رؤسای جمهور ایالات متحده، افرادی خودشیفته هستند؛ خب! طبیعی است، اگر چنین نبودند، شانس شان برای ورود به دفتر بیضی شکل اندک بود و مشتاقند که پس از ترک قدرت، نام شان به نیکی یاد شود. برخی از آن ها، نظیر جورج واشنگتن، آبراهام لینکلن و فرانکلین دی. روزولت، نه تنها به دلیل ویژگی های استثنایی شان، بلکه به دلیل غلبه بر شرایط چالش برانگیز و رهبری فوق العاده ای که از خود نشان دادند، جایگاهی والا در تاریخ دارند اما رؤسای جمهوری که در دوران عادی تر حکومت می کنند یا اقدامات شان با شکست های آشکار همراه بوده، تنها می توانند امیدوار باشند که در انتهای فهرست های رتبه بندی رؤسای جمهور از بهترین تا بدترین قرار نگیرند.

هم میهن نوشت: وسواس دونالد ترامپ به جایگاه خود در تاریخ، همانند بسیاری از جنبه های دیگر شخصیت او، شگفت آور است. هیچ رییس جمهور دیگری، دوران تصدی خود را تا این حد آشکارا به خودمحوری اختصاص نداده و در آرزویش برای به یادماندن به عنوان یکی از بزرگترین رؤسای جمهور آمریکا، تا این حد شفاف و بی پرده عمل نکرده است. طرفه آنکه او معتقد است که این افتخار را از پیش کسب کرده است.

نشانه های تمایل ترامپ به افتخار شخصی در هر سو مشهود است. در دوره اول ریاست جمهوری، او به خبرنگاران گفت که تأخیر در انتصاب پست های کلیدی بی اهمیت است، زیرا او تنها کسی بود که اهمیت داشت او بارها برای دریافت جایزه صلح نوبل ابراز تمایل کرده، جایزه ای که تا حدی به آن حسادت می کند، چراکه باراک اوباما، آن را دریافت کرده بود. در طول مبارزات انتخاباتی ریاست جمهوری 2024، او صراحتاً اعلام کرد که خود را بزرگترین رییس جمهور تاریخ می داند؛ حتی برتر از لینکلن یا واشنگتن. او به هوش خود می بالد و انتظار دارد اعضای کابینه و دیگر مقامات عالی رتبه در انظار عمومی به ستایش آیینی او بپردازند.

حتی جمهوری خواهان متعصب هم اکنون در تجلیل از ترامپ کم نمی گذارند؛ تا جایی که لایحه ای در کنگره پیشنهاد می دهد چهره او به کوه راشمور اضافه شود. این علاقه به ستایش غلوآمیز را سیاستمداران سایرکشورها نیز به خوبی درک کرده اند؛ برای نمونه، سفیر رژیم اسراییل در ایالات متحده، به دفعات او را منجی خطاب کرده است یا سفیر عربستان او را یگانه مرد صلح خطاب کرده است.

مشکل ترامپ این است که کارنامه او در دوران ریاست جمهوری در بهترین حالت متوسط و در بدترین حالت یک فاجعه است. در دوره اول، او همه گیری کووید-19 را بسیار بد مدیریت کرد، بدهی ایالات متحده را بیش از 8 تریلیون دلار افزایش داد، کسری تجاری آمریکا را وخیم تر ساخت، در پایان دادن به جنگ افغانستان ناکام ماند، نتوانست کره شمالی را متقاعد به کاهش زرادخانه هسته ای اش کند، ناتو را تضعیف نمود، از برجام و پیمان پاریس خارج شد و روابط با متحدان دیرینه ایالات متحده را بی هدف به هم ریخت.

پس از آن عملکرد، رأی دهندگان به درستی او را از کاخ سفید بیرون راندند. او عمدتاً به این دلیل در دور دوم پیروز شد که جو بایدن بسیار دیرهنگام از رقابت ها کنار رفت. اکنون ترامپ در تلاش برای تحولی رادیکال در سیاست داخلی و خارجی ایالات متحده است که به ترس های مشروعی از رکود اقتصادی دامن زده، برتری علمی و آکادمیک پیشرو جهان را به خطر انداخته و باعث شده است که میزان محبوبیت او سریع تر از هر رییس جمهور ایالات متحده در 80 سال گذشته سقوط کند. احتمالاً در حال حاضر دشوار بتوان کسی را پیدا کرد که تصویر ترامپ را برای کوه راشمور مناسب تشخیص دهد.

با این حال، ترامپ را هنوز دست کم نگیرید، زیرا تمام دوران کاری او، چه پیش از ورود به سیاست و چه پس از آن، بر پایه ی توانایی چشمگیرش در ایجاد توهم دستاورد استوار بوده است، حتی زمانی که حقایق، برخلاف آن سخن می گویند. او حرفه تجاری خود را با ثروتی قابل توجه آغاز کرد، اما دچار ورشکستگی های مکرر و سایر شکست های تجاری شد و در عین حال مرتکب چندین کلاهبرداری شد. با وجود این کارنامه متوسط، ترکیبی از خودتبلیغی بی وقفه، دروغگویی بی شرمانه، خودشیفتگی افراطی، رویافروشی ماهرانه و فرصت استثنایی حضور به عنوان ستاره تلویزیون، میلیون ها نفر را متقاعد کرد که او یک نابغه کسب وکار و یک استاد معامله گر است.

در مقام رییس جمهور، دستاورد اصلی ترامپ شکستن بسیاری از هنجارهایی است که نظم دموکراتیک ایالات متحده را شکل داده و به چالش کشیدن بسیاری از باورهای مرسوم است. برای حامیانش، این نشانگر نبوغ اوست؛ اما برای منتقدانش، این نشان دهنده خطرناک بودن اوست. متأسفانه، او بیش از حد ناتوان یا بی میل بوده است که جزییات لازم برای اجرای اصلاحات مؤثر را فرا گیرد و در مذاکره آن قدر ناتوان بوده که نتواند حریفان خارجی باتجربه و سرسخت را فریب دهد. او به کرّات به اولتیماتوم های خود بی تفاوت بوده و آن ها را فراموش کرده است، و عشق و نفرت او از افراد و سران کشورها به طور روزانه دچار تغییر می شود.

اما آیا تلاش یک رییس جمهور برای داشتن جایگاهی خاص در کتاب های تاریخ، کاری اشتباه است؟ آیا نباید بخواهیم رؤسای جمهورمان جاه طلب باشند و تنها به حفظ وضعیت موجود یا تغییرات جزیی در آن بسنده نکنند؟ پاسخ مثبت است، به شرطی که: 1. ایده های خوبی برای سود رساندن به کشور داشته باشند و نه صرفاً برای ثروتمند کردن خود یا حامیانشان؛ 2. بدانند چگونه این طرح ها را به طور مؤثر اجرا کنند. جاه طلبی زمانی خوب است که به نفع بهروزی و خیر عمومی باشد و با انرژی و اثربخشی دنبال شود، اما نه زمانی که تماماً درباره ستایش فردی باشد که اتفاقاً در کاخ سفید اقامت دارد.

زمانی که رهبران عمدتاً با تمایل به افتخار شخصی، و نه با تعهد واقعی به منافع عمومی، هدایت می شوند، احتمال بیشتری دارد که به دنبال دستاورد های ساختگی و بی معنی باشند که منافع کمی دارند (مثلاً تغییر نام خلیج مکزیک) و مشکلات چالش برانگیزتری را نادیده بگیرند که راه حل آن ها به میلیون ها نفر کمک می کند (مانند بهبود زیرساخت ها یا کاهش نابرابری اقتصادی). آن ها تمایل بیشتری به پذیرش خطرات بزرگ، ایجاد نهادهای خیالی و من درآوردی برای توجیه اقدامات افراطی، و دنبال کردن پروژه های بلندپروازانه اما بداندیشانه دارند که شهروندان عادی در نهایت هزینه آن ها را خواهند پرداخت. بی گمان، یک رهبر جاه طلب، زمان بیشتری را صرف ایجاد فرقه های شخصیتی و سرکوب انتقاد خواهد کرد تا اداره واقعی کشور. چقدر آشنا به نظر می رسد!؟

تمایل مکرر ترامپ به تصاحب گرینلند، به خوبی این گرایش ها را آشکار می سازد. برای الحاق این جزیره، نه توجیه امنیتی قانع کننده ای وجود دارد زیرا ایالات متحده از پیش با دانمارک، حاکم قانونی گرینلند، پیمانی دارد که اجازه افزایش حضور نظامی آمریکا را در صورت لزوم می دهد و نه دلیل اقتصادی محکمی. بهره برداری از منابع معدنی گرینلند ممکن است از نظر تجاری مقرون به صرفه نباشد و شرکت های آمریکایی هم در صورت تمایل می توانند این فرصت ها را دنبال کنند. علاوه بر این، مشکل آزاردهنده تر این است که جمعیت گرینلند هیچ تمایلی به پیوستن به ایالات متحده ندارند.

تصاحب گرینلند به هر آنچه از تصویر آمریکا به عنوان یک قدرت بزرگ نسبتاً خیرخواه باقی مانده است، آسیب می رساند، روابط با دانمارک (که قبلاً یکی از نزدیک ترین کشورهای جهان به ایالات متحده بود) را تضعیف می کند و هنجار دیرینه علیه توسعه سرزمینی را تضعیف می سازد. خلاصه اینکه: ایده ای بسیار کودکانه و احمقانه است. اما در ذهن ترامپ، تصرف گرینلند (یا تبدیل کانادا به ایالت پنجاه ویکم) آمریکا را بزرگتر می کند. بدون تردید، چنین دستاورد چشمگیری جایگاه او را در تاریخ تثبیت می کند، مهم نیست عواقب یا آسیب های جانبی آن چه باشد.

در واقع، تاریخ هشدار می دهد که رهبران خودشیفته عاشقِ افتخار شخصی، معمولاً آسیب های بزرگی به کشورهای خود وارد می کنند. بی گمان، ناپلئون بناپارت فردی فوق العاده و چهره تاریخی یگانه ای در جهان بود، اما با دنبال کردن اعتیادآور افتخار شخصی، او جان میلیون ها اروپایی (از جمله شاید یک میلیون شهروند فرانسوی) را گرفت و در نهایت در تبعید در جزیره سنت هلن درگذشت.

آدولف هیتلر یک شخصیت خودشیفته و خودبزرگ بین بود که آرزو داشت رایش 1000 ساله ایجاد کند، اما دستاورد اصلی او ده ها میلیون کشته و تقسیم آلمان بود که بیش از چهار دهه به طول انجامید. دیگر رهبران جاه طلب که خود را صاحب یک مأموریت تاریخی می پنداشتند مانند فیدل کاسترو، هوگو چاوز، صدام حسین، مائو تسه تونگ، جمال عبدالناصر و هوشی مین ممکن است برخی کارهای قابل توجه انجام داده باشند، اما هر یک در نهایت به کشورهای خود بیشتر آسیب رساندند تا سود.

پدران بنیان گذار ایالات متحده به آسیب هایی که جاه طلبی شخصی افراطی می توانست ایجاد کند، آگاه بودند. پدران بنیان گذار به همین دلیل ایده سلطنت را رد کردند و با تدوین قانون اساسی، بر لزوم حاکمیت قانون در ایالات متحده اصرار ورزیدند. آن ها نظامی سیاسی بنیان نهادند که در آن جاه طلبی باید برای مقابله با جاه طلبی به کار گرفته شود. اظهارات جیمز مدیسون در مقالات فدرالیست شماره 51 مبنی بر اینکه در دولت جمهوری خواه، اقتدار قانونگذاری لزوماً غالب است، نشان دهنده آگاهی دقیق او از خطراتی بود که در صورت قدرت گرفتن بیش از حد رؤسای جمهور یا تمایل آن ها به زیر پا گذاشتن منافع ملی برای کسب شهرت و تحسین، بروز می یافت.

در جهان ما که حقیقت رو به کاستی است، فروتنی از مد افتاده و خودتبلیغی آشکار به هنجار تبدیل شده، ترامپ ممکن است بتواند طرفداران افراطی خود را متقاعد کند که او رییس جمهوری واقعاً بزرگ است. اما در نهایت، اعتبار تاریخی او به نتایج عملکردش بستگی خواهد داشت. با توجه به کارنامه اش تا به امروز، احتمالاً او به عنوان رییس جمهوری بسیار تأثیرگذار قضاوت خواهد شد، زیرا هنجارشکنی ها و اقدامات رادیکال او تا زمان ترک سمتش تأثیر عظیمی برجای خواهد گذاشت.

اما اگر آمریکایی ها نخواهند در کشوری ضعیف تر، بیمارتر، فقیرتر، نادان تر، بدهکارتر، کمتر مورد تحسین، و بیشتر دچار تفرقه باشند کشوری که شاید دیگر یک دموکراسی واقعی نباشد آنگاه عنوان عظمت واقعی برای همیشه از دسترس او (ترامپ) دور خواهد ماند.