فرارو- محبوب محمد بزّی روزنامه نگار لبنانی آمریکایی و استاد روزنامه نگاری در دانشگاه نیویورک

به نقل از روزنامه گاردین، بنیامین نتانیاهو، دونالد ترامپ را برای دریافت جایزه صلح نوبل نامزد کرد ؛ تیتری عجیب که شاید بیشتر مناسب ستون طنز مجله Onion باشد، اما این بار کاملاً واقعی است: نخست وزیر اسراییل که این روزها به اتهام جنایات جنگی در غزه از سوی دیوان کیفری بین المللی تحت تعقیب است، رییس جمهور آمریکا، بزرگ ترین حامی تسلیحاتی و سیاسی اسراییل را برای معتبرترین جایزه صلح جهان نامزد کرده است.

این اقدام چنان تناقض آمیز و مضحک به نظر می رسد که گویی کسی فروشنده مواد مخدر خود را برای دریافت جایزه نوبل پزشکی معرفی کند! اما پشت این ژست تبلیغاتی نتانیاهو، محاسبه ای بدبینانه نهفته است: او با آگاهی از عطش ترامپ برای تحسین و دیده شدن، تلاش می کند در عین تداوم جنگ بی رحمانه علیه غزه، دست خود را برای گسترش حملات احتمالی به دیگر کشورهای منطقه از جمله ایران، لبنان و یمن باز نگه دارد. پیش از آن که نتانیاهو با نامه نامزدی نوبل وارد کاخ سفید شود، ترامپ مشتاق بود همین هفته توافق آتش بس میان اسراییل و حماس را اعلام کند.

اما این مانور نمایشی نتانیاهو، ترامپ را غافلگیر کرد و او را از پیگیری توافق با حماس منصرف ساخت. نخست وزیر اسراییل، طبق عادت دیرینه اش، با خریدن زمان و وقت کشی بار دیگر ابتکار عمل را به دست گرفت؛ همان ترفندی که پس از حمله حماس به جنوب اسراییل در اکتبر 2023 بارها به کار برد. او همواره مذاکرات را به بن بست می کشاند تا هم در قدرت بماند، هم ائتلاف تندرو خود را حفظ کند و هم مانع برگزاری انتخابات زودهنگام شود؛ رخدادی که می تواند به شکست حزب لیکود منجر گردد و همچنین جلوی هرگونه تحقیق مستقل درباره ناکامی های امنیتی دولتش پیش از حمله حماس را سد کند. مهم تر از همه، نتانیاهو برای فرار از محاکمه در پرونده های فساد و رشوه خواری، بیش از هر زمان دیگری به حفظ قدرت نیازمند است.

بنیامین نتانیاهو که در سیاست اسراییل به بازمانده بزرگ شهرت دارد، سیاستمداری است زیرک که نقطه ضعف اصلی ترامپ یعنی عطش سیری ناپذیرش برای ستایش و جلب توجه را به خوبی می شناسد. نخست وزیر اسراییل آگاه است که توان رقابت با کشورهای ثروتمند عربی چون عربستان سعودی و قطر را ندارد؛ کشورهایی که می توانند با پیشنهاد قراردادهای کلان، املاک مجلل و حتی جت های خصوصی چندصد میلیون دلاری، خانواده ترامپ را وسوسه کنند. اما نتانیاهو هوشمندانه به جای سرمایه گذاری بر طمع های مادی، روی نقطه حساس روانی ترامپ یعنی رؤیای تبدیل شدن به صلح ساز جهانی تمرکز کرده است.

این همان تاکتیکی بود که نتانیاهو این هفته در کاخ سفید به کار گرفت: او با یادآوری حسرت همیشگی ترامپ از بی توجهی کمیته نوبل، بر زخم غرور رییس جمهور آمریکا نمک پاشید. ترامپ بارها مدعی شده که به دلیل توافق نامه های ابراهیم در دور نخست ریاست جمهوری اش، شایسته دریافت جایزه نوبل صلح است؛ توافق هایی که با وساطت جرد کوشنر، داماد و مشاور ارشدش، میان اسراییل و چند کشور عربی از جمله امارات، بحرین و مراکش امضا شد. البته ترامپ و کوشنر هرگز موفق نشدند عربستان سعودی، مهم ترین بازیگر عربی منطقه را به عادی سازی روابط با اسراییل متقاعد کنند.

توافق نامه های ابراهیم بر توهمی بنیادین استوار بود: این تصور که بحران اسراییل و فلسطین را می توان با نادیده گرفتن واقعیت اشغال و محاصره، صرفاً از راه معامله با دولت های اقتدارگرای عربی حل کرد. ترامپ و کوشنر که سیاست را شبیه معاملات ملکی می دیدند، ترجیح دادند از مطالبات فلسطینی ها عبور کنند و مستقیماً سراغ دولت هایی بروند که آماده بودند روابط پشت پرده شان با اسراییل را علنی کنند. در نگاه دولت ترامپ، فلسطینی ها مثل مالکان سمجی بودند که زیر بار واگذاری سهم شان در قبال وعده های پرزرق وبرق نمی رفتند.

جای تعجب ندارد که نتانیاهو، همین توافق های ناقص و جنجالی ابراهیم را بهانه ای برای معرفی ترامپ به کمیته نروژی نوبل صلح قرار داد. نخست وزیر اسراییل در نامه ای رسمی که اول ژوییه به این کمیته ارسال کرد، ترامپ را مورد تمجید قرار داد و نوشت: رییس جمهور ترامپ، تعهدی استثنایی و بی نظیر برای گسترش صلح، امنیت و ثبات در سراسر جهان از خود نشان داده است. این نامه تنها ده روز پس از صدور فرمان حمله هوایی جنگنده های آمریکایی به تأسیسات هسته ای ایران ارسال شد؛ حمله ای که ادامه جنگ غافلگیرکننده ای بود که نیمه ژوئن توسط خود نتانیاهو با بمباران ده ها هدف در ایران آغاز شده بود

در دیدار کاخ سفید، بنیامین نتانیاهو در چاپلوسی از ترامپ چیزی کم نگذاشت: مایلم نه فقط به نمایندگی از همه اسراییلی ها، بلکه به نام ملت یهود از شما تشکر و قدردانی کنم. او هنگام تقدیم نامه نامزدی، رو به ترامپ گفت: تو شایسته دریافت این جایزه ای. به این ترتیب، نخست وزیر اسراییل بار دیگر زخم کهنه ترامپ یعنی احساس محرومیت از دیده شدن توسط نوبل را تازه کرد. ترامپ که از این تملق آشکار سرمست شده بود، با تظاهر به شگفت زدگی پاسخ داد: من این را نمی دانستم. واقعاً متشکرم. به ویژه از تو، این برایم بسیار مهم است.

بنیامین نتانیاهو به خوبی می داند چگونه ترامپ را در قامت یک قهرمان پیروز جلوه دهد؛ مردی که با حمایت از پیروزی های نظامی اسراییل علیه ایران و متحدانش، چهره ای شکست ناپذیر و قدرتمند از خود می سازد. اطرافیان ترامپ نیز همواره بر وسواس او برای دیده شدن به عنوان نماد پیروزی و موفقیت تأکید دارند؛ مردی که شیفته برنده هاست و حتی کوچک ترین نشانه ای از شکست را تحمل نمی کند.

با این حال، حقیقت این است که اگر ترامپ واقعاً به دریافت جایزه صلح امیدوار است، پیش از هر چیز باید به خونریزی در غزه پایان دهد. چنین مأموریتی تنها از رهگذر استفاده از اهرم های بی رقیب نفوذ آمریکا یعنی میلیاردها دلار تسلیحات و حمایت بی قید و شرط دیپلماتیک واشنگتن از اسراییل در سازمان ملل و سایر نهادهای بین المللی امکان پذیر است تا بتواند بر نتانیاهو برای توقف جنگ فشار واقعی وارد کند. اما تا امروز، ترامپ نیز همانند بایدن از اعمال چنین فشاری سر باز زده است؛ رویکردی که در نهایت بایدن را با تحقیر و بی اعتنایی نتانیاهو مواجه ساخت.

در چنین شرایطی، سخت می توان پذیرفت ترامپ خود را صلح ساز بداند، آن هم در حالی که دولت او همچنان بیش از 35 هزار بمب BLU-117 ساخت آمریکا را در اختیار اسراییل قرار داده است. ارتش اسراییل تنها در ماه نخست جنگ غزه، صدها بمب دو هزار پوندی از همین نوع را بر سر مردم فروریخت؛ حجمی از بمباران هوایی که از پایان جنگ ویتنام تا امروز بی سابقه بوده است.

دونالد ترامپ همچنین چشم به رؤیای دریافت نوبل صلح از مسیر دیپلماسی میان اسراییل و عربستان سعودی دوخته است؛ توافقی که بایدن نیز به دنبالش بود اما به نتیجه نرسید. با این حال، محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و متحد نزدیک ترامپ، بارها تأکید کرده است تا زمانی که اسراییل متعهد به تشکیل یک کشور مستقل فلسطینی نشود، هیچ توافق عادی سازی ای میان ریاض و تل آویو در کار نخواهد بود. بزرگ ترین مانع این مسیر کسی نیست جز خود نتانیاهو که با افتخار اعلام کرده: همه می دانند من همان کسی هستم که دهه ها راه تشکیل کشوری را که موجودیت ما را تهدید می کرد، سد کردم

در حالی که نتانیاهو در واشنگتن سرگرم خوش خدمتی به ترامپ و نامه نگاری برای کمیته نوبل بود، دیگر مقامات اسراییلی آشکارا از طرح های کوچ اجباری و اسکان جمعی فلسطینیان غزه در کمپ هایی بر ویرانه های رفح سخن گفتند. یسراییل کاتس، وزیر جنگ اسراییل رسماً اعلام کرد که فلسطینیان باید در اردوگاه های متمرکز اسکان داده شوند. زمانی که نتانیاهو غرق در تملق ترامپ بود، متحدانش در اسراییل مشغول زمینه چینی برای ارتکاب جنایت های جدید جنگی بودند.