عصر یکشنبه، 10 اردیبهشت ماه 1306 بود که روزنامه اطلاعات در ستون نخست صفحه اول خود و در شرح مذاکرات جلسه نودوششم مجلس شورای ملی، از تصویب لایحه بودجه راه آهن در 3 ماده آن هم با رای اکثریت نمایندگان خبر داد؛ لایحه ای که براساس آن 5میلیون تومان اعتبار برای ساخت راه آهن اختصاص می یافت.

در این جلسه که به ریاست موتمن الملک (حسین پیرنیا) برگزار شد، 80نماینده از مجموع 94نماینده حاضر در نشست، به لایحه قانون بودجه راه آهن ایران رای سفید دادند تا یکی از آرزوهای بزرگ رضاخان رنگ واقعیت به خود بگیرد؛ آرزویی که قانون آن را برای نخستین بار مهدیقلی خان هدایت، ملقب به مخبرالسلطنه در اسفندماه 1305 به مجلس برده بود.

یکی از نکات جالب توجه در مذاکرات نشست نهایی تصویب لایجه بودجه راه آهن در دوره ششم مجلس شورای ملی، ادامه مخالفت های دکتر محمد مصدق با این لایحه بود؛ موضعی که از ابتدای طرح قانون راه آهن در مجلس از سوی این نماینده مردم تهران مطرح شده و جنجال های گسترده ای را نیز به دنبال داشت.

مخبرالسلطنه، به عنوان یکی از رجال معتبر عصر قاجار و پهلوی در کتاب خاطرات خود (خاطرات و مخاطرات) به مخالفت های مصدق اشاره کرده است؛ اینکه او براین اعتقاد بوده که باید به جای راه آهن، کارخانه قندسازی ساخته شود، چراکه این طرح بلندپروازانه منافع مستقیم مادی برای کشور به همراه ندارد.

مصدق بر این اعتقاد بود که با توجه به اینکه تعداد قابل توجهی از شهرهای استراتژیک ایران، مانند اصفهان، مشهد، شیراز، همدان، رشت و کرمانشاه در مسیر اجرای این طرح قرار ندارند، این پروژه اکنون توجیه فنی و اقتصادی ندارد و به جای آن باید طرحی را اجرا کرد که شرق ایران را به غرب آن متصل کند و مزیت های اقتصادی مهمی به دنبال داشته باشد؛ در جلسه 2 اسفند 1305 مجلس شورا گفتم برای ایجاد راه دو خط بیشتر نیست: آن که ترانزیت بین المللی دارد، ما را به بهشت می برد و راهی که به منظور سوق الجیشی ساخته شود ما را به جهنم و علت بدبختی های ما هم در جنگ بین الملل دوم همین راهی بود که اعلیحضرت شاه فقید ساخته بودند .

قانونی که در 10اردیبهشت ماه 1306 از تصویب نمایندگان گذشت، 3 ماده و چند تبصره داشت. در ماده اول تاکید شده بود که مجلس شورای ملی برای اجرای قانون مصوب 5 اسفندماه 1305، تا حدود 5 میلیون تومان به دولت اعتبار می دهد و مخارج لازم برای اجرای طرح، از قبیل خرید تجهیزات و پرداخت حقوق متخصصان و کارگران زیرنظر رییس کل مالیه تامین و هزینه خواهد شد.

ماده دوم به موضوع خرید تجهیزات مورد نیاز اجرای طرح می پرداخت؛ اینکه پیشنهادهایی که در نتیجه اعلان مناقصه راجع به خرید ادوات راه آهن از خارجه در ظرف 6ماه واصل می شود، سربسته به مهر پیشنهادکننده، تحت نظر وزیر فواید عامه در اداره راه آهن ضبط و پس از انقضای 6ماه با حضور رییس کل مالیه و متخصص راه آهن در هیات وزراء باز و تشخیص شده و به وسیله وزارت فوائد عامه به موقع اجرا گذارده خواهد شد .

ماده سوم این لایحه اما به تربیت نیروهای متخصص برای اجرای این طرح اختصاص داشت؛ از محل اعتبار مذکور در ماده اول مخارج کافی برای فرستادن 8 نفر محصل فارغ التحصیل از مدارس متوسطه (قسمت علمی) اعم از مرکز و ولایات در هر سال به خارجه برای فرا گرفتن فنون لازمه راه آهن و دو نفر برای فنون استخراج و ذوب آهن از تاریخ تصویب این قانون تا مدت 6 سال تخصیص داده خواهد شد... انتخاب محصلین فوق به ترتیب مسابقه به عمل آمده و پس از اجرای مسابقه اشخاص بی بضاعت حق تقدم خواهند داشت .

به دنبال تصویب این لایحه، در پاییز همان سال، یعنی در 23مهرماه 1306 ساخت راه آهن آغاز شد و در 27مرداد 1317 به پایان رسید و سوت نخستین قطار سراسری در ایستگاه راه آهن تهران به گوش رسید. پس از افتتاح راه آهن، برخی بررسی های انجام شده، هزینه ساخت بزرگ ترین و گران ترین طرح صنعتی ایران تا آن زمان را حدود 173 تن طلا یا بیش از 10میلیارد ریال برآورد کرده اند.