رضا نصری حقوقدان بین الملل و کارشناس سیاست خارجی ضمن اشاره بر لزوم تقویت دیپلماسی در شرایط کنونی در روزنامه ایران نوشت: در پی حملات نظامی اخیر ایالات متحده و رژیم اسراییل به تأسیسات هسته ای و نظامی و اماکن غیرنظامی ایران، برخی جریان های داخلی با ترویج روایتی تقلیل گرایانه می کوشند مذاکره را عامل اصلی این حملات معرفی کنند.

آنان مدعی اند که تمرکز بر دیپلماسی و مذاکره، نظام را از تهدیدات امنیتی غافل ساخت و همین غفلت موجب غافلگیری و عملیات دشمن شد. این تحلیل، نه تنها با واقعیت هیچ تناسب و همخوانی ندارد، بلکه در فرآیند آسیب شناسی دقیق وقایع اخیر نیز اختلال ایجاد می کند و مسیر تشخیص عوامل واقعی و اصلاح رویه ها را منحرف می سازد.

پیش از هر چیز باید تأکید کرد که تصمیم به مذاکره، نه ابتکار صرف دولت یا وزارت امور خارجه، بلکه بخشی از راهبرد کلان نظام جمهوری اسلامی برای تأمین امنیت ملی بوده و هست. همان گونه که قدرت نظامی، سازوکارهای امنیتی، بازدارندگی منطقه ای و مقاومت مردمی از ارکان دفاعی کشور محسوب می شوند، دیپلماسی نیز یکی از ابزارهای مشروع، ضروری و کارآمد برای خنثی سازی تهدیدها و پیشبرد منافع ملی است. القای اینکه دولت و دستگاه دیپلماسی خارج از هماهنگی با نهادهای عالی کشور اقدام کرده، تحریفی خطرناک از واقعیت و تقلیل جایگاه مذاکره در منظومه امنیت ملی است.

در همین چهارچوب، ادعای اینکه حضور دیپلمات ایرانی پشت میز مذاکره موجب غفلت نهادهای امنیتی و نظامی از وظایف خود شده، نه تنها وهن جایگاه دیپلماسی است، بلکه توهینی آشکار به نهادهایی است که شبانه روز در حال حفاظت و حراست از کشور هستند. واقعیت آن است که عامل اصلی حملات اخیر، نه مذاکره، بلکه نفوذی است که سال ها برای آن طراحی و برنامه ریزی شده بود. متهم ساختن دیپلماتی که در چهارچوب وظایف محوله و سیاست مصوب عمل کرده، نه تنها غیرمنصفانه است، بلکه تکرار همان خطاهایی است که زمینه ساز نفوذ و در نهایت حمله دشمن شد.

افزون بر این، این تصور که اگر ایران وارد مذاکره نمی شد، جنگی رخ نمی داد نیز یک خطای تحلیلی خطرناک است. اگر ایران از مذاکره سر باز می زد، همین کشورها - این بار با ادعای اینکه ایران حاضر به تعامل دیپلماتیک نیست - به کشور حمله می کردند. حقیقت آن است که موضع حق به جانب امروز ایران - که موجب حمایت گسترده بیش از 120 کشور شده - حاصل همان دیپلماسی فعال و تلاش برای حل وفصل مسالمت آمیز اختلافات در چهارچوب حقوق بین الملل است. مضاف بر اینکه اگر دولت جمهوری اسلامی برای حل وفصل مسالمت آمیز پرونده هسته ای پشت میز مذاکره نمی رفت، این حمایت مردمی که امروز شاهد آن هستیم نیز به احتمال قوی بسیار کمرنگ تر از امروز می بود.

در واقع، در صورت بی اعتنایی به مذاکره، قطعاً برای بخش قابل توجهی از مردم این پرسش پیش می آمد که چرا - در حالی که فرصت داشتید - درگیری نظامی را به مذاکره ترجیح دادید؟ همچنین، در صورت عدم ورود ایران به مسیر دیپلماسی، برخی کشورهای منطقه در بازی شماتت، تهران را مقصر اصلی درگیری نظامی معرفی می کردند و حمایت بی سابقه ای که در قالب بیانیه های سازمان همکاری اسلامی و شورای همکاری خلیج فارس شاهد آن بودیم، هرگز شکل نمی گرفت. امروز، چه در سطح منطقه، چه در سطح بین المللی و چه در افکار عمومی داخلی، ایران در موقعیتی مشروع، مظلوم و حق به جانب قرار دارد. هر روایتی که به این مشروعیت و مظلومیت خدشه وارد کند، در تعارض مستقیم با منافع ملی است.

در نهایت، باید با صراحت هشدار داد که یکی از خطرناک ترین خطاهایی که یک کشور می تواند در میانه بحران و جنگ مرتکب شود، آسیب شناسی نادرست در عرصه سیاست خارجی، آن هم بر مبنای رقابت ها و تسویه حساب های داخلی است. آسیب شناسی انحرافی ، نه تنها مانع از درک صحیح ریشه های حمله دشمن می شود، بلکه به جای تقویت جبهه داخلی، موجب تضعیف انسجام ملی و تفرق در راهبردهای دفاعی کشور می گردد.

خطر بزرگ تر آنجاست که این فضاسازی های مخرب و برداشت های نادرست، به کنارگذاشتن ابزارهای مشروع و ضروری ای چون دیپلماسی بینجامد و کشور را از یکی از مؤثرترین ابزارهای مدیریت بحران و تأمین امنیت ملی محروم سازد. در شرایط امروزی کشور، لازم است به جای تضعیف و ترویج بی اعتمادی، از وزیر امور خارجه و دستگاه دیپلماسی کشور تمام قد حمایت شود تا با روحیه ای بالا و پشتوانه ای قوی، بتوانند سرمایه های حاصل از ایستادگی نظامی و انسجام اجتماعی را به نتایجی ملموس و قابل بهره برداری در عرصه مذاکرات و سیاست خارجی تبدیل کند.