خواب، تنها فرصتی برای استراحت و بازیابی انرژی نیست. برای برخی افراد، شب هنگام تنها زمان خوابیدن نیست، بلکه زمانی ست که ترس، اضطراب و حتی حملات پانیک سراغشان می آید. به این حالت، اضطراب خواب یا سومنوفوبیا گفته می شود؛ ترسی پایدار و مزمن از خوابیدن.

به گزارش انتخاب و به نقل از انلی مای هلث، افرادی که با سومنوفوبیا زندگی می کنند، ممکن است مدت ها پیش از آن که سرشان به بالش برسد، احساس تنش و استرس کنند. تأثیر این اختلال، تنها به یک خواب آشفته محدود نمی شود؛ بلکه به تدریج سلامت روان و شادمانی روزمره ی افراد را از بین می برد و زندگی را دشوارتر از آن چه باید باشد، می کند.

دکتر ریا تالوار، روان شناس مشاور و متخصص اختلالات خوردن توضیح می دهد:

سومنوفوبیا فقط به معنای مشکل در خوابیدن نیست. این ترس شدید از آن است که اگر بخوابید، اتفاق وحشتناکی رخ خواهد داد. این ترس می تواند خود را به شکل افکار تند و سریع، تپش قلب، تعریق یا حتی حمله ی پانیک هنگام رفتن به رخت خواب نشان دهد.

افراد مبتلا به سومنوفوبیا معمولاً:

از فرا رسیدن شب وحشت دارند

زمان خوابیدن را به تعویق می اندازند یا از آن اجتناب می کنند

نشانه هایی چون تعریق یا تپش قلب را تجربه می کنند

در اثر اضطراب دچار اختلالات خواب می شوند

این ترس فقط به کابوس مربوط نمی شود، بلکه از آشفتگی روانی شدید درباره ی خودِ عمل خوابیدن سرچشمه می گیرد.

اضطراب خواب و سلامت روان چه ارتباطی دارند؟

واقعیت این است که خواب بد و مشکلات روانی، یکدیگر را تقویت می کنند.

دکتر تالوار می گوید:

محرومیت از خواب فقط شما را خسته نمی کند، بلکه می تواند اضطراب و افسردگی را تشدید کرده و یک چرخه ی معیوب ایجاد کند که خروج از آن دشوار است.

وقتی خواب کافی و باکیفیت نداشته باشید:

سطح هورمون استرس (کورتیزول) در بدن افزایش می یابد

بدن شما بیشتر مستعد ابتلا به بیماری می شود

حافظه، تمرکز و قدرت تصمیم گیری تان کاهش می یابد

کنترل احساسات از بین می رود

ممکن است احساس تحریک پذیری، بی حالی یا فرسودگی کنید

به دلیل کمبود انرژی، روابط اجتماعی تان آسیب می بیند

در درازمدت، این چرخه می تواند کیفیت زندگی را به طور جدی تحت تأثیر قرار دهد.

یک مطالعه که در نشریه ی Frontiers in Neurology منتشر شد، نشان داد که اضطراب و افسردگی به طور مستقیم با خواب بد ارتباط دارند. افرادی که هر دو مشکل را هم زمان داشتند، از کیفیت خواب بسیار پایین تر و بی خوابی شدیدتری رنج می بردند. همچنین این مطالعه تأیید کرد که درمان اضطراب و افسردگی می تواند کیفیت خواب را بهبود ببخشد و برعکس.

دکتر تالوار تأکید می کند:

اضطراب خواب فقط یک نشانه نیست، بلکه می تواند علت اصلی بسیاری از مشکلات روانی باشد. اما خبر خوب این است که با کمک مناسب، می توان از این چرخه خارج شد.

او این راهکارها را پیشنهاد می دهد:

رفتاردرمانی شناختی (CBT): برای تغییر الگوهای فکری و رفتاری که اضطراب خواب را تقویت می کنند.

درمان مواجهه ای: قرار دادن تدریجی فرد در معرض ترس از خواب در محیطی امن و کنترل شده.

تمرین های آرام سازی و ذهن آگاهی: مانند تنفس عمیق، مدیتیشن یا ریلکسیشن عضلانی پیشرونده برای آرام سازی ذهن و بدن.

رعایت بهداشت خواب:

تعیین زمان منظم برای خواب و بیداری

ایجاد فضایی آرام و دلپذیر در اتاق خواب

پرهیز از مصرف کافیین، الکل و استفاده از وسایل الکترونیکی در شب

به گفته ی دکتر تالوار:

تغییرات کوچک می توانند تفاوت بزرگی ایجاد کنند. اما اگر اضطراب خواب زندگی شما را تسخیر کرده، از کمک گرفتن از متخصصان نترسید.

مطالعات نشان داده اند که بهبود کیفیت خواب به طور چشمگیری سلامت روان از جمله افسردگی و اضطراب را بهبود می بخشد. هر چه کیفیت خواب بهتر شود، وضعیت روانی نیز بهتر خواهد شد.

اضطراب خواب واقعاً وجود دارد و می تواند به ذهن و بدن شما آسیب بزند. این فقط ترس از تاریکی نیست، بلکه چرخه ای معیوب است که می تواند تمام روزتان را خراب کند. اما با درک درست، به کارگیری راهکارهای مناسب و در موارد ضروری، دریافت کمک حرفه ای، می توان دوباره شب ها و سلامت خود را باز پس گرفت.