حتی کوچک ترین تسهیلی هم در کار نیست. این فرسایش بی رحمانه است . می گوید: نه دیگر به عدالت امید دارم، نه به اثر اجتماعی این شکایت. فقط اگر بتوانم در این روند، تسکینی برای رنجی که کشیدم پیدا کنم، شاید بتوانم ادامه بدهم. یا حکمی صادر شود که بگوید به من ظلم شده یا دست کم در چهره او، نشانه ای از پشیمانی ببینم. تنها امیدم همین است، وگرنه بقیه اش فقط دست وپا زدن است، در سیستمی که حتی نمی خواهد ببیند که من انسانم؛ انسانی که فقط آمده ام بگویم یک اتفاق بد برایم افتاده .

5 سال بهانه تراشی برای حضور در دادگاه

اما شاکی دیگری ماجرا را با توصیف یک تضاد درونی آغاز می کند. با هر بار حضور در دادگاه، تکه ای از او باقی می ماند روی صندلی های آن سالن: هر بار باید انرژی، زمان، پول و حتی حیثیتم را وسط بگذارم. خانواده ام خبر ندارند. محل کارم هم نه. مجبورم مدام بهانه تراشی کنم و مرخصی بگیرم. هر رفت وبرگشت به تهران، کابوسی است که از قبل آغاز می شود . او می گوید: برای من، نه از نظر انرژی، نه وقت و نه مالی، اصلا راحت نیست که هر بار بلیت رفت و برگشت مشهد به تهران را هماهنگ کنم با وقت دادگاه. این یعنی یا ساعت سه، چهار صبح برسم مشهد، یا مجبور شوم روز بعدم را هم از دست بدهم. چیزی است که شاید برای دیگران قابل رؤیت نباشد، اما برای من در عمل یک رنج همیشگی است. پنج سال است نه فقط روانم، بلکه حساب بانکی ام هم درگیر این شکایت شده. خانواده و محل کارم از چیزی خبر ندارند. هر بار باید برای غیبت هایم بهانه ای بتراشم. بعد از دادگاه باید سریع خودم را برسانم مشهد تا بتوانم صبح فردایش بروم سر کار. یعنی اصلا فرصتی برای نفس کشیدن هم باقی نمی ماند .

همه چیز از اول

او می گوید در جلسه اخیر دادگاه، با تغییر مستشارها، روند رسیدگی عملا به نقطه اول برگشت: گفتند فکر کنید که اکنون بار اولی است که پرونده را بررسی می کنیم؛ همه چیز را دوباره برای مان تعریف کنید. این برای من واقعا سخت بود. هم از نظر روانی، چون مجبور بودم دوباره برگردم به ترومایی که پنج سال است با درمان و مشاوره تلاش کرده ام آن را کنار بگذارم و هم از نظر حافظه. اتفاق در سال 1397 افتاده، شکایت را در سال 1399 ثبت کرده ایم و اکنون تیرماه 1404 است. بسیاری از جزییات از ذهنم رفته، در حالی که در آن زمان کاملا برایم روشن بودند. این باعث می شود دقت اظهاراتم کمتر شود و واقعا ناعادلانه است .

او تأکید می کند متهم هنوز هم بعد از پنج سال انکار می کند که اصلا او را می شناسد. این در حالی است که مدارک و مستندات متعددی در پرونده وجود دارد که خلاف این ادعا را نشان می دهد: پلیس امنیت گزارش داده که از ساعت 8:30 شب تا 9 صبح روز بعد، من و کیوان- الف در یک مکان و در خانه او در خیابان ... بودیم؛ بر اساس موقعیت مکانی ثبت شده در تلفن همراه هر دو ما. رسید اسنپ به همان آدرس را هم دارم، دقیقا در همان تاریخ. علاوه بر آن، در یکی از فهرست هایی که از کامپیوترش استخراج شده، نام من با تاریخ تولد و تاریخ دیدارمان ثبت شده است. یعنی تمام داده ها نشان می دهد این فرد من را دیده، اما همچنان ادعا می کند که نمی شناسد .

او درباره یکی از بخش های مهم دادگاه اخیر می گوید: وقتی قاضی درباره آن فهرست 120 نفره از زنانی که بین سال های 1397 تا 1399 با آنها در ارتباط بوده، از او پرسید، پاسخ داد که فقط یک فهرست 31 نفره دارد که آن را هم به اجبار نوشته است. مدعی شد فهرستی که توسط پلیس امنیت ارائه شده، جعلی است. درباره همان فهرست 31 نفره هم گفت این زنان تأثیرگذار زندگی اش بوده اند. قاضی پرسید این تأثیر چه بوده؟ و او فقط گفت: به نحوی تأثیرگذار بوده اند . واقعا با زنی که مورد تجاوز قرار گرفته، این گونه بازی می کنند .

به گفته این شاکی، از بسیاری از زنان عکس هایی نیز وجود دارد که هنگام زدن زنگ آیفون منزل متهم گرفته شده و بخشی از آنها در کنار اطلاعات دیگر در فایل های او ذخیره شده است؛ موضوعی که پیچیدگی و دامنه گسترده تری از پرونده را نشان می دهد.

انکار حتی با مستندات رسمی

به گفته او، یکی از تلخ ترین بخش های جلسه، جایی بود که درباره فیلم هایی که از زنان نیمه بی هوش ضبط شده، صحبت شد: گزارش پلیس امنیت به صراحت تأکید دارد که بخشی از زنانی که در فیلم ها دیده می شوند، در حالت بی هوشی یا فاقد اراده بوده اند؛ با این حال، متهم مدعی بود همه آنها هوشیار بوده اند و رابطه با رضایت خودشان صورت گرفته است. حتی وکیل او، در جلسه دادگاه ادعا کرد آنچه در فیلم ها دیده می شود، خلسه ناشی از لذت جنسی بوده، نه بیهوشی واقعی. چنین جمله ای در صحن علنی دادگاه بیان شد؛ واقعا تحقیرآمیزتر از این برای یک قربانی چه می تواند باشد؟ .

او ادامه می دهد: با این حال، قاضی با این ادعاها برخورد کرد. تأکید داشت که دروغ گفتن ممکن است حق متهم باشد، اما مواجه کردن او با دروغ هایش نیز حق قاضی است. قاضی شبیه هیچ یک از قضات پیشین نبود. سؤالاتش دقیق و مستند بود و بارها متهم را با مدارک و گزارش ها روبه رو کرد. من این بار کیوان- الف را بسیار مضطرب تر از جلسات قبلی دیدم؛ به نظر می رسید برای نخستین بار در موقعیتی قرار گرفته که دیگر نمی تواند از زیر بار پاسخ گویی فرار کند . این شاکی از خستگی عمیق و بلاتکلیفی مستمر هم می گوید. از اینکه طی پنج سال گذشته هر بار که برای حضور در دادگاه مراجعه کرده، ناچار بوده با ترس، اضطراب و هزینه های فراوان به خود انگیزه دهد تا روند پرونده را ادامه دهد: متهم همچنان به دروغ گویی ادامه می دهد و بدون محدودیت در جامعه آزادانه تردد می کند و همان رفتارهای پیشین را دارد . با وجود همه این دشواری ها، این فرد امیدوار است قاضیان پرونده اجازه ندهند این بار این ماجرا در بی سرانجامی و بلاتکلیفی باقی بماند.

امیدوار کننده بود

یکی دیگر از شاکیان پرونده در روایت خود می گوید که متهم تلاش می کند از مسئولیت کارهای خود طفره برود و رفتاری شبیه به کسی دارد که هیچ اشتباهی مرتکب نشده است. او نیز معتقد است با تغییراتی که در روند رسیدگی پرونده ایجاد شده، جلسه دادگاه اخیر برخلاف انتظارات اولیه اش، تا حدی امیدوارکننده بوده: حرف های ما شنیده شد و بازپرس به اظهارات ما اعتماد داشت . او همچنین به فشارها و تهدیدهایی اشاره کرد که از سوی متهم در قالب پرونده سازی و استفاده از اسکرین شات های اکانت های شبکه های اجتماعی علیه شاکیان می شود. به گفته او: این اقدامات باعث ایجاد ترس و تهدیدی مستمر برای من شده است . به گفته او، در فضای حقوقی و اجتماعی فعلی، این تهدیدها بسیار جدی هستند و احتمال آسیب مجدد از سوی متهم وجود دارد، بنابراین باید همیشه مراقب و محتاط باشم . او توضیح می دهد که متهم همواره در تلاش است داستان ها و اتهام های جدیدی علیه او بسازد و به شکلی او را متهم جلوه دهد؛ موضوعی که برای این شاکی بسیار ترسناک و آزاردهنده است.

متهم همچنان انکار می کند

پرونده کیوان- الف همچنان در شعبه 5 دادگاه کیفری یک تهران تحت رسیدگی است؛ جایی که به گفته شاکیان و وکلای آنها، قاضی بابایی، با رویکردی جدی تر و دقیق تر به بررسی اتهام زنای به عنف پرداخته است. شیما قوشه، وکیل برخی از شاکیان، در گفت وگو با شرق روند دادرسی را تشریح می کند و به نکاتی مهم درباره چالش های اثبات جرم، ضعف های قانونی و تغییر رویکرد دستگاه قضایی در مواجهه با این پرونده حساس می پردازد. قوشه می گوید که پرونده مستقیما به دادگاه کیفری یک ارجاع داده شده و تحقیقات مقدماتی و رسیدگی در همان شعبه انجام می شود. او با اشاره به اینکه جلسه مواجهه حضوری پیشین بدون حضور رییس شعبه برگزار شده بود، توضیح می دهد که روز یکشنبه بیست و دوم تیرماه، جلسه رسمی رسیدگی با حضور قاضی بابایی و مستشار دیگر برگزار شد که رویکرد مثبتی در پی داشت.

در این جلسه، اتهام زنای به عنف به متهم تفهیم و اظهارات شکات و وکلای آنان ثبت شد. قوشه درباره دفاعیات متهم هم می گوید: او ضمن انکار تجاوز، اصرار داشت روابط جنسی با رضایت بوده است . همچنین در مورد فیلم های ضبط شده که پلیس امنیت بر آنها قفل گذاشته و امکان بازکردن آن تا کنون فراهم نشده، تأکید می کند که درخواست کارشناسی رسمی برای دسترسی به این فیلم ها ارائه شده و رییس شعبه تأکید کرده تا وقتی این فیلم ها بررسی نشود، تصمیم نهایی اتخاذ نخواهد شد .

قوشه درباره گزارش پلیس امنیت نیز تأکید می کند : بخشی از زنان حاضر در فیلم ها بدون اراده، مست یا بی هوش بوده اند، اما متهم این موارد را رد کرده و مدعی شده همه با رضایت بوده اند . این موضوع نشان دهنده اختلاف جدی میان شواهد و ادعای متهم است.

قوشه در توصیف رفتار متهم می گوید او برخوردی متکبرانه و بالا به پایین نسبت به شاکیان و وکلای آنها دارد. به گفته او، متهم تلاش می کند با ارائه اسکرین شات هایی از شبکه های اجتماعی شاکیان، از جمله پست های توییتری یا عکس هایی از صفحه های اینستاگرام، آنها را تحت فشار قرار دهد ؛ روشی که قوشه آن را نوعی تهدید و تلاش برای پرونده سازی علیه قربانیان می داند. به گفته او، از نکات درخور توجه جلسه، تغییر رویکرد دادگاه نسبت به مسئله رضایت شاکیان است. این وکیل اشاره می کند که برخلاف رویه های پیشین که صرف حضور در خانه به منزله رضایت تلقی می شد، این بار قاضی بابایی پذیرفت که حتی اگر لباس شاکی از تنش خارج شده باشد، به معنای رضایت او نیست . این رویکرد، گامی مثبت در روند قضایی پرونده تلقی می شود.

در پایان، درباره تأثیر اجتماعی و حقوقی این پرونده، او معتقد است این پرونده می تواند در شکستن سکوت زنان بازمانده و ایجاد تغییر در رویکردهای قضایی تأثیرگذار باشد، اما تحول واقعی نیازمند اصلاح قوانین است. قوشه تأکید کرد: مشکل اصلی در قوانین، اثبات جرم و نبود حمایت های کافی از بازماندگان است و تغییرات ساختاری در این حوزه ضروری به نظر می رسد .