ژاپن با تکمیل یک پروژه عظیم و بی سابقه، توانسته کف اقیانوس آرام را به سامانه ای هوشمند برای رصد زلزله ها و هشدار سونامی تبدیل کند.

به گزارش خبرآنلاین، این سیستم جدید که با هزاران کیلومتر فیبر نوری، حسگر و تجهیزات پیشرفته ساخته شده، شباهتی به سیستم عصبی برای زمین دارد؛ سیستمی که می تواند خطرات را پیش از آن که دیر شود شناسایی کند.

این پروژه که شامل سه شبکه ی مستقل ولی به هم پیوسته است (S-net، DONET و N-net) است، اکنون تمامی مناطق زلزله خیز اطراف ژاپن را به صورت زنده و دقیق پایش می کند. سیستم تازه تکمیل شده ی N-net، که در خرداد امسال به پایان رسید، می تواند تا 20 ثانیه زودتر نسبت به زلزله و تا 20 دقیقه زودتر نسبت به سونامی هشدار بدهد؛ زمانی حیاتی برای متوقف کردن قطارهای سریع السیر، بستن دروازه های بندری و نجات جان هزاران انسان.

این سامانه در پاسخ به زلزله مهیب سال 2011 ژاپن ساخته شد؛ زمانی که زلزله ای 9 ریشتری در عمق اقیانوس منجر به سونامی و فاجعه نیروگاه اتمی فوکوشیما شد و بیش از 20 هزار کشته برجای گذاشت. در آن زمان، تجهیزات لرزه نگاری زمینی نه تنها بزرگی واقعی زلزله را به درستی اندازه گیری نکردند، بلکه هشدار سونامی نیز با تأخیر صادر شد.

اما حالا ژاپن به نخستین کشور جهان تبدیل شده که تمام زون های فرورانش اطراف خود را به طور مستقیم و لحظه ای زیر نظر دارد. هر یک از ایستگاه های کف اقیانوس مجهز به حسگرهایی مانند شتاب سنج، لرزه نگار و فشارسنج های پیشرفته هستند و داده ها را از طریق کابل های زیرآبی به مراکز کنترل منتقل می کنند.

به گفته ی هارولد توبین، زمین لرزه شناس دانشگاه واشنگتن، این سیستم فقط برای هشدار فوری نیست؛ بلکه ابزار بی نظیری برای شناخت بهتر عملکرد گسل هاست. او می گوید: با این سیستم، حتی حرکت های بسیار آهسته و بدون لرزش هم قابل تشخیص هستند؛ حرکت هایی که ممکن است نشانه ی زلزله ای بزرگ در راه باشند.

در همین حال، دانشگاه کاردیف در ولز نیز پروژه ی جدیدی به نام GREAT را راه اندازی کرده که از حسگرهای صوتی زیرآبی طراحی شده برای شناسایی انفجارهای اتمی استفاده می کند تا سونامی های احتمالی را پیش بینی کند. این فناوری با استفاده از هوش مصنوعی، در کمتر از چند ثانیه بزرگی زلزله، نوع گسل و احتمال سونامی را ارزیابی می کند.

در سوی دیگر اقیانوس آرام، اما وضعیت متفاوت است. در حالی که ژاپن شبکه ای عظیم از حدود 6 هزار حسگر زمینی و دریایی دارد، گسل بسیار خطرناک کاسکادیا در سواحل آمریکای شمالی، تنها با یک کابل و سه لرزه نگار زیر دریا کنترل می شود. این در حالی است که زمین لرزه ای به بزرگی 9 ریشتر در این گسل کاملاً محتمل است.

کارشناسان هشدار می دهند که حتی یک دقیقه هشدار زودتر می تواند جان میلیون ها نفر را نجات دهد و جلوی فاجعه ای به بزرگی فوکوشیما را بگیرد. اما ایالات متحده هنوز راه زیادی در پیش دارد تا به سطح آمادگی ژاپن برسد.